De eerste de beste: renovatie van een van de eerste privéchalets in Avoriaz

De organische architectuur van Jacques Labro kenmerkt het Franse Alpendorp Avoriaz. Een Belgisch gezin komt er in de winter tot rust in een van zijn ‘eerste’ chalets.

‘Je moet moeite doen om hier te komen. Maar de beloning die je ervoor krijgt is groot’, zegt Marie, die moeder is van vier kinderen. Samen met haar man nam ze de renovatie van een van de eerste privéchalets in Avoriaz voor haar rekening. ‘We komen aan op de parkeerplaats, we doen de rugzakken om. De kinderen dragen wat ze kunnen. Daarna nemen we de kabelbaan tot aan de klif en dan is het nog een behoorlijke wandeling tot aan de chalet. Geloof me, de organisatie is niet altijd perfect.’

Het koppel kocht de chalet na verschillende verblijven in het dorp, nadat ze een klik met de omgeving voelden. ‘We werden verliefd op de sfeer van het dorp. Het is relaxed, in tegenstelling tot veel andere skigebieden. Het is er niet te verfijnd. Het kwam het beste met onze persoonlijkheid overeen. We houden van de natuur en van wandelen. De drukte en de auto’s in skistations als Megeve en Courchevel zijn minder ons ding.’ Avoriaz blijft vandaag een van de weinige autovrije skidorpen in Europa. ‘Er zit een hippiekantje aan’, lacht Marie.’Het dorp is niet veranderd sinds zijn ontstaan en dat is uitzonderlijk.’

Gedurfd gewoon

De Franse architect Jacques Labro kreeg halverwege de jaren zestig de opdracht van een projectontwikkelaar om de eerste gebouwen van Avoriaz te ontwerpen. Gepassioneerd door architectuur, zocht Marie contact met Labro zodra ze de chalet had gekocht.

‘Hij herinnerde het zich alsof het gisteren was. Hij vertelde dat ze eerst een groot appartementsblok hadden neergepoot, net onder waar wij nu zitten. Daarna bouwden ze het hotel, waarna de kleine chalets volgden. ‘De eerste’ noemde hij ze. Het waren de eerste individuele chalets in dit nieuwe bewoonde deel van de Franse Alpen.’

Labro hield van traditionele vormen, zijn werk wordt dan ook gekenmerkt door hoekjes, niveaus en hellingen. Het is discreet in die zin dat het niet probeert om anders te zijn. Het put uit de traditionele talen van de architectuur, maar als je goed kijkt, merk je subtiele variaties die het een Labro-touch geven.

‘De architectuur is zo ontworpen dat het de omgeving op een interessante wijze omlijst’, merkt de Brusselse architecte Caroline Notté op. Ze werkte aan de renovatie in opdracht van de eigenaars. ‘Het zijn niet de enorme hedendaagse ramen die je vandaag overal ziet. Technisch gezien had hij die ook kunnen plaatsen, maar daar zag hij van af. Hij koos ervoor om de lokale traditie te respecteren. Aan de buitenkant is er helemaal geen grootse architectuur.

Toch is het onderscheidend. Binnenin zijn er zeer interessante ruimten om in te wonen; vol kleine details. De volumes zijn opmerkelijk. We zouden kunnen zeggen dat het avant-gardistisch was. Labro was in dat opzicht gedurfd.’

Marie en haar man kochten de chalet in september, wat betekende dat ze maar een paar maanden de tijd hadden om hem klaar te hebben voor het winterseizoen dat volgde. De stad sluit jaarlijks op 12 december voor alle autoverkeer.

‘Door de grote hoogte wist ik dat de renovatie moeilijk zou worden. We zitten op 1850 meter. In september begint het er al te sneeuwen. Maar dat werd nog bemoeilijkt door het feit dat de stad zelf het grootste deel van het jaar niet bereikbaar is met de wagen.’ De logistieke uitdaging en tijdsdruk vormden de katalysators voor het project. ‘Ik denk dat Marie op zoek was naar een architect die snel kon reageren en een project buiten de landsgrenzen kon volgen’, gaat Caroline verder. De twee vrouwen blijken jeugdvriendinnen te zijn. ‘Het was ook duidelijk dat ik de stijl van de chalet zou respecteren en hem niet te veel zou willen transformeren.’

Ruimten beklimmen

Labro’s oorspronkelijke, uitgepuurde signatuur was verborgen onder vele lagen houten bekleding. Het resultaat van meer dan veertig jaar aan patchworkrenovaties en zogenaamde huisverbeteringen. ‘We wilden absoluut terug naar de oorspronkelijke eenvoud van Labro’s stijl. We wilden de ruimten die tijdens het leven van de chalet sterk waren verbouwd opnieuw lichter maken.’ Labro’s werk wordt vaak organisch genoemd omdat het geïnspireerd is op de onregelmatige vormen van de bergen. De binnenvolumes zijn gerangschikt over een aantal niveaus. Zich ertussen verplaatsen lijkt in zekere zin op het beklimmen van die ruimten. Maar het monopalet van dennenhouten planken door de hele woning maakte het interieur beklemmend.

‘We wilden vormen die we kenden van andere appartementen van Labro die onaangeroerd bleven blootleggen. Dat was belangrijk. En de geest en de stijl van de jaren zestig terugvinden die in de oorspronkelijke bouw aanwezig was. We moesten het interieur terugbrengen naar zijn oorsprong, zodat het bij het exterieur zou passen.’

‘We hebben het huis helemaal gestript’, vat Marie het hele proces samen. ‘Structureel veranderde er niets. Een kleine badkamer beneden werd omgebouwd tot een skiberging. Meer niet.’ De jeugdvriendinnen waren het erover eens dat de verbouwing beperkt moest blijven tot een klein palet van materialen die de look-and-feel van de jaren zestig moesten herscheppen. ‘Alle materialen werden met de grootste zorg gekozen. Niets is aan het toeval overgelaten.’ Marie beschrijft de indeling van het interieur als een boot of restaurant. Elke ruimte is zorgvuldig afgewogen op basis van zijn functie. Een van de aanpassingen was het aanbrengen van ‘patrijspoorten’ in de structurele wanden, waardoor waardevol natuurlijk licht in het trappenhuis kan binnenvallen. Dit was een typische Labro-toets die Caroline zonder aarzelen heeft overgenomen. De oorspronkelijke donkere tint van het hout van de trap werd gebruikt voor de plafonds van de rest van de chalet. Een keuze die de volumes doet samenhangen en het geheel knusser doet aanvoelen.

‘Het is geen bijzonder grote chalet. Er is niet één kamer die vierkant of rechthoekig is. Het is eigenlijk onmogelijk om de vorm te beschrijven omdat het zo anders is. Dat is net het mooie van leven in Jacques Labro-architectuur.’

‘Het biedt niet het comfort van een luxehotel, maar we houden ervan’, besluit Marie. ‘De beloning die we krijgen is alle moeite meer dan waard. Er heerst hier authenticiteit.’