HIER BRANDT DE LAMP

Een luster van houten spatels, lampen die verwijzen naar de maan of lichtkleur als communicatiemiddel : drie ontwerpers over de poëzie van licht.

YVES PAUWELS: “Een gloeilamp is gecontroleerd vuur”

Yves Pauwels is autodidact. Zijn passie voor verlichting groeide uit tot de realisatie van een volwaardige lichtcollectie en een eigen showroom, Falluce. Elke lamp is door de handen van Yves zelf gegaan. Op de Interieurbiënnale in Kortrijk toonde hij drie nieuwigheden : een stalen hoogstandje, een handgedraaid houten popje en een grafisch wandlandschap.

Buikgevoel, dat is wat Pauwels drijft ; en onderzoek, trial-and-error. Tetris, zijn nieuwste staande lamp, bijvoorbeeld, kwam bij toeval tot stand, toen een vierkant profiel voor een interieurinrichting fout ingesneden was. Elk van deze Tetris-lampen maakt Pauwels op maat, in zijn atelier, samen met een smid. “Ik kan ze in alle mogelijke kleuren verven en elke lamp is een beetje anders omdat ze handwerk is. Ik hou van het grafische spel ervan, alsof het blokjes zijn die vallen.” Zijn landscape is een landschapsbeeld van Brussel – hij werkt nu aan Antwerpen en Gent. En zijn houten baboesjka’s worden handgedraaid in de Oekraïne. “Alleen daar doen ze dat zo goed. Afwerken doe ik in mijn atelier. Ik hou van deze lampjes omdat je ermee kunt spelen, het zijn karakters. Soms voel ik mezelf meer beeldhouwer dan ontwerper. De extra dimensie van licht en schaduw fascineert mij. Toch wil ik altijd functioneel blijven.”

Yves Pauwels begon lampen te maken als zijproject voor de interieurs die hij inrichtte. “Mijn klanten vroegen naar een ander soort lamp dan wat ze in de handel vonden, dus ben ik ze zelf gaan maken. Ik wil dat elk ontwerp uniek is, door de vorm, de afmetingen, de materiaalkeuze of door de kleuren. Ik werk graag met dagelijkse voorwerpen en materialen, en probeer er een nieuwe betekenis aan te geven. Zo is de luchter “Is licht meetbaar ?” gemaakt uit houten plooimeters en in het restaurant Les Eleveurs hangen twee lusters die elk uit zo’n 350 houten lepels en spatels bestaan.”

Ingo Maurer is Pauwels’ grote voorbeeld. “Ik heb hem al enkele keren ontmoet. Hij vindt het heel erg dat de gloeilamp verboden is en ik kan hem daarin volgen. Een gloeilamp is gecontroleerd vuur, een Wolframdraad die in brand staat in een niet-brandbare omgeving. Dat geeft een natuurlijk licht ; je krijgt het volledige lichtspectrum te zien, dat is wat wij ‘warm licht’ noemen. Bij een fluorescerende lamp (TL) zit je tussen uv en zichtbaar licht, daar ontbreekt dus het infrarood. Daarom voelt het koeler aan. Leds zijn nog in ontwikkeling, het lichtspectrum ervan wordt steeds breder. Bij leds zijn verschillende aparte kleuren samengebracht, wat wit licht oplevert. Maar de mix zit niet altijd juist. Als je vijf gloeilampen koopt, zie je amper een verschil ; als je vijf verschillende ledlampen koopt, is er een enorm verschil in lichtkleur. Ik ben er niet tegen, alleen is het als designer moeilijk om te werken met onvoorspelbaar licht. Ik gebruik voorlopig de bestaande sockets waarin je een lamp naar keuze kunt draaien. Lampen met vaste ledverlichting zijn soms dichtgeplakt, als het lampje kapotgaat, kun je de volledige lamp weggooien. Bij lampen waar je de leds kunt vervangen, kan het dan weer zijn dat dit type led niet meer gemaakt wordt tegen dat je het moet vervangen. Verlichting is een spannende sector !” (LC)

Falluce, Light & Gallery, Huinegem 24 B, 1730 Asse. Elke donderdag, vrijdag, zaterdag en eerste zondag van de maand, 14 tot 18 u. www.falluce.be

GUILLAUME NEU-RINAUDO: “Een sinaasappel die kleur geeft aan de kamer. Fantastisch toch !”

De jonge Fransman Guillaume Neu- Rinaudo studeerde in 2013 af als Master in Social Design aan de Design Academy in Eindhoven. Interactie drijft hem, tussen mensen, maar ook tussen mensen en objecten. Als afstudeerproject presenteerde hij onder meer de lamp Alteration, een reflecterende schaal die door een hang- lamp wordt beschenen. Door een gekleurd voorwerp in de schaal te leggen, verandert de kleur van het licht in de kamer. Door de lamp (met een tegengewicht) hoger of lager te hangen, wijzigt de intensiteit van het licht.

“Licht regelt onze biologische klok, het bepaalt ons humeur. Dan is het een logische stap om met licht te communiceren. Er bestaan al veel lampen waarbij je zelf de kleur kunt kiezen, maar door de kleuren van objecten te laten komen, herwaardeer je die objecten. Een sinaasappel die kleur geeft aan de kamer, dat is toch fantastisch ? Het relativeert dagelijkse objecten rond ons.”

Tijdens de pas afgelopen Dutch Design Week presenteerde Guillaume een nieuw wandmodel van zijn Alteration, waardoor weer andere mogelijkheden ontstaan. Neu-Rinaudo is een van de vier jonge ontwerpers die op Toegepast 19 nieuw werk zullen presenteren in Z33 in Hasselt. Hij zal er drie installaties brengen waarmee je met jezelf kunt communiceren : een waarin je teksten en beelden op jezelf geprojecteerd ziet, wat dan weer te zien is in een spiegel. In de tweede installatie kun je de vorm van je gezicht laten analyseren in een soort video. In de derde machine steek je de linker- en de rechterhand ; op basis van de hartslag die gemeten wordt in de ene hand, krijg je beweging onder de andere hand, alsof die op een ademend lichaam ligt. “Een soort biofeedback, en dus een andere manier om je hartslag te meten én ook instant aan te passen. Zo communiceer je op een nieuwe manier met je lichaam, met je handen als mediatoren.” (LC)

www.guillaumeneurinaudo.com/ALTERATION. Toegepast 19, van 23 november tot 5 maart 2015 in Z33, www.z33.be

NATHALIE DEWEZ: “Ook als een lamp niet brandt, moet ze zo mooi zijn als een sculptuur”

Als Nathalie Dewez ontwerpt, denkt ze aan het licht van maan en sterren én aan hedendaagse kunst. Ze houdt van Italië en zijn designgoden. Sinds ze in 2011 Designer van het Jaar was, gaat het Dewez voor de wind. Ze ontwerpt schitterende lampen vol vormelijke variatie en verbeelding, waardoor ze bijna meer beeldend lichtkunstenaar wordt dan designer. Haar ontwerpen zorgen altijd voor een extra belevenis, het gaat om meer dan licht, weerkaatsingen en schaduw spelen mee. “Dat komt omdat ik geen ‘design’ heb gestudeerd. Ik ben interieurarchitect en denk altijd na over de ruimte waarin het licht komt, over de wijze waarop het reflecteert op de wanden en voor schaduw zorgt.”

Verschillende van Nathalies lampen zijn een ode aan de maan. “Het licht van de maan en de sterren is ontzettend boeiend. Ik hou overigens van alle natuurlijke licht. Denk bijvoorbeeld aan wat je ziet bij het opkomen en ondergaan van de zon. Daar zit poëzie in. Het gaat bij mij om meer dan louter ‘verlichting’ ontwerpen, soms maak ik bijna installaties. Ik denk meer aan hedendaagse kunst dan aan design. En nog iets, een lamp moet ook als ze niet brandt zo mooi zijn als een sculptuur.”

Veel van Dewez’ lampen kunnen bewegen. “Dat kinetische element speelt zeker een rol. Meestal bewegen de lampen zelf niet, maar je kunt ze bewegen, het zijn bijna mobielen. Bij de hanglampen gaat het ook om evenwicht, dat is ook weer een fascinerend spel om te zien.”

“Ik hou van Italië en zijn grote meesters, vooral die van veertig jaar geleden : Vico Magistretti, Gino Sarfati, de broers Castiglioni. Het actuele Italiaanse design vind ik tegenvallen.” Volgens Dewez beleven we een mutatieperiode. “Technologisch verandert er enorm veel en dit lijkt nog maar een begin. Ook onze manier van leven verandert : zowel in huis als daarbuiten leven we meer als nomaden. Dat heeft onbewust zeker een invloed op mij.” (PS)

www.n-d.be

DOOR LEEN CREVE EN PIET SWIMBERGHE