Tussen hemel en aarde: in deze woning staat de hoogste lemen wand van Europa

In zijn eigen woning brengt architect Peter Van Impe twintig jaar kennis samen. Circulair materialengebruik, een hernieuwbare invulling en intens contact met de natuur vormen de sleutelelementen. Een vijftien meter hoge stamplemen wand – meteen de hoogste in Europa – vormt de centrale eyecatcher.

Zes jaar duurde het voor Peter Van Impe en zijn partner Evelien Broeckx in hun nieuwe woonst konden trekken. “Toekomstbestendig bouwen vraagt tijd en reflectie. We moeten terug naar de essentie: zo puur mogelijk bouwen aan een ruimte waar het voor ons als mens aangenaam toeven is”, vertelt hij. “Daarom heb ik meteen toegehapt toen dit perceel op een boogscheut van Tienen te koop kwam. Ik had toen nog geen bouwplannen, maar het bood de unieke kans om in nauw contact met de natuur te leven.”

“Doordat we het Vianderpark gratis kunnen gebruiken, hebben we geen nood aan een grote eigen tuin. Aan de achterzijde kijkt onze woning uit op de atletiekpiste. De picknickbank gebruiken we met vrienden, maar staat ook ter beschikking van anderen. Ik vind het boeiend om de verhouding tussen publiek en privaat te herdenken. Aan de voorzijde hebben we een kleine privétuin. Naast parkeerruimte voor fiets en auto installeerden we over de breedte van de gevel een vijver. De kikkers en watervogels geven ons ’s ochtends meteen een goed gevoel en in de zomer biedt het water verfrissing.”

Twee eyecatchers

Het perceel vormt de kop van een rij van twaalf herenwoningen, die deel uitmaken van de Anemoon-site in Tienen. Dankzij de volledig glazen zijgevel staan alle leefruimtes in nauw contact met de parkomgeving. In de noord- en zuidgevel zorgen grote raampartijen voor boeiende doorzichten. “Doordat de ramen volledig in de muur schuiven, en we met veel spiegels hebben gewerkt, vervaagt de grens tussen binnen en buiten. Bovendien hebben we geen gordijnen. Dat voorbijgangers ons ’s avonds kunnen zien zitten, vinden we niet erg. Het draagt bij tot de cohesie van deze woonbuurt.”

Tegenover de glazen westgevel staat de andere eyecatcher van het project: een veertig centimeter dikke stamplemen muur van maar liefst vijftien meter hoog, meteen de grootste ongebonden stampleemwand in Europa. “Tijdens een studiereis naar Vorarlberg met de KU Leuven bezochten we de woning en het atelier van Martin Rauch, die volledig zijn opgebouwd met grond van de site. We moeten aarde weer als een grondstof zien. Dat volkeren zich al eeuwenlang in Tienen vestigen omwille van de uitstekende ondergrond, stimuleerde me om de mogelijkheden te onderzoeken”, vertelt Peter.

“Aangezien we als architect niet alle kennis zelf in huis kunnen hebben, omring ik me graag met bekwame partners. Met Het Leemniscaat vond ik de juiste aannemer voor de klus. Zij hebben het Brusselse bureau BC Materials, dat heel wat ervaring heeft in aardematerialen, betrokken. Samen hebben we een dertigtal proefstalen met onze eigen uitgegraven grond gefabriceerd en kapot geperst om de druksterkte ervan te testen. Aanpassingen in de kiezels en de klei verbeterden die sterkte.”

Naar boven

Doordat de aardewand bijdraagt tot een natuurlijke luchtvochtigheid en een goede akoestiek, is het binnenklimaat aangenaam. In de ruimte tussen de binnen- en buitenmuren zit niet alleen twintig centimeter isolatie, maar ook de verwarming en de ventilatie. Onopvallende openingen in de ritmisch ogende bakstenen binnenmuren laten de ventilatie en verwarming organisch door de ruimte vloeien.

Ook de indeling van het huis is vanuit energetische overwegingen bedacht. “Aangezien warmte stijgt, is het efficiënter om de leefruimtes bovenaan te plaatsen. Daarom voorzagen we de keuken helemaal bovenaan op een halfopen verdieping, die contact met de lagergelegen woonkamer toelaat. Bovendien valt er bovenaan meer licht binnen en sluit de keuken zo aan bij het toekomstige dakterras. Al hebben we achter de stamplemen muur wel een goederenlift voorzien, zodat we onze boodschappen niet naar boven moeten zeulen”, vertelt Peter.

“Onder het volledig dichtgemaakte woonkamerplateau ligt de ouderlijke slaapkamer op een halfopen verdieping. Een ingemaakte, met vilt beklede kast dient als tussenmuur. Terwijl dit niveau als inkom functioneert, begint de woning aan de achterzijde pas een verdieping hoger”, zegt de architect.

Wat dit ontwerp radicaal toekomstgericht maakt, is dat alle elementen – op de drie bakstenen muren, de glazen zijgevel, de stamplemen wand en het betonnen dak na – makkelijk weer gedemonteerd kunnen worden, zodat de hoge, lege doos een andere invulling of zelfs functie kan krijgen. “Voor mij moet een woning als een flexibel maatpak worden opgevat. Alleen zo zal ze bestand zijn tegen de tand des tijds.”