Levenskunst: binnenkijken in het dynamische interieur van schilder Nils Verkaeren in het centrum van Antwerpen

‘Een huis moet een levende compositie zijn’, zegt kunstenaar Nils Verkaeren. Woonfuncties houdt hij graag open, meubilair los. Maar noem zijn huis in Antwerpen geen atelierwoning, want hij schildert liefst in openlucht, ver weg van zijn studio.

Verhuizen naar het Kempische platteland: dat was het eerste idee van Nils Verkaeren en Eva Wuytjens. Logisch, aangezien Eva uit de Kempen komt en Nils zinderende landschapsschilderijen maakt. Maar ook onlogisch, gezien hun honger naar stadse impulsen. ‘Dus besloten we toch in Antwerpen te zoeken’, zegt Eva.

‘Toen we voor het eerst kwamen kijken naar dit huis, pal in het centrum, begonnen we het in ons hoofd al te verbouwen. Ik snap wel dat veel kandidaat-kopers afhaakten: de woning was opgedeeld in talloze kamertjes. Bovendien zat ze onlogisch in elkaar. Je liep eerst door allerhande donkere vertrekken vooraleer je in de woonruimte kwam.’

‘Het was ook onduidelijk uit welke periode het huis precies dateerde. De verkoopakte vermeldde 1947. Maar de woning ziet er echt veel ouder uit’, vult Nils aan. ‘We ontdekten dat de eikenhouten balken identiek zijn aan die van het zeventiende-eeuwse Rubenshuis. Misschien was de woning indertijd wel uit oude bouwmaterialen opgetrokken? Volgens de akte was er alleszins “geen weet van erfgoedwaarde”. Maar toen we aan de verbouwing begonnen, stonden de erfgoeddiensten hier meteen.’

Blanco canvas

Het koppel koos voor het verbouwproject een bevriende architect, Maarten Tierens. ‘De renovatie kreeg vorm zoals mijn schilderijen: het was een work in progress, zegt Nils. ‘De plannen waren een continu pingpongspel tussen de architect en wij twee. We bleven er maar aan sleutelen. Gelukkig is Maarten zelf ook schilder: hij snapte dat proces maar al te goed. Het waren vooral de aannemers die gek werden, omdat we onze ideeën steeds weer bijstelden.’

Van dat ‘work in progress’ valt nu niet veel meer te merken. Er zijn tal van ‘onzichtbare’ werken gebeurd, zoals technieken vernieuwen, isoleren en overtollige tussenmuren uitbreken. Maar je zou zweren dat het huis van 370 vierkante meter er nooit anders heeft uitgezien. ‘Het is hier riant groot voor een koppel met een hond. Ik kan hier echt morsen met ruimte. Het klinkt decadent, maar ik doe dat graag. Ik neem, net als mijn werken, veel plaats in’, zegt Nils.

‘Ons huis zelf zie ik nu als een blanco canvas: ik kan niet alleen op de muren schilderen, het interieur kan nog alle kanten op. We wilden de functies zoveel mogelijk openlaten. Het maatwerk is tot een minimum beperkt, zodat het interieur flexibel kan blijven. Als wij morgen van de zithoek een grote eethoek willen maken, dan kan dat perfect. Totaalarchitectuur à la Le Corbusier of Glenn Sestig vind ik zeer indrukwekkend, omdat alles zijn vaste functie of plek heeft. Maar ik zou zo niet kunnen leven. Als het van mij afhing, dan schrapte ik de badkamer en zette ik een ligbad voor onze open haard. Een huis moet een levende compositie zijn, net als een tuin of een schilderij.’

Artistiek salon

Wie weleens in Verkaerens vroegere atelier­woning in de Carnotstraat is geweest, zal best wat meubilair en grote kamerplanten herkennen van daar. ‘We hebben heel weinig nieuws gekocht. We hadden best veel erfstukken van mijn grootouders, die antiquair waren’, zegt Nils. Tussen al die doorleefde meubelen vallen de hedendaagse elementen extra op. De Chill Chair van Zigmund Pront bijvoorbeeld, een huwelijkscadeau van hun architect. Of de gele Dikarya-buisluchter boven de zithoek, een ontwerp van Yves Pauwels voor Falluce.

‘Hier en daar hebben we al hedendaagse kunstwerken opgehangen van andere artiesten, met wie ik geruild heb. Veel werken moeten nog een plaatsje krijgen. Ik heb daar moeite mee. Als je iets ophangt, voelt het meteen zo definitief.’

Ook al hangen best wat van zijn eigen landschapsschilderijen in huis, toch kun je de stek van Nils en Eva moeilijk een ‘atelierwoning’ noemen. Ook al zou hij in de dubbelhoge atelieruimte – met een prachtige lichtstraat – perfect kunnen schilderen, toch doet Nils dat niet. ‘Ik werk liefst op locatie, in mijn eentje, in de vrije natuur. Zoals vorige zomer in de Marokkaanse woestijn, bij temperaturen tot vijftig graden. Die omstandigheden dwingen me om anders te werken en anders te kijken. Een thuis­atelier daagt me op dat vlak te weinig uit’, zegt Verkaeren. ‘Ik gebruik deze grote ruimte vooral om schilderijen af te werken en op te spannen. Maar het is ook een plek waar heel diverse figuren – van dokters en muzikanten tot botanici – samenkomen om ideeën uit te wisselen, net als in de artistieke salons vroeger. Het is evengoed de plaats waar ik contempleer over voorbije én toekomstige projecten.’

Wonen in een Renault Twingo

Met die schilderijen heeft Nils Verkaeren internationaal meer en meer succes. Grote galeries uit Londen en Berlijn tonen momenteel interesse om zijn werk te exposeren. ‘Ook al blijf ik in België met Galerie Kusseneers werken: zij hebben mij ontdekt en m’n eerste kansen gegeven’, zegt Verkaeren loyaal.

‘Ik ben zo gelukkig dat ik intussen kan leven van mijn werk. Dat is mede te danken aan Eva. Zij is mijn klankbord, ik ben de artistieke losbol. Zij beantwoordt mails, neemt de telefoon op, betaalt de rekeningen en doet brieven open. Ze zorgt voor structuur in de chaos.’

Eva: ‘Voor Nils was een eigen huis niet per se nodig. Hij kon evengoed nomadisch leven. Maar ik heb wel nood aan een plek waar ik kan thuiskomen.’ Nils: ‘In 2002 had ik geen officieel adres en ben ik ambtelijk geschrapt uit het bevolkingsregister. Ik ruilde twee landschappen voor een Renault Twingo en trok de wereld in. Ik vond het best gemakkelijk om niks te hebben. Maar deze situatie heeft ook iets.’