De villaspotter: op huizensafari in Sint-Martens-Latem
Onlangs verkocht Frederic Rozier zijn honderdste architectenwoning in België. Onder de naam ‘ModernisImmo’ wil hij voortaan overal in Europa architectuurpareltjes aanbieden. Weekend Knack ging mee op modernistische huizenjacht in ‘zijn’ Sint-Martens-Latem.
Nu begrijpen we waarom ze in Sint-Martens-Latem zo’n Range Rover-obsessie hebben. Niet om te pochen met hun voertuig. Wel om bij regenweer over de onverharde ministraatjes te kunnen rijden. Want het is via die discrete hobbelweggetjes dat we de mooiste modernistische parels ontdekten in Latem. Onze chauffeur door de diepste plassen: Frederic Rozier, architectuur- en designkenner. Oprichter van de Gentse DesignMarkt. Designexpert bij het VTM-programma Rijker Dan Je Denkt en eigenaar van galerie Rozier. Maar vooral: bezieler van ArchitectenWoning, een online platform waarop bijzondere huizen worden aangeboden. Voor mensen die een uniek architecturaal pand zoeken. En voor mensen die geen zin hebben om door het overaanbod lelijke huizen te ploeteren, op zoek naar die ene parel. “Op Immoweb of Hebbes verdwijnen zulke panden in de massa. Of ze komen bij mensen terecht die de woning niet begrijpen. Al besef ik wel: er zijn nu eenmaal meer mensen die een architectenwoning lelijk dan mooi vinden.”
CARPORT EN TUINHEK
Rozier verhandelde sinds de start van ArchitectenWoning in 2012 al exact honderd panden, maar hij is geen vastgoedmakelaar. Hij is de architectuurexpert. Kristof Welleman, BIV-makelaar, neemt de makelaarsactiviteiten voor zijn rekening. De website is een platform voor architecturale panden. In partnership met lokale vastgoedkantoren gaan ze op zoek naar de juiste kopers. “Een kwaliteitslabel ook voor architecturaal erfgoed, van modernistische rijwoninkjes van tweehonderdduizend euro tot vrijstaande villa’s van een paar miljoen”, zegt hij. Rozier groepeert unieke woningen die anders zouden verzuipen in het algemene aanbod. “Het klinkt misschien raar, maar ik wil dat die panden niet in de verkeerde handen vallen. Van mensen die er een carport en een tuinhek met leeuwen aan toevoegen. Te veel vastgoedmakelaars kennen niks van twintigste-eeuwse architectuur. Ze verkopen originele architectenwoningen als ‘bouwgrond, waar een gedateerd huis op staat’. Zo gaat veel Belgisch erfgoed verloren. Of wordt waardevolle architectuur kapot verbouwd.”
BAKSTEENSCULPTUUR
Rozier neemt ons mee op huizentocht in ‘zijn’ Latem. “Hier rond de Leie is de concentratie van interessante architectenwoningen uitzonderlijk hoog. Uit alle periodes, van art deco tot brutalisme en hedendaagse architectuur, zijn hier toprealisaties te vinden. Van André Jacqmain tot Juliaan Lampens, van Eddy François tot David Chipperfield“, zegt hij. “België moet qua architectenwoningen niet onderdoen voor de buurlanden, ook al zijn onze toparchitecten misschien minder beroemd. We zitten hier op het kruispunt van Scandinavische, Amerikaanse, Japanse, Italiaanse en Franse invloeden. Dat merk je in het design én in de architectuur.”
We rijden samen de Rode Beukendreef in, het soort straat waar menig ondernemer of artistiekeling in de twintigste eeuw een architectenwoning liet bouwen. We parkeren ons voor nummer 7: de kunstenaarswoning van Jef Wauters, in 1967 ontworpen door architect Jozef Lietaert. Die tekende ook de woningen van kunstenaar Octave Landuyt en keramiste Elisabeth Vandeweghe. “Een modernistisch kunstwerk”, noemt Rozier het, “kijk naar die expressieve, ruwe bakstenen, die kunstzinnig gemetseld zijn. Zie hoe mooi dat huis met de natuur blendt. Binnen zijn er zelfs nog originele organische lichtputten van ruw beton. Een supercool totaalconcept dat vijftig jaar na datum nóg standhoudt.”
NU OF NOOIT
ArchitectenWoning verkocht het huis aan een arts uit De Pinte. Dankzij de sociale media en een spontaan kunstevenement in de villa, was er plots veel interesse voor het huis: drie koppels wilden het uiteindelijk kopen. Vreemd, want het stond al een half jaar vruchteloos te koop bij een lokale makelaar. En de prijs was niet lager dan voordien. “Een lokaal vastgoedkantoor wou het pand als bouwgrond verkopen. Dat is echt te gek voor woorden. Gelukkig is de dochter van Jef Wauters ons platform op het spoor gekomen. Zo konden we het huis snel aan het juiste publiek aanbieden: mensen die in zo’n sterk concept willen leven. En die bereid zijn om daar hun comfort aan aan te passen. Het ontwerpbureau dat een originele betonwoning van Jan Tanghe kocht, zal echt geen valse isolatieplafonds installeren. Dan stoken ze liever wat meer in de winter. En de originele stalen ramen van een interbellumwoning vervang je toch niet door pvc met driedubbel glas?”
“Onze klanten kopen niet op ligging of op aantal slaapkamers. Ze kiezen een huis omwille van de architectuur. Sommigen willen per se in een retro teletijdmachine wonen, anderen beseffen dat je in moderne architectuur ook hedendaags kunt leven. De meesten kopen zelfs een woning die buiten hun zoekradius ligt. Puur omdat ze verliefd worden op een pand. Ze beseffen dat het nu of nooit is. En dat ze de komende veertig jaar wellicht gefrustreerd langs het huis van hun dromen zullen rijden, als ze niet meteen toeslaan.” Rozier mag dan geen makelaar zijn, de impulsaankoop- retoriek heeft hij wel degelijk in de vingers. Het komt hem ook van pas, als hij op prospectie gaat in architectenwoningen. Hem interesseren het pand en zijn bewoners, maar ook wat er nog in de kelder of op zolder ligt. Het is in dat soort huizen dat Rozier origineel designmeubilair vindt.
HOLY GRAIL
Plots slaat Rozier een slikkerig straatje in, parallel aan de Rode Beukendreef. De wagen schudt heen en weer, terwijl de modder tegen de deuren klotst. Zelfs voor een terreinwagen is de weg hier bijna te krap. “Wil je de Holy Grail van ArchitectenWoning eens zien?” knipoogt hij. We vermoeden dat hij ons naar Juliaan Lampens’ Villa Van Wassenhove in Deurle wil brengen. Het brutalistische icoon, dat inmiddels op AirBnB staat, zorgde in zijn eentje voor de recente hype rond radicale betonarchitectuur in België. Maar Rozier volgt een andere route. In de Warandedreef stoppen we bij nummer 13: een indrukwekkende betonnen bunkerwoning, getekend Ivan Van Mossevelde. “Dit huis is een kunstwerk, een sculptuur om in te wonen. Nog esthetischer dan Lampens, vind ik. Een huis van internationale klasse, al is Van Mosseveldes naam misschien niet ronkend. Nee, ik ben hier nooit binnen geweest. Maar de architectuur is zo mysterieus dat ik wil weten wat er zich achter de muren bevindt. Deze woning was van dokter Roger Matthys, een kunstverzamelaar met een wereldberoemde collectie moderne en hedendaagse kunst. Hij en zijn vrouw zijn allebei overleden, maar de woning is nog in familiebezit”, zegt Rozier.
“Als ik een verborgen pareltje zie, ga ik in de remmen. Ook dat hoort erbij : continu alert zijn onderweg, vastgoedsites afschuimen, adressen van boeiende woningen opzoeken in de Inventaris Onroerend Erfgoed, in oude architectuurboeken snuffelen naar realisaties, en daar een database mee aanleggen. En vooral: geregeld proactief brieven in de bus van zulke huizen steken”, lacht Rozier. “Als de originele bewoners nog in het pand wonen, dan hebben ze wellicht geen toegang tot sociale media. De kans dat ze ArchitectenWoning kennen, is klein. Dus moeten we het op de oldskool manier aanpakken.”
“WIJ HOUDEN VAN UW HUIS”
We zetten koers naar woning Muller, een uitgesproken jarenzeventigvilla van Ivan Van Mossevelde die Rozier onlangs wel verkocht. Hans Muller vond in 1977 ook op een bijzondere manier de architect van zijn dromen. De bejaarde informaticus was in de jaren zeventig gek op de woning Matthys in Latem en dropte daar een briefje in de bus. “Wij houden van uw huis. Kunt u ons melden wie uw architect is” stond erop, in beleefde letters. Ook drie andere topwoningen in de Gentse rand kregen zulke post. Inclusief voorgefrankeerde enveloppe, zodat de bewoners het antwoord gratis konden terugsturen. Via die discrete weg haalden uiteindelijk vier architecten zijn shortlist. En in 1977 beslisten Muller en zijn toenmalige vrouw met Van Mossevelde samen te werken. “Het ongelofelijke is dat de architect niet meteen aan een ontwerp begon”, vertelt meneer Muller ons even later zelf, als we er aanbellen. “Van Mossevelde kwam ons eerst een week lang observeren. Hij noteerde onze gewoonten, onze dagindeling, onze manier van functioneren. Op basis daarvan tekende hij een circulaire woning met een open plan, georiënteerd rond een patio. Aan zijn initiële concept hebben we niets moeten veranderen. Ook later is er nooit iets verbouwd.”
Samen met Rozier en meneer Muller wandelen we rond in de volledig authentieke woning. De architecturale promenade is verbluffend: overal zijn er doorkijkjes, naar aanpalende kamers of naar de woeste natuur rondom. De gebruikte materialen tonen hun leeftijd, maar het wooncomfort is uniek. “Veel woningen uit die tijd zijn om de tien jaar eens verbouwd, in de toenmalige slechte smaak. Met als resultaat dat uiteindelijk niks nog authentiek is”, zegt Rozier. “Op ons platform bieden we woningen aan waar het originele concept nog overeind blijft. Ook al slibde het interieur mettertijd vaak dicht met spullen.”
Het zijn die spullen die meneer Muller na veertig jaar in dozen aan het samenrapen is. Op 1 juni ruilt zijn verkochte villa voor een hedendaags appartement. Met pijn in het hart, maar zijn droomhuis is een maatje te groot geworden. Toen hij het in februari via Facebook aanbood, ging het meteen viraal. Er was gigantisch veel reactie, van architectuurfans én van koopkrachtige klanten die er net geen miljoen euro voor over hadden. “In één weekend was het weg”, zegt Rozier. “De woning is echt uniek. En alles is nog in originele staat. Ook ik zou hier met plezier komen wonen. Dat is het frustrerende aan ArchitectenWoning : ik zie zoveel moois dat ik de hele tijd zou willen verhuizen.”
Tekst Thijs Demeulemeester & foto’s Tim Van de Velde
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
