Proef op de som: is zelf koken duurder dan de goedkoopste kant-en-klaarmaaltijden?

In de discussie over hoe duur of goedkoop het is om gezond te koken, is het tijd voor een experiment. Het doel: proberen de prijzen van kant-en-klare voeding in supermarkten te kloppen. (Een pittige uitdaging, zelfs al lag de eindafrekening van een week koken voor twee lager dan 25 euro.)

Tijdens dit stuk nemen we je mee in een doorsnee werkweek in een klein huishouden van twee personen. Je krijgt een blik in de winkelmandjes, op de rekeningen en in de keuken. Alle opgesomde gerechten staan ongeveer binnen een half uur op tafel en worden daarom in dit huishouden regelmatig bereid.

Er wordt regelmatig geroepen dat gezond eten een dure zaak is. Het is niet moeilijk te achterhalen waar die stelling vandaan komt: je betaalt inderdaad vaak een stevige duit voor sommige producten die als gezond op de markt worden gezet (denk maar aan zogenaamde superfoods). Toch zijn ook groenten en fruit goed voor je en bovendien koop je er vaak een grote hoeveelheid van voor weinig geld. Een eetpatroon dat zich voornamelijk daarop baseert, kan je dus bezwaarlijk duur noemen.

Wat wel vaststaat, is dat de prijzen van kant-en-klare maaltijden – die vaak erg veel zout, vet en suiker bevatten en daardoor niet de hoofdprijs vangen in de gezondheidsprijzen – inderdaad opvallend laag zijn. Ook daar ligt een deel van de verklaring voor het idee dat gezonde voeding duur is: als goedkoop staat voor ’te mijden’, dan moet je wel kwaliteit in handen hebben als je in staat bent meer te betalen voor je voeding.

Sommige mensen zijn dat echter niet. Wie leeft in armoede eet gemiddeld minder groenten en fruit en zet vaker kant-en-klare maaltijden op tafel omdat ze zo goedkoop zijn. Maar zijn ze ook goedkoper dan maaltijden waarin groenten de hoofdrol spelen? Deze test wijst het uit.

1. Kant-en-klaar

Eerst een beknopte vergelijkende studie tussen de prijzen van dergelijke maaltijden in vijf supermarkten. Ik koos voor vijf typische gerechten die elke winkelketen in de koeltoog of vriesafdeling heeft liggen: lasagne bolognaise, balletjes in tomatensaus, vol au vent, nasi goreng en macaroni met ham en kaas. In onderstaande grafiek staan de goedkoopste producten die in deze supermarkten te vinden waren.

Om het overzichtelijk te houden, rekenen we dat twee personen samen telkens een kilo eten. Dat is voor sommige gerechten misschien wat royaal (de meeste verpakkingen van een kilo vermelden genoeg te bevatten voor 2 à 3 personen), maar eventuele overschot is de dag erna nog steeds lekker. Bovendien zijn mijn vriend en ik ook best grote eters, handig voor de vergelijking straks.

Om van de balletjes in tomatensaus en de vol au vent volledige maaltijden te maken, wordt daarbij best nog iets geserveerd. Wij kiezen hier heel voor gestampte aardappelen (ongeveer 1 euro per kilo aardappelen en aan 250g per persoon). Daarom werd in de prijs per kilo bij die gerechten telkens 50 cent bijgerekend.

Als je een hele werkweek lang met twee personen kant-en-klare maaltijden wil eten, zal dat je dus gemiddeld 19,81 euro kosten.

2. Zelf gekookt

Ik trok naar mijn vertrouwde groentewinkel om de ingrediënten te kopen voor een doordeweeks menu en liep er buiten met een grote zak vol groenten. De kassa klokte af op 12,31 euro, maar mijn groenteboer houdt niet van te veel kleingeld en dus rondde hij het te betalen bedrag af op 12 euro. Werp gerust een blik op mijn rekening:

Met die lading groenten heb ik genoeg in huis om vijf avonden lang te koken voor twee personen:

• Een snelle curry van broccoli, zoete aardappel en pijpajuin, met rijst;
• Knolselder’lasagne’ met linzen (een recept uit het boek ‘Peulvruchten’ van Jenny Chandler);
• Een wokgerecht van prei en wortel en sojasaus, met gebakken rijst;
• Knolselderpuree met geroosterde pastinaak en langzaam gegaarde sjalotjes, met gekookte tarwe;
• Spaghetti met een simpele tomatensaus die veel smaak krijgt door lang te pruttelen.

Al had ik daarvoor ook nog een aantal zaken nodig uit de kruideniersafdeling in mijn supermarkt. Voor dit experiment koos ik telkens het huismerk.

Met 24,14 euro heb ik dus vijf lekkere en gezonde maaltijden op tafel kunnen zetten. Dat is inderdaad een slordige vier euro meer dan wanneer je enkel kant-en-klare producten koopt, ofwel een nieuwe maaltijd voor twee personen. Maar kunnen we na dit kleine experiment wel stoppen met beweren dat gezond eten duur is?

Bovendien zijn er nog verschillende factoren die in rekening moeten worden gebracht. Zo heb ik na mijn inkopen nog rijst, tarwe en wat spaghetti over. Ook heb ik bij mijn groenteboer koriander en gember gekocht: die zouden gemakkelijk achterwege gelaten kunnen worden. Het finaal gerecht zal misschien iets minder smaakvol zijn, maar zeker niet ongezonder. Bovendien kookte ik hier voor twee personen. Als het aantal eters verdubbelt, zal de prijs voor mijn ingrediënten uiteraard wel verhogen, maar die zal niet verdubbelen – wat wel het geval zal zijn wanneer je twee verpakkingen van die kant-en-klare maaltijd nodig hebt.

Geloof jij nu nog dat goedkoop én gezond koken iets is voor snobs die de tijd hebben om met hun geitenwollen sokken naar de markt te gaan?