‘Vrouwenbier is net als mannenbier complete nonsens’

Een markante campagne doet biersommelier Sofie Vanrafelghem in haar pen kruipen. ‘Het onuitroeibare idee dat vrouwen geen bier lusten en nood hebben aan een ‘vrouwenbier’ is niet zo onschuldig als het lijkt.’

Aldi introduceert in de periode van 1 april een bier voor échte vrouwen: Schultenfrau. Slechte grap of niet, ze omschrijven het als een heerlijk frisse pils met een vleugje prosecco en een snufje chocolade. Deze omschrijving toont dat er in 2019 nog steeds een onderscheid gemaakt wordt tussen mannenbieren en vrouwenbieren. Onzin natuurlijk. De smaak van bier heeft niets te maken met je geslacht, net zo min dat iets te maken heeft met je voorkeur in wijn of brood. Helemaal niet zo onschuldig als het lijkt dus, het legt namelijk de vinger op een pijnlijke wonde in de bierwereld: het onuitroeibare idee dat vrouwen geen bier lusten en dat ze nood hebben aan een ‘vrouwenbier’.

‘Vrouwenbier’ is net als ‘mannenbier’ complete nonsens

Ik kan het bijna niet geloven, maar ‘vrouwen en bier’ blijft anno 2019 nog steeds geen evidente combinatie. Sinds ik tien jaar geleden gestart ben als biersommelier zijn we ontzettend veel vooruitgegaan. Zo zie ik nu op bierfestivals en in biercafés veel vrouwen genieten van mooie bieren. Ook verschillende vrouwen zijn sinds dan aan het brouwen geslagen of aan de slag als biersommelier. En toch moet ik helaas ook vaststellen dat het begrip ‘vrouwenbier’ hardnekkig blijft bestaan, dat ik op Instagram bestookt wordt met reclame voor zoete fruitbieren terwijl mijn man daar geen last van heeft, dat ze in bepaalde cafés aan vriendinnen van me vragen of ze wel zeker zijn van hun beslissing om een bittere saison te bestellen, want ze hebben ook fruitbieren op de kaart en dat ik nog wekelijks van dames te horen krijg ‘Ik lust geen bier’, terwijl ze nooit iets anders geproefd hebben dan een pils.

Mannen weten waarom

Toen ik startte in 2009 kreeg ik meerdere keren de vraag gesteld in interviews: “Vindt u het niet raar om als vrouw bier te drinken?”. De eerste keer fronste ik enkel even mijn wenkbrauwen en liet het passeren. De vraag bleef terugkeren, dus besloot ik om er toch even bij stil te staan en de bierwereld onder de loep te nemen. Als ik naar de bierliefhebbers keek, zag ik toen inderdaad vooral mannen. Ook bij de brouwers was het niet anders. En de marketing met onder andere ‘Mannen weten waarom’ vertelde me eigenlijk in onverholen termen dat bier niet voor mij als vrouw bedoeld was. Om mijn vrouwelijke bierdorst te lessen, hadden ze immers die heerlijk plakkerig zoete kriekbieren in het gamma, in de volksmond gekend als ‘vrouwenbieren’.

Ik vroeg aan de marketeers waarom ze voor deze aanpak kozen en resoluut voor gendermarketing bleven gaan, en ik kreeg steevast hetzelfde antwoord: ‘Vrouwen zullen nooit bier lusten, kijk maar naar de cijfers. Dus het heeft geen zin om het anders aan te pakken.’ De cijfers logen niet. Op café en restaurant kozen vrouwen veel minder bier dan mannen. Zelf gestart als witte-wijn-wijf was ik vroeger niet anders. Ik was er zelfs rotsvast van overtuigd dat ik het nooit zou lusten, maar de waarheid was dat ik het gewoon niet kende. Ik wist niet dat bier ontzettend smaakvol kon zijn en bestond in allerlei smaken en stijlen. Dat besef deed me twijfelen aan de conclusie van de marketeers en ik startte mijn eigen onderzoek.

Wat je graag drinkt, heeft niets met je geslacht te maken

Meer dan 250 tastings voor vrouwenverenigingen en – organisaties later was het overduidelijk: de marketeers konden het niet meer verkeerd hebben. Onbekend maakt gewoon onbemind. En die zogezegde vrouwenbieren? Die eindigden nooit in de top van favorieten van de avond. Eens deze vrouwen net als ik op een bepaald moment echt speciaalbieren begonnen te proeven, was het in de meeste gevallen een aangename verrassing. Net als bij mannen verschilden de voorkeuren enorm. Terwijl de ene dol was op verfijnd zure oude geuze, ging de andere voor die leuke tripel, hopfruitige IPA of droogbittere saison. Kortom: wat je graag drinkt, heeft niets met je geslacht te maken.

‘Instapbier’

Het ligt dus niet aan de smaak, maar waaraan dan wel? Na heel wat research en interviews was het al heel snel duidelijk dat bier met een imagoprobleem kampte. Bier werd door vele mannen en vrouwen gezien als een ‘mannendrank’ en werd omgeven door andere vooroordelen ‘bier drink je alleen op café’, ‘bier is niet elegant’ en ‘bier smaakt altijd bitter’. Reacties zoals ‘Het hoort toch niet om als vrouw bier te drinken’, ‘Vrouwen die bier drinken, deugen niet’, ‘bier is niet elegant’, ‘bier is om te zuipen, wijn om van te genieten’, passeerden regelmatig de revue.

Via mijn research kreeg ik nog meer soortgelijke getuigenissen binnen. Ook op café was het vaak niet beter als je als vrouw een speciaalbier wou bestellen. Commentaar krijgen van je vrienden of familie wanneer je als vrouw voor een bier kiest, is niet uitzonderlijk. Als je zulke boodschappen meermaals te horen krijgt in de media, marketing en je omgeving, zal dit nu eenmaal zijn effect hebben.

Wie een doelgroep stiefmoederlijk behandelt, hoeft zich niet af te vragen hoe het komt dat die zich helemaal van bier afkeert

Het imagoprobleem oplossen met speciaal voor vrouwen ontworpen bieren is eigenlijk het probleem nog groter maken. Het duwt namelijk weer het idee naar voren dat vrouwen een speciaal voor hen ontworpen bier nodig hebben. ‘Je zou het kunnen beschouwen als een ideaal instapbier’, krijg ik als reactie daarop. Zoals je ook instapwijn of instapwhisky hebt? Natuurlijk niet, want dat is absurd. Net als mannen geen genderspecifiek merk nodig hebben voor wijn of bier, kunnen wij dat als vrouwen ook missen als kiespijn.

Instapbier gaat voorbij aan alle vrouwen die tegenwoordig van bieren genieten en aan alle vrouwen die zelf bieren brouwen. Niet alleen is het ontzettend neerbuigend, het is ook gewoon een dom idee. Gendermarketing als strategie voor bier wordt al decennia toegepast en het heeft nooit resultaten gegenereerd. Het is niet moeilijk om te ontdekken hoe dat komt. Wie een doelgroep stiefmoederlijk behandelt, hoeft zich niet af te vragen hoe het komt dat die zich helemaal van het bier afkeert.

Kijk, ik heb niets tegen zoete fruitbieren. Eén van mijn beste vrienden drinkt bijvoorbeeld niets anders, en dat is een man. Lanceer zo veel zoete bieren als je wil, maar stop met de marketing errond alleen op vrouwen te richten. Er zijn immers evenveel stoere bonken die van zoet bananenbier houden als er vrouwen zijn die dol zijn op sterk gehopte IPA’s. Voor ieder wat wils, want bier bestaat in een enorm grote variëteit aan smaken en stijlen: van zuur naar zoet en bitter, van fruitig tot kruidig, verfrissend tot complex. En je geslacht? Dat doet er niet toe, bier is voor iedereen.

Sofie Vanrafelghem, www.sofiesworld.be