Zuiders vuur op de Zavel: binnenkijken bij kunstenares Bela Silva in Brussel

Na New York, Chicago, Londen, Barcelona en Lissabon landde de Portugese kunstenares Bela Silva op de Brusselse Zavel. Ze woont er in haar zelfportret: een kleurrijk appartement, bedoeld als laboratorium voor haar schilderijen en keramiek. “Ik waan me hier op een filmset van Visconti of Fellini.”

“Als ik wakker word, kijk ik vanuit mijn raam naar de barokke façade van de Miniemenkerk. Ik waan me op slag in Rome, op een filmset van Visconti of Fellini”, lacht Bela Silva. Ze ontvangt ons met veel bravoure op haar stemmige appartement, midden in de Brusselse Zavel: een buurt die bekendstaat om de chocolade, de antiekzaakjes en de dagelijkse rommelmarkt op het Vossenplein. Dat zijn niet toevallig drie zaken waar de Portugese kunstenares enorm van houdt. “Ik groeide op in Lissabon in de antiquairswijk. De sfeer is vergelijkbaar, maar je vindt hier in Brussel mooiere dingen. Mijn appartement staat vol trouvailles van de Zavel. Zoals mijn vintage eettafel en al die verschillende stoelen. Of het antieke bed in empirestijl, dat perfect in de alkoof past. De Zavel voelt voor mij aan als een klein dorp, midden in de stad.”

Kosmopolitische geest

Noem Bela Silva niet langer ‘de keramiste van die kleurrijke vazen’. Voor eens en voor altijd: ze is een kunstenares, die aarde als medium koos. “Met klei werken vergt tijd. En het is fysiek erg zwaar, zeker omdat ik vaak grote stukken maak. Ik sleur soms op mijn eentje met kleicreaties van zeventig kilo. Je zou me eens bezig moeten zien in mijn atelier. Het lijkt wel tangodansen met een olifant.”

Sinds 2020 woont Silva boven haar atelier, meer bepaald in de voormalige ambassade van Oostenrijk – Hongarije, een pand vol geschiedenis. De hoge plafonds zijn intact, de houten vloeren kraken nog als vanouds. Behalve een likje celadongroene verf veranderde ze nauwelijks iets aan haar nieuwe stek. Maar haar vurige Portugese temperament voel je meteen als je met haar in het appartement rondloopt. Ze pendelt nog elke maand naar Lissabon, waar haar familie woont en waar ze al dertig jaar een atelierwoning heeft, verbouwd door architect Ricardo Carvalho. “Mijn geboorteland heeft een veel rijkere keramiektraditie dan België. Mensen vragen me soms wat ik eigenlijk in Brussel te zoeken heb. Tijdens covid heb ik even overwogen om terug naar Portugal te gaan. Maar ook daar ben ik inmiddels een vreemde, omdat ik er niet permanent woon”, vertelt ze. “Ik heb al in Chicago, New York, Londen, Barcelona en Lissabon gewoond. Ik ben al zo vaak verhuisd en telkens moest ik mezelf opnieuw uitvinden. In 2013 kwam ik naar Brussel voor de liefde. Mijn relatie is stukgelopen, maar ik heb hier wel een stel goede vrienden leren kennen. België is een land met een rijke cultuur en met veel interessante verzamelaars en galeries. Esthetiek zit hier in het bloed.”

Tafel vol inspiratie

Via haar galeries Spazio Nobile in Brussel en Pierre Passebon in Parijs verkoopt Bela Silva haar sculpturale keramiek en expressieve schilderijen. “Inspiratie haal ik vaak uit de planten- en dierenwereld. Als kind was ik een moeilijke eter. Om mij soep te doen eten, kochten mijn ouders een kom met op de bodem een diertje. Ik at soep tot ik dat beest kon zien. De fascinatie voor dieren is altijd gebleven.” Een blik op haar houten eettafel verraadt nog veel andere inspiratiebronnen. Zo slingert er een dichtbundel van John Keats rond, naast een roman van George Sand en souvenirs van Frida Kahlo’s huis in Mexico City. Maar er ligt evengoed Japans papier en een boek over James Ensor. “Voor ik naar België verhuisde, dacht ik dat hij een Britse kunstenaar was. Intussen weet ik beter”, lacht ze.

Silva is intussen uitgegroeid tot een internationaal bekende kunstenares. Maar de jongste jaren evolueert haar werk toch in twee interessante richtingen. Naast unieke kunstwerken, verkocht via galeries, doet ze ook collabs met grote merken. Hermès bijvoorbeeld, maar evengoed warenhuisketen Monoprix. “Andy Warhol en Karl Lagerfeld mixten ook hoge en lage kunst, haute couture en highstreet mode. Ik wil dat ook mensen met een kleiner budget een stuk van mij in huis kunnen halen”, zegt ze. “Ik kom zelf absoluut niet uit een rijke familie. Mijn vader was een eenvoudige smid. Ik weet wat het is om keihard te moeten werken voor mijn centen. Daarom ontwerp ik ook goedkopere producten.”

Geen tijd te verliezen

Het omgekeerde geldt evenzeer: Bela Silva werkt ook voor de one-percenters aan bespoke interieurprojecten. Ze krijgt aanvragen binnen van internationale interieurarchitecten en decorateurs zoals Gert Voorjans, Daniel Suduca & Thierry Mérillou of Jacques Grange, de Parijse binnenhuisarchitect van Yves Saint Laurent. Zij vragen haar om unieke wandsculpturen te maken of schouwmantels te bekleden in keramiek, op maat voor privéwoningen van hun topklanten. “Die mensen kunnen het zich veroorloven om een kunstenaar een unieke interventie te laten doen in hun woning. Dat zijn zalige opdrachten, zeker als je carte blanche krijgt”, zegt ze trots.

Bela Silva blaakt van vertrouwen. Ze broedt op nieuw werk en kan intussen kaarten met de projectaanvragen van toparchitecten. Ze lijkt klaar voor een nieuwe stap in haar carrière. “Ik voel dat mijn werk in een stroomversnelling is terechtgekomen”, zegt ze. “Dat heb ik te danken aan covid, denk ik. Corona was een periode van introspectie, waarin ik vooral veel heb gelezen, geschilderd en getekend. Hele schriftjes vol. Ik ging op reis in mezelf, want naar buiten komen met nieuw werk was in die periode toch niet mogelijk. Nu covid achter de rug is, spuit de creativiteit er echt uit. De ideeën vloeien als nooit tevoren. The time is now. Ik heb geen tijd meer te verliezen.”