Knap staaltje buiswerk: het verhaal achter de MR Chair van Ludwig Mies van der Rohe

Er kroop knap denkwerk van maar liefst drie ontwerpers in het ontwerp van de MR Chair. Chef Design Amélie Rombauts gaat op zoek naar het kleine verhaal achter dit grote ontwerp.

Het verhaal van de sledestoel van gebogen staalbuizen is er een van intriges tussen drie protagonisten.

De eerste, Marcel Breuer, wordt alom geprezen als pionier in het verkennen van buis­materiaal. Toen hij in Dessau, waar hij lesgaf aan het Bauhaus, rondreed op de fiets, zag hij in de stalen buizen van zijn rijtuig een materiaal dat licht, stevig en kneedbaar genoeg was om de modernistische meubelen te maken die hij voor ogen had.

Ludwig Mies van der Rohe wordt op zijn beurt bewonderd als de eerste die met een prachtige, zwevende stoel zonder achterpoten uitpakte. Hij toonde de MR10 en MR20 voor het eerst in 1927 op Die Wohnung, een baanbrekende tentoonstelling van de Deutscher Werkbund, een organisatie van architecten en ontwerpers die voor het eerst modernistisch werk presenteerde.

Dat Mies de stoel ook uitvond, blijkt niet helemaal te kloppen. Die eer komt Mart Stam toe. De Nederlandse architect, designer en ook lesgever aan het Bauhaus zou in november 1926, tijdens een Werkbund-­diner waarop Breuer en Van der Rohe ook aanwezig waren, een nieuw idee voor een stoel op een papiertje hebben geschetst: een doorlopende lus van gaspijp met een vrijdragende zitting. Zijn omgeving aarzelde om op de stoel te zitten, overtuigd dat hij zou inzakken. Anderen hadden een hekel aan het stalen buizenframe, dat hen deed denken aan ziekenhuisbedden. Maar zijn collega’s waren zodanig geïnspireerd dat ze beiden verder op het idee gingen broeden.

Terwijl Stam nog bezig was met het scherpstellen van zijn eerste prototype, verving Mies de rechte hoeken van Stams ontwerp door een sierlijke kromming, wat het voordeel had dat de elasticiteit van zijn MR-stoel toenam en onverwachte staalbreuk voorkomen werd. Niet veel later kwam ook Breuer met zijn versie, de Cesca-stoel. In de jaren die volgden vocht Stam voor zijn patentrecht via de rechtbank. Die erkende hem uiteindelijk in 1932 als de rechtmatige bedenker.