‘Zullen Belgen ook na de coronacrisis blijven kiezen voor de korte keten?’

Op 19 juni trapt minister Crevits de Zomer van de Korte Keten af. Naar aanleiding daarvan kruipen verschillende organisaties in hun pen. ‘We hebben meer invloed met onze vork dan we denken.’

Op 19 juni trapt minister Crevits de Zomer van de Korte Keten af. Naar aanleiding daarvan kruipen verschillende organisaties in hun pen. ‘We hebben meer invloed met onze vork dan we denken.’

Wat we eten, vanwaar het komt en wie daar al of niet een eerlijke prijs voor krijgt, bepaalt in grote mate de wereld waarin we leven, de landschappen waarin we vertoeven en de toekomst van onze landbouw. Als consument hebben we meer invloed met onze vork dan we denken.

Hoe gaan we eten na corona?

De media stonden er enkele weken geleden nog vol van. We hadden meer tijd om te koken en genoten bewuster dan ooit van wat we aten. Tegelijkertijd rapporteerden lokale landbouwers en korte keteninitiatieven als Boeren & Buren en Voedselteams driedubbele verkopen sinds de start van de corona-maatregelen. Toch speelt er de laatste tijd maar één vraag bij al deze overwerkte boeren die lokaal en rechtstreeks verkopen: zullen onze nieuwe klanten ook na de corona-crisis blijven kiezen voor de korte keten? Door de versoepeling van de maatregelen, zakken de verkopen van de boer snel terug, tot nu al een derde (-31%) minder ten opzichte van de piek in april. Terwijl dit nu net geen curve is om af te vlakken.

750.000 friet-aardappelen vinden geen koper want de export valt stil. Journalist Tine Hens heeft het over hels stijgende melkproductie en kelderende melkprijzen, voedselbedeling in de V.S. en de eufemistische ‘euthanasie’ van miljoenen varkens. Lege winkelrekken, oververmoeide landbouwers die tijdens corona dubbele shiften hebben gedraaid, het zijn één voor één uitwassen van onze geglobaliseerde markt voor voeding. Het werd pijnlijk duidelijk tijdens de corona-maatregelen: net zoals de gezondheidszorg, is ook voeding geen ‘gewoon’ verhandelbare koopwaar. We zien door de barsten van het huidige systeem een toekomstbeeld van wat en hoe we morgen kunnen eten.

Naar een ander voedselsysteem

Agro-ecologie, de korte keten en een transparante prijszetting, zijn drie speerpunten waar de koepelorganisatie Voedsel Anders met een ander voedselsysteem naar toe wil. Agro-ecologie is een geïntegreerde (productieve, sociaal-economische en ecologische) visie op een landbouw die samenwerkt met de natuur, door het nabootsen van natuurlijke systemen en interacties tussen planten en de bodem, in plaats van die natuur te proberen controleren of er tegenin te gaan met allerhande chemische bestrijdingsmiddelen. Agro-ecologische landbouw is goed voor jobcreatie, biedt oplossingen bij de klimaatcrisis en gaat zorgzaam om met bodem, mens en dier. Nu en in de toekomst.

In kortere, eerlijke voedselsystemen hebben boeren en burgers de prijs en kwaliteit van hun voedsel meer in eigen hand. Er is meer ruimte voor samenwerking en aandacht voor de potentiële negatieve én positieve gevolgen van de landbouw op haar omgeving, onze economie en gezondheid. Een transparante, eerlijke prijszetting en de nodige regulering daartoe, zorgen ervoor dat boeren een kostendekkende, stabiele prijs krijgen én dat consumenten een reële prijs betalen waarin alle milieu-, sociale- en dierenwelzijnskosten zijn verrekend. Door menselijke relaties, contact met je boer en vertrouwen centraal te stellen, weten we weer wat we eten en scheurt de boer(in) er zijn/haar broek niet langer aan.

Het toekomstbeeld dat hierboven wordt geschetst, is geen ijle droom, veraf gelegen in een utopische toekomst. Neen, deze oplossingen manifesteren zich vandaag al, zij het dikwijls nog in de marge. Het is tijd om op te schalen. En dat wordt bekrachtigd door de relevante instanties op wereldniveau (IPCC, FAO, Wereldbank).

Wat kan ik nu doen als burger?

De wetenschap staat achter deze transitie en bood haar hulp aan. Ze bevestigt eveneens dat lokale en regionale producten consequent beter scoren dan globale producten wat betreft duurzaamheid, behoud van de biodiversiteit en bodemleven, dierenwelzijn en veerkracht. Meer dan de helft van de gemeenten (52%) wil de volgende jaren werk maken van een lokaal voedselbeleid. Is jouw gemeente daar al bij?

Door de band genomen zijn producten die je in de korte keten aankoopt, rechtstreeks van de boer, verser en dus lekkerder. Je betaalt er niet per se meer voor, maar kan er van op aan dat de boer een veel groter deel van de koek krijgt. Want, er gaat minder geld naar tussenschakels én er wordt meer transparant gecommuniceerd over wie wat verdient. Je kiest met je vork voor een lokalere, meer duurzame voeding, volgens de seizoenen en kan al je vragen in verband met productiemethoden gewoon stellen en de beslissingen van de boer beter begrijpen. Je ondersteunt lokale producenten, ontdekt nieuwe smaken, gaat bewuster koken en minder voedsel verspillen. Je weet wat je eet.

Er bestaan verschillende korte keten modellen die tijdens corona hun veerkracht bewezen: je kan langsgaan bij de lokale (bio)hoevewinkel, bestellen bij Boeren & Buren of Voedselteams die de boeren naar jouw buurt brengen of instappen bij een CSA-boer. Neem zeker ook deel aan de ‘Zomer van de Korte Keten‘ die 19 juni wordt afgetrapt door de Minister van Landbouw. Nu is het moment om solidair te blijven met álle essentiële beroepen. Toen de winkelrekken leeg waren en de supermarkt plots minder evident werd, waren de korteketen-boeren er voor ons. Zij roepen nu op om hen deze zomer en ook na de corona crisis niet te vergeten. Doe jij ook deze week bewust opnieuw jouw boodschappen in de korte keten?

Een opiniestuk van Hannes Van den Eeckhout (Boeren & Buren), Sofie Vanthournout (Voedselteams) en Nele Van Vaerenbergh (Solidagro) in naam van de 27 partner organisaties van Voedsel Anders – Vlaanderen, beweging voor agro-ecologie