Hoe een stukje poëzie het begin werd van een verbouwing

Bewoners Isabelle en Tom, zij historica en hij literatuurprofessor, schreven voor hun architect Tim Peeters een tekst over wonen.

De opdrachtgevers voor de verbouwing van deze art-decowoning waren Isabelle en Tom, ze woonden al een kleine tien jaar in het huis voor ze besloten te verbouwen. Toen architect Tim Peeters de koterij achter deze art-decowoning weggomde op zijn plan, veegde hij niet alleen een werkplek, maar ook de keuken van het gezin weg. De verloren vierkante meters compenseerde hij door zowel onder als op het gebouw een extra volume te creëren. ‘Veel mensen komen bij ons met de vraag een praktisch huis te ontwerpen en dan is het aan ons om er een laag poëzie aan toe te voegen’, zegt Tim. ‘Maar hier waren de rollen eigenlijk omgekeerd.’

Ochtend-avondhuis

‘In de tekst van Isabelle en Tom stond een poëtische passage over het belang van ‘concentratie versus verstrooiing’ en dat was een houvast tijdens het ontwerpen’, zegt Peeters, die de woning hierdoor begon op te vatten als een geheel van zes ruimten met elk hun eigen verhaal, sfeer, architectuur en gebruik. Die noemde hij hal, eethuis, ochtend-avondhuis, toren-atelier, cabanon en open labyrint. ‘Door een ruimte een buitengewone naam te geven, denken mensen er dieper over na en begint hun fantasie te werken.’

De ingreep met de grootste impact was het afbreken van de koterij. ‘Die achterbouw hield het zonlicht naar de rest van het huis tegen. In Vlaanderen is het zoeken naar oplossingen voor dit fenomeen een discipline op zich. Vaak wordt een rijhuis achteraan uitgebreid, maar dan ontstaat een gebrek aan licht in het midden’, zegt Peeters.

Door de afbraak verdwenen wel de werkplek van Tom en de keuken. Ter compensatie kwam er een ’toren- atelier’, een nieuwe schrijf- en leesverdieping op het gebouw met aan beide zijden een daktuin en een avondterras aan de straatkant. Het solide keukenmeubel in staal en massief hout verhuisde naar de kelder. Het stuk tuin dat aan de nieuwe keuken grenst, werd uitgegraven en het zonlicht stroomt nu naar binnen. ‘Het ‘eethuis’ zit nu tachtig centimeter onder de grond en toch heb je er geen ingesloten gevoel, dankzij de grote glaspartijen in de achtergevel is dit nu de meest lichtrijke ruimte van de woning.’ Het stuk tuin dat aan de keuken grenst, is afgegraven tot op de hoogte van het raam en is op Japanse wijze aangelegd. Wie aan tafel zit, ziet op ooghoogte een heuvelachtig minilandschap met lage begroeiing.

Hedendaagse art deco

De eerste verdieping is omgevormd naar een ‘open labyrint’ voor de drie kinderen. ‘Dat is een soort dorpje met een hal van twaalf vierkante meter waarop zes kamertjes aansluiten.’

Op de tweede verdieping – het ‘ochtend-avondhuis’- bevinden zich de slaapkamer van Tom en Isabelle, een trage badkamer (met bad) en een snelle (met douche), met daarbij een intiem avondsalon om samen te zitten, films te bekijken of muziek te beluisteren. Op het dak kwam een nieuw volume: Toms schrijf- en leesruimte.

Wat ook opvalt in dit huis, zijn de kleuren. Polychromie, om het met de terminologie van Tim te zeggen. Kijk maar naar de achtergevel, waarin hij een compositie maakte met witte bakstenen, gekleurde voegen en blauwe ramen. Van dichtbij is het contrast groot, maar kijk je van ver, dan zie je zes vaag blauwe vakken met daaromheen een kader in zacht rood. ‘Het is een hedendaagse echo van de art-decovoorgevel. We hebben sobere materialen gebruikt en toch stralen ze rijkdom uit. Onze generatie moet technisch beter bouwen zonder extra budget, maar inboeten aan originaliteit willen we niet.’