Zachte
landing: binnenkijken in een luxe villa met minimum impact

Een villa en duurzaamheid, het is een combinatie die maar al te vaak wringt. Niet bij Evelyn en Joris. Zij droomden van een woning die opging in de schitterende bossen en duinen met een minimum aan impact op de omgeving. “Het lijkt alsof we tussen de boomstammen leven.”

‘We wonen hier als het ware midden in een schilderij dat er elke dag anders uitziet’

Ten westen van Amsterdam, tussen Haarlem en Zandvoort, vind je de Amsterdamse Waterleidingduinen, het grootste natuurgebied aan de Nederlandse kust. Hier vergaap je je aan een overdonderende natuurpracht van meer dan 3400 hectare, maar verbaas je je af en toe ook over de omvang van de villa’s die zich her en der tussen duinen en bossen nestelen. “Pompeus”, zo omschrijft architect Martijn Van Gameren van Paul de Ruiter Architects ze. “Het zijn landhuizen met drie tot vier woonlagen die bijna letterlijk neerkijken op de omliggende natuur, wat haaks staat op waar wij voor staan.” Paul de Ruiter Architects wil een positieve impact maken, waarbij de ingetogen esthetiek altijd wordt afgestemd op de leefomgeving. Sinds de start in 1994 staat duurzaamheid voorop. Het bureau ontwerpt met het idee dat gebouwen energie moeten produceren in plaats van consumeren, in zowel technische als menselijke zin. Die insteek werd in 2016 beloond met het B-Corp duurzaamheidskeurmerk. Martijn: “Toen we het ontwerp van deze villa gingen verdedigen bij de welstandscommissie, vertelden we dat we geen landhuis zouden bouwen, maar een huis dat landt in de omgeving. Een beetje cliché, maar het heeft hen wel over de streep getrokken.”

Hotel Mama en Papa

Het Farnsworth House, het vermaarde Amerikaanse weekendhuis dat Ludwig Mies van der Rohe midden jaren vijftig ontwierp, kreeg een prominente plek op het moodboard van bewoners Joris Aper­ghis en Evelyn Fox, die van bij de start erg betrokken waren bij het creatieve proces. Joris: “We hadden een abstract, transparant volume voor ogen dat maximaal opging in de natuur en dat die omgeving minimaal verstoorde.” Het koppel verlangde naar licht en ook ruimte, want als samengesteld gezin hebben ze samen vijf dochters. “In feite maken wij de omgekeerde beweging”, vertelt Evelyn. “De meisjes zijn het huis uit, waardoor we kleiner konden gaan wonen. Maar wij vonden het belangrijk dat ze nog steeds een plek zouden hebben om zich thuis te voelen.” Paul de Ruiter Architects vertaalde dat naar een woning die bestaat uit twee lagen. De onderste laag zit ingegraven in het landschap. Hier bevindt zich ‘het hotel’, zoals de bewoners deze laag noemen, met de slaapkamers en badkamers voor de dochters. Het bovengrondse volume fungeert als een eenvoudige glazen doos die boven het terrein lijkt te zweven. De bijzondere vorm kwam er doordat de villa zich rond twee prachtige oude zwarte dennen vouwt. Door die geknikte woonlaag heb je nu vanuit elke kamer een ander zicht op de omringende natuur. Martijn: “Loop je via de zwevende trap de woonkamer in, dan word je meteen op een bijzonder perspectief getrakteerd. Deze woonlaag situeert zich op een meter boven de grond, wat een ietwat gekke ooghoogte is. Daardoor lijkt het alsof je tussen de boomstammen leeft en krijg je een extra connectie met de omgeving. De reeën die hier lopen, zijn daardoor bijna voelbaar.”

Vogels rond de villa

De villa is volledig in het landschap in­­gebed: de glooiende tuin omarmt het gebouw, waardoor het voor passanten amper opvalt. En er zijn nog trucjes om dat effect te versterken: het volledige woonvolume is van spiegelend glas met een subtiel groene gloed. Zo loopt de natuur visueel door in de villa. Ook het groendak werkt als een soort natuurlijke hanenkam die volop dieren en insecten aantrekt. Martijn: “De vogels werpen hier zaden, waardoor er weelderige grassen ontstaan. Bovendien plaatsten we nest­gelegenheden voor vogels, vleermuizen en bijen rond de villa.”

Dit groendak zorgt verder nog voor infiltratie van regenwater en verkoeling. Daarnaast koos het koppel bewust voor zonnepanelen en een warmtepomp, werd er een minimum aan materialen gebruikt en is het energieverlies beperkt doordat de onderste woonlaag is ingebed.

Klassiekers met karakter

Het glazen volume fungeert als appartement voor Joris en Evelyn. Hier bevinden zich de woonkamer en keuken, een bureau, de badkamer en de slaapkamer. Het beperkte materiaalgebruik resulteert in een eenvoudige mix van ruw beton en houten maatwerk in combinatie met grote glaspartijen. Net zoals er een moodboard was voor de architectuur, werd er volop gepind voor het interieur en scrolden de bewoners langs meubelen met een moderne en comfortabele signatuur. Inspiratie vonden ze zelfs in ons land, want het koppel valt helemaal voor de verfijnde details van het Antwerpse hotel August. Joris: “We wonen hier als het ware midden in een schilderij dat er elke dag anders uitziet. Zo’n indrukwekkende omgeving vraagt om klassiekers met karakter, maar tegelijk met een bescheiden kantje.” Dat werd dan bijvoorbeeld een diepgroene Togo van Ligne Roset en een zacht getinte Snake DS-600 van De Sede, de bekende jarenzeventigsofa die je alle kanten op kunt plooien en die een mooi contrast vormt met de strakke lijnen van de villa. De zwevende haard, het hoogpolige tapijt en de vloerlange gordijnen blazen de ruimtes zachtheid en warmte in. Evelyn: “Die eerste winter, toen het steeds vroeger donker werd en we dus meer uren binnen doorbrachten, was het best wel wennen voor mij. De glazen wanden werden donkere spiegels, daarom gingen we op zoek naar extra warmte in huis om dat cocongevoel te krijgen.”

Die warmte zit ook in de verzameling kunstwerken, zeefdrukken, souvenirs en foto’s die overdadig staan uitgestald tegen de wanden. Daar moet Joris om lachen: “Regelmatig zeggen gasten: ‘O wat leuk dat jullie die werken niet ophangen!’ en dan kijk ik een beetje gemeen naar Evelyn. Ik twijfel namelijk om gaten te boren in die schitterende betonwanden en dus vind ik het prima zo. Maar ze heeft natuurlijk gelijk: de werken zouden meer tot hun recht komen aan de wand.”
De favoriete ruimte bevindt zich in het hart van de woning, waar het lekker levendig kan zijn: de keuken. In dit ontwerp van het Amsterdamse Eginstill werden de typische hoge kasten geschrapt en ingeruild voor een houten dressoir van bijna negen meter. De ijskast en andere apparatuur zitten verwerkt in een kastenvolume iets verder weg, waardoor de keuken puur en minimalistisch blijft. Waaien de dochters en hun partners binnen, dan wordt het tafelblad, dat ingenieus in het eiland zit verwerkt, uitgeschoven en is er plots plaats voor veertien personen. Tel daar de schitterende luchter van Viabizzuno bij op en het wordt helemaal feest. Dat feest gaat straks weer verder in de tuin, wanneer de natuur ontwaakt. Evelyn: “Tegenover de transparantie van onze woning staat speelse zachtheid. Het terrein golft lichtjes, als een soort Teletubbie-land. En het zwembad neemt bijna ongemerkt een hap uit het glooiende terrein. Hier kun je heerlijk verdwijnen.”