Een nieuwe generatie bloemkunstenaars staat op: ‘Ik wil niet nabootsen, ik wil scheppen’

Een nieuwe generatie bloemkunstenaars wrikt zich los uit het korset van het klassieke bloemstuk en tovert wonderlijke en gedurfde creaties tevoorschijn.

‘Florals? For Spring? Groundbreaking’, hoor ik Meryl Streep als Miranda Priestly snauwen in The Devils Wears Prada. En hoewel de hoofdredactrice die ze in de film speelt zich vooral aan de jaarlijkse lentecomeback van bloemenjurken en -prints in winkelrekken of modeshoots ergert, lijkt ook de bloemsierkunst zichzelf eindeloos te herhalen. Tot grote ergernis van een nieuwe generatie floristen die zich op Instagram laat opmerken. ‘Wereldwijd zie ik al jarenlang hetzelfde’, meent Violeta Gladstone. In 2016 ruilde ze haar job als grafisch ontwerpster in voor een carrière als bloemist. ‘De romantische, Engelse tuinstijl. Bloementapijten die velden moeten nabootsen, boeketten van wilde bloemen die lijken alsof ze spontaan werden geplukt. Ze zijn bijzonder populair op huwelijken en shows. Terecht, want ze zijn prachtig. Maar uitdagend? Allerminst. Als je de natuur imiteert, kun je niet anders dan jezelf herhalen. En ik wil niet nabootsen, ik wil scheppen.’

Bij deze bloem- of bladkunstenaars bestel je geen boeket. Ze distantiëren zich resoluut van de klassieke, koepelvormige ruiker die zoals een taart uit bloemlagen wordt opgebouwd. En ook de principes van de ikebana, de eeuwenoude Japanse manier van bloemschikken, lappen ze min of meer aan hun laars. ‘De traditionele regels binnen de bloemsierkunst zijn naar mijn gevoel te beperkend’, legt Sophie Parker vanuit New York uit. Haar botanische experimenten leverden haar in twee jaar tijd zo’n 27.000 volgers op Instagram op. ‘Ze bepalen hoe je levende organismen op een heel specifieke manier moet schikken om een microkosmos van perfectie te creëren. Ze schrijven daarmee een globaal schoonheidsideaal voor dat ik niet wil volgen. Schoonheid is niet de essentie. Veel liever verras of prikkel ik mijn publiek.’

Hoe verschillend het werk van deze nieuwe avant-gardebloemisten ook mag zijn, één rode draad loopt doorheen hun verhaal: ze beschouwen hun creaties als autonome, weliswaar tijdelijke sculpturen. Daarmee breken ze niet alleen met de verwachtingen van de decoratieve bloemsierkunst, maar evengoed met die van de onvergankelijke kunstwereld. ‘Het lijkt alsof we op een gelijkgestemde vernieuwingsgolf surfen’, vindt Parker. ‘Net zoals het dadaïsme destijds de kunstwereld op een speelse, wispelturige en misschien zelfs bizarre manier wou heruitvinden, kijken wij met een frisse blik naar bloemen en planten. We onderzoeken hoe we op een onverschrokken manier kunnen creëren zonder in de klassieke, romantische mal te moeten passen om aanvaard te worden. En in die zin kunnen we even vrij zijn als de natuur zelf.’

Kenmerkend: Houdt het graag bij één bloem in één kleur of gradiënten ervan. Experimenteert vooral met de vorm van een bloemstuk.

Waar: Barcelona

‘Minimalistisch sculpturaal’, antwoordt Violeta Gladstone wanneer ik haar vraag om haar werk te omschrijven. ‘Je vindt er duidelijk mijn liefde voor abstracte beeldhouwkunst en schilderkunst in terug, net als mijn achtergrond als grafisch vormgeefster. Maar wat mijn werk wellicht het meest typeert, is dat ik rebelleer tegen alle normen die me werden opgelegd tijdens mijn opleiding. Gewoon omdat ze me vervelen. Waarom zou ik typische, conische boeketten creëren als bloemen het ook perfect mogelijk maken om met hoogte en breedte te spelen? En waarom zou ik gesloten bloemknoppen gebruiken als ik bloemen op hun mooist vind in volle bloei, net voordat ze verwelken?

Dat ik altijd voor één kleur kies, kun je ook als tegen schenen schoppen beschouwen. In tegenstelling tot wat de regels beweren is een boeket in één uitgesproken tint niet saai. Het benadrukt net de kwaliteiten en de eigenzinnigheid van een bloem.’

‘Het klinkt misschien wat wollig,’ gaat ze verder, ‘maar ik vind het belangrijk om met bloemen in dialoog te gaan. Zo ontdek je hoe ver je ze kunt pushen, hoelang ze de zwaartekracht aankunnen en hoe ze reageren op de vaas waarin ze een plaats krijgen. Nu ik de vormgeving onder de knie heb, is de perfecte balans vinden de nieuwe uitdaging.’ De creaties van Gladstone zijn niet gemaakt in opdracht van een klant noch bestemd voor verkoop. ‘Ik zie ze eerder als een onderzoeksproject of een persoonlijke uitlaatklep. Zo kan ik echt doen waar ik zin in heb.’

@ violetagladstone_

violetagladstone.com

Kenmerkend: Strakke, grafische combinatie van tropische planten, met een grote voorkeur voor heliconia’s en livistonapalmen.

Waar: Parijs

‘Rozen komen mijn bloemengalerij niet binnen. Het is de enige bloem die je werkelijk overal ziet. Ik zal ze niet weigeren wanneer ik ze krijg, maar laat de anderen ze maar verkopen.’ De in Honduras geboren New Yorker volgde de liefde naar Parijs, waar hij zich professioneel moest heruitvinden. ‘Als kind kon ik altijd enorm genieten van de tropische tuinen die me in mijn thuisland omringden, maar het was een interesse die ik wegens mijn opvoeding niet verder kon ontplooien. Parijs gaf me de artistieke ruimte om te kunnen doen wat ik vandaag doe.’

Zijn grootste klant is schoenenontwerper Christian Louboutin, met wie hij niet alleen een straat deelt – beiden zijn gevestigd op de rue Jean-Jacques Rousseau in Parijs – maar ook een talent voor het creëren van statement pieces. ‘De vaas is even belangrijk als de bloemen en palmen erin. Het gaat om een totaalbeleving. Daarom zal ik me ook altijd baseren op de structuur van de vaas om er dan een grafische lijn en extra dynamiek aan toe te voegen.’ Arita is dan ook een fervent vazenverzamelaar geworden, want ze verkopen kan hij niet. Althans nu nog niet, want een eigen vazencollectie uitbrengen waarin zijn opvallende bloemstukken passen, staat bovenaan op zijn verlanglijst.

‘En die wil ik bovenal betaalbaar houden’, benadrukt hij. Want hoe fabulous zijn creaties er ook uitzien, met zijn bloemen, die tussen de 2 en de 50 euro per stuk over de toonbank gaan, kan hij voor ieders budget een minimalistische, maar bijzonder krachtige florale sculptuur samenstellen.

@arturoarita

arturoarita.com

Typerend: Met de hand beschilderde alocasiabladeren of anthuriumbloemen en geometrische palmsculpturen.

Waar: New York

‘Bloemen zijn vaak zo mooi en perfect van nature dat ik niet zie hoe ik een meerwaarde kan creëren. Bladeren daarentegen, zijn de underdogs van de bloemsierkunst. Ze worden achterwege gelaten omdat ze groot en weerbarstig zijn, terwijl ze in mijn ogen net een uniek, levend canvas vormen.’ Sophie Parker is in de eerste plaats kunstschilder, maar haar werk omschrijft ze als botanische kunst. ‘Ik gebruik niet alleen verf, ik durf evengoed de schaar in een palmblad te zetten. De flexibiliteit, de ritmiek en de structuur van de nerven en bladeren bieden zoveel mogelijkheden om te boetseren. Het is boeiend om vormen en accenten te ontdekken op groene bladeren die men anders zo vanzelfsprekend vindt.’

Haar creaties overleven zo’n 6 tot 8 weken, mits goede zorgen. Sommige verwelken, andere verkleuren en drogen uit, maar evengoed creëren ze opnieuw leven. ‘Mijn werk blijft evolueren, het maakt deel uit van een levenscyclus. Daarom voelt het ook heel persoonlijk en intiem aan.’ Sophie heeft dan ook geen winkel, maar een atelier waar ze in opdracht van haar klanten werkt. ‘Ik ontwerp voor een specifieke plaats, lichtinval, moment of persoonlijkheid, want ze beïnvloeden allemaal mijn canvas, in tegenstelling tot een schilderij, dat veelal statisch is en op een vlakke muur hangt.’

Nu de bloemenmarkten in New York net als bij ons hun deuren moeten sluiten, maakt ze zich zorgen om de sector. ‘Gelukkig heb ik de zekerheid dat planten zullen blijven groeien en dat mijn experimenteerdrang niet in te tomen is. Vanmorgen viel de boerenkool in mijn koelkast me plots op. Ik dacht: dat blad, die textuur… Misschien kan ik daar ook wel iets mee?’

@wifenyc

wifenyc.com