Acht tips die je beter leren luisteren

De kunst van het luisteren is net dat, schrijft Kate Murphy in haar pas verschenen boek Je luistert niet: een kunst. Een overzicht van haar acht belangrijkste luistertips.

Luisteren is de sleutel tot ons succes als diersoort, schrijft Kate Murphy, het leidt tot samenwerking, begrip, goede relaties en fijne avonden in goed gezelschap. Maar het is jammer genoeg een kunst die we steeds minder beheersen. Vandaag lijkt communicatie vooral te gaan over zelf zeggen wat je te zeggen hebt. En dat terwijl een goede luisteraar veel meer impact heeft dan een goede verteller, stelt Murphy. Vanaf 6 mei leest u in de papieren versie van Knack Weekend een interview met de auteur. Wij verzamelden voor jullie haar acht belangrijkste luistertips.

Luisteren is geen ondervraging

Oprechte belangstelling, nieuwsgierigheid naar wie de ander is en wat er in hem of haar omgaat, dat is de sleutel tot echt luisteren, schrijft Murphy. Zo ontdekken we wat we gemeen hebben en bouwen een relatie op. Maar er is een maar. Belangstelling is niet hetzelfde als de ene na de andere persoonlijke vraag op iemand afvuren. Wat doe je voor de kost? Ben je getrouwd? Waar woon je? Waar ging je naar school?

Zo’n spervuur van vragen maakt mensen defensief. Ze hebben het gevoel dat je hen ondervraagt en het resultaat is geen gesprek maar een soort mondeling CV die voorbij gaat aan het interessantste van de persoon waar je mee praat. Het is slimmer om voor een zachtere aanpak te kiezen, stelt Murphy. Stel een banale vraag, vestig iemands aandacht op iets wat er om jullie heen gebeurt, zoals een grappig T-shirt, een rare hond of het weer, vertel iets over jezelf en luister vooral goed naar hoe ze reageren. Zo vind je snel iets waar je op kunt inspelen en ontdek je veel meer dan iemands Linked-In biografie.

Actief luisteren

Bedrijfscoaches en verkopers krijgen cursussen over actief luisteren en leren dat ze op het juiste moment moeten hm-en en aha-en, details moeten herhalen en samenvattinkjes maken om te tonen dat ze aandachtig zijn. Onzin, schrijft Murphy. Natuurlijk ben je aandachtig, maar écht actief luisteren doe je door niet alleen te luisteren naar wat de ander precies zegt, maar je ook af te vragen waarom ze dat doen en hoe ze zich voelen.

Als iemand vertelt dat hij verliefd is of zijn job kwijt is, vraag je niet naar de details van de ontmoeting of het ontslag maar naar wat hij zo geweldig vindt aan zijn crush en hoe hij zich voelt nu hij geen job meer heeft. De cruciale vraag die je jezelf moet stellen is: waarom vertelt deze persoon mij dit en wat betekent het voor hen?

Wat hebben we bijgeleerd?

Piet Huysentruyt had geen ongelijk toen hij die vraag stelde. We hebben vaak de neiging om veel over onszelf te vertellen, omdat we hopen zo ontboezemingen van de ander te krijgen. Maar als je in een gesprek vooral zelf aan het woord bent geweest, heb je niets bijgeleerd. Als je goed geluisterd hebt en de juiste vragen gesteld hebt, dan weet je na het gesprek bijna altijd iets wat je daarvoor niet wist. De vragen waar je tijdens een gesprek een antwoord op wil krijgen zijn: wat hield mijn gesprekspartner vandaag bezig? En hoe voelden ze zich tijdens ons gesprek? Wat weet ik over hem of haar dat ik daarvoor nog niet wist?

Stel de juiste vragen

Uiteraard weet je al dat je best geen vragen stelt waar iemand gewoon met ja of neen op kan antwoorden. En je weet ook dat je met sturende vragen alleen gestuurde antwoorden krijgt. Je moet je – open – vragen dus goed stellen en een van Murphy’s beste tips is: vermijd waarom-vragen. Het probleem met ‘waarom’ is dat het mensen een beetje defensief maakt, alsof ze zich moeten verdedigen. Vertelt iemand je dat zij graag naar een jeugdvoetbalmatch gaat kijken ook al heeft ze geen voetballende kinderen, vraag dan niet waarom, maar formuleer je vraag als een uitnodiging. ‘Vertel eens over de laatste keer dat je ging kijken.’ Ook de woorden ‘hoezo?’ en ‘interessant’ zijn ontzettend nuttig, omdat ze om verdere uitleg vragen zonder oordeel of sturing.

Ondersteunend vragen

Als iemand iets vertelt over een ontsnapte hond of een documentaire over schildpadden die ze gezien hebben, dan hebben we de neiging om te antwoorden met een eigen hond-verhaal of de mededeling dat we ook gekeken hebben. Maar goede luisteraars reageren anders, zij stellen ondersteunende vragen. Bijvoorbeeld: Oh neen, en waar heb je de hond dan uiteindelijk teruggevonden? Of ik wist niet dat jij zo geboeid was door schildpadden? Houd de focus op de ander, en geef hen de ruimte om meer te vertellen.

Een vraag is geen advies

Als een vriend vertelt dat hij problemen heeft met zijn schoonfamilie, of een collega zucht dat zij een andere job wil, dan zijn onze vragen vaak verhuld advies. Waarom ga je niet naar een bemiddelaar? Heb je wel het juiste diploma voor die job? Wil je echt een goede luisteraar zijn, stel dan open en eerlijke vragen zonder stiekem advies. Vraag hoe een fijne relatie met de schoonfamilie er volgens hem zou moeten of kunnen uitzien? Vraag haar wat ze leuk zou vinden aan die andere job? Weet dat mensen die iets vertellen meestal niet op zoek zijn naar een oplossing of advies, ze willen gewoon hun verhaal doen en voelen dat je hen begrijpt.

Zwijg

Als je stilte kunt verdragen in een gesprek, zal je gesprekspartner vaak veel opener zijn. Mensen zijn vandaag vaak zo verrast dat iemand echt naar hen luistert, dat ze de stilte spontaan opvullen. En vaak vertellen ze je dan dingen die ze zelfs hun beste vriend of moeder nog nooit verteld hebben.

Blijf nieuwsgierig

We luisteren vaak minder aandachtig naar onze partners, beste vrienden of ouders dan naar mensen die we minder goed kennen, omdat we er van uit gaan dat we hen al supergoed kennen en dus weten wat ze denken, voelen of gaan zeggen. Fout, weet Murphy. Bovendien is het gevoel dat er niet naar je geluisterd wordt, een van de meest aangewezen redenen van scheef lopende relaties. Onthoud dat je iemand nooit ofte nimmer echt helemaal kunt kennen, stelt Murphy, en luister goed naar je geliefden zodat je ze de kans geeft om je te verrassen.