Vrije Tribune

‘Als je eens wist… dat je kan kiezen om geweld te voorkomen’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Vanaf 9 maart wordt het nieuwe seizoen van ‘Als je eens wist’ uitgezonden, een documentairereeks van Hilde Van Mieghem over huiselijk geweld. Anita Cautaers van Centrum Algemeen Welzijnswerk en Tim Stroobants van Vertrouwenscentrum Kindermishandeling moedigen aan niet enkel te kijken, maar ook iets te ondernemen. ‘Deze docu toont ons dat we het status quo moeten doorbreken.’

Hilde Van Mieghem doet het weer! Ze brengt met ‘Als de eens wist‘ voor het tweede jaar op rij een prachtig gemaakte documentaire tot in de Vlaamse huiskamers via Canvas. Ze confronteert ons opnieuw met geweld dat zich afspeelt binnen diezelfde Vlaamse huiskamers. Dit jaar gaat het over partnergeweld, nadat vorig jaar kindermishandeling in beeld werd gebracht. De reeks is taboe- en mythe-doorbrekend en laat zien dat diegenen die je het liefste ziet, je ook het meeste pijn kunnen doen. Laat ons met z’n allen de loftrompet boven halen over dit kwetsbare, confronterende en risicovolle werk. De getuigen zijn onze helden. Hun kwetsbare verhalen raken en onthutsen ons maar dragen vooral bij aan het bespreekbaar maken. En daarom: meer van dit soort openheid alsjeblieft.

Wie het wil zien, ziet het. Wie het wil weten, weet het.

‘Als je eens wist’ bouwt voor ons voort op wat we al wisten, hoe hard de beelden ook binnen komen. Hulpverleners worden dagelijks geconfronteerd met slachtoffers van geweld. In tien procent van de meldingen bij een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling is de aanleiding dat kinderen getuige zijn van geweld. Dit is meer dan negenhonderd meldingen per jaar of bijna twintig meldingen per week. Het afgelopen jaar heeft het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) 7604 slachtoffers en plegers van intrafamiliaal geweld, zoals kindermishandeling, partnergeweld en ouderenmishandeling, begeleid met als doel de geweldspiraal te doorbreken. De CAW’s zien een stijging van vijftien procent meer onthaalvragen over intrafamiliaal geweld in vergelijking met vorig jaar.

Als je eens wist… dat je kan kiezen om geweld te voorkomen

We roepen al een heel coronajaar lang: geweld in de samenleving stijgt en het was al een groot probleem. Eén op vijf vrouwen en één op zeven mannen krijgt te maken met partnergeweld. Tien tot vijftien procent van de kinderen wordt geconfronteerd met veelvuldige, ernstige, negatieve levenservaringen in het gezin. Stress, (on)macht, controle(verlies), verstoorde relaties, slechte gezinsdynamieken en een veelheid aan sociale problemen liggen doorgaans aan de basis. Het meeste geweld in onze samenleving gebeurt binnen het gezin, in families en onder bekenden. Partnergeweld is ook kindermishandeling wanneer er kinderen betrokken zijn. Het zien en horen van geweld heeft een vergelijkbare impact op kinderen als wanneer ze delen in de klappen.

Naar echte oplossingen

Laat ons ‘Als je eens wist’ aangrijpen om voorbij de verontwaardiging rond geweld te geraken. We willen echte oplossingen. We willen een samenleving en beleid met de ambitie om geweld te voorkomen en mensen in hun kracht te zetten. We willen een samenleving die streeft naar nul slachtoffers van geweld. We willen een samenleving die niet enkel aan slachtofferzorg of bestraffing doet, maar ook de wortels van het probleem aanpakt. Het welzijn van kinderen en mensen is onze eerste bekommernis.

Stap één is erkenning van het geweld, herkenning van de situatie en context waarin het geweld ontstaat en taal geven aan die realiteit. Stap twee is doelen formuleren, middelen vrijmaken en actie ondernemen. Hilde Van Mieghem neemt ons hiervoor goed bij de hand. Vanuit een open en zorgzame, maar ook duidelijke en onverbloemde houding kom je al een heel eind ver. Er zijn oplossingen wanneer de hele samenleving (buren, vrienden, artsen, apothekers, lokaal beleid,…), hulpverlening en justitie samen aan de kar trekken.

We pleiten voor een totaalaanpak in Vlaanderen. Een goede aanpak van geweld dwingt ons om in te zetten op preventie, detectie en signalering, stoppen van geweld, voorkomen van nieuw geweld en aanklampende nazorg, herstel voor het slachtoffer, pleger, gezin en omgeving. Daarbij zetten we best in op basisingrediënten van wat werkt tegen geweld, zoals de aanwezigheid van goede basisdienstverlening in de samenleving, laagdrempelige nabijheid, aanklampende en risicogestuurde hulpverlening. We hebben steeds oog voor de ruimere en complexe realiteit en coördinatie van de hulp. In die totaalaanpak en basisingrediënten van wat werkt, ligt echter nog heel wat onontgonnen terrein te wachten om gecultiveerd te worden. Om nog maar te zwijgen over het probleem van capaciteitstekort, wachttijden in de hulpverlening en bijhorende schaarstebeheersmanagement dat meer tijd kost dan het opbrengt. Hierdoor moet de preventieve laagdrempelige nabijheid veelal inboeten.

We kunnen veel leren van zij die geweld meemaakten

Goede hulpverlening is ook goede risicobeheersing en absoluut geen flauwe kost. Er wordt weleens gezegd: ‘Hulpverleners en sociaal werkers zijn zachte harten, maar uit noodzaak harde bikkels’. Zonder die hulpverleners zouden we veel slechter af zijn, maar als we ze versterken, zouden we er met z’n allen ook nog zoveel beter aan toe kunnen zijn.

Hulpverlening kan geweld stoppen.

Er is de laatste jaren in Vlaanderen terecht ingezet op een betere samenwerking tussen hulpverlening en justitie, zoals installatie van een ketenaanpak intrafamiliaal geweld, opstart van family justice centers, opstart van zorgcentra na seksueel geweld en ontwikkeling van juridische mogelijkheden rond beroepsgeheim. We juichen dit toe en werken actief mee tot zoverre dit kadert in de totaalaanpak en het geen schijnveiligheid creëert. Veroordelen of bestraffen van individuen en de juridisering van de samenleving dragen niet noodzakelijk bij aan het stoppen van geweld en bereiken van herstel voor slachtoffers en hun omgeving.

Wat als je eens wist dat we kunnen kiezen om geweld te stoppen en te voorkomen? Dan kies je daar toch voluit voor? Het welzijn van ieder individu en kind telt. Maar we zijn er nog lang niet, en dat is schrijnend. We kunnen veel leren van zij die geweld meemaakten. Tijdig professionele hulp vragen kan veel problemen en gezinsdrama’s voorkomen. ‘Als je eens wist’ toont ons dat we het status quo moeten doorbreken. Zijn we dat niet verschuldigd aan een toekomstige generatie?

Anita Cautaers, directeur CAW Groep

Tim Stroobants, directeur Veck, Vlaams expertisecentrum kindermishandeling

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content