Matcha mania: is het groene drankje een volwaardige vervanger voor koffie?

Volgens sommigen is het de ideale vervanger voor koffie, voor anderen smaakt het naar spinazie of gras. De hype rond matcha bestaat al langer, maar wat is het precies en welke gezondheidsvoordelen biedt het? Wij zochten het uit.

In de wereld van culinaire trends baant een oude bekende zich weer naar de voorgrond: matcha. De afgelopen jaren ontpopt het zich van exotische thee tot statement voor een gezonde levensstijl. De thee in poedervorm is de laatste tijd niet meer weg te denken uit de hand van Vlaamse influencers: als subtiel accessoire of als culinair statement. Ook in koffiebars veroverde het de menu’s, zowel in vloeibare vorm als in gebak.

Wat is matcha?

De geschiedenis van matcha begint in China, maar de matcha die wij vandaag kennen, komt uit Japan. ‘Matchapoeder ontstaat uit jonge theebladeren die worden gestoomd, gedroogd en gemalen tot een fijn grasgroen poeder’ vertelt voedingsdeskundige Sandra Bekkari, die er zelf al meer dan 20 jaar fan van is. ‘Door water toe te voegen aan dat poeder, wordt het volledig opgenomen. Met een bamboe whisk wordt de mengeling opgeklopt, waardoor een een kleine schuimlaag ontstaat.’

‘Die opname zorgt voor het grootste verschil met een gewone groene thee.’ Voegt Michaël Sels, hoofddiëtist aan het UZA toe. ‘De bladeren van een groene thee worden geïnfuseerd in water, maar na enkele minuten weer verwijderd. Hierdoor worden er bij matcha meer voedingsstoffen opgenomen.’ Een ander verschil ligt bij het kweekproces van de bladeren: ‘Het is dezelfde theeplant, enkel de laatste fase verschilt. De planten worden afgedekt waardoor er geen direct zonlicht meer op de bladeren valt. Ze groeien trager en maken hierdoor meer chlorofyl aan, wat zorgt voor een fellere kleur.’ Aldus Sels.

Wat zijn de gezondheidsvoordelen?

Matcha zou ontstekingsremmend werken, het metabolisme verbeteren en zorgen voor betere concentratie, maar die claims moeten met een korreltje zout genomen worden, stelt Nele Steenackers, diëtist en voedingswetenschapper aan de KU Leuven: ‘Matcha thee is inderdaad rijk aan polyfenol, vitamine C, antioxidanten, cafeïne en theanine, maar hard wetenschappelijk bewijs rond zijn gezondheidsvoordelen is beperkt. De claims die gemaakt worden rond deze producten, zijn gebaseerd op de individuele nutriënten en maken soms ook deel uit van een marketingstrategie.’ Michael Sels bevestigt deze nuance: ‘Matcha is zeker een gezond voedingsmiddel, maar het is belangrijk om te realiseren dat het geen ongezonde levensstijl kan compenseren. Wat je ernaast eet en drinkt, speelt ook een rol. Matchabereidingen uit een Starbucks, waar verschillende zoetmiddelen en melken aan zijn toegevoegd, kunnen weliswaar lekker smaken, maar hebben een ander effect dan een pure matcha thee met enkel water.’

Toch blijkt enige waarheid te schuilen in de beweringen rond de energieboost van matcha. ‘Je zou een kop matcha kunnen vergelijken met een espresso, waarbij de cafeïnegehaltes variëren afhankelijk van de hoeveelheid poeder die wordt gebruikt. Hoe meer poeder, hoe meer cafeïne.’ Aldus Steenackers.

Drie soorten

Matcha thee haal je niet zomaar uit een machine, er blijkt een heel proces – en zelfs een ritueel – aan vast te hangen. Ronny Weltens, eigenaar van Joy of Matcha, loodst ons door het maken van de ideale matcha: ‘Het begint allemaal bij de soort matcha, waarvan er drie in totaal zijn. De eerste is cooking matcha wat – zoals je kan afleiden uit de naam – vooral gebruikt wordt in sauzen of gebak. Een tweede soort is premium matcha. Deze matcha kan puur gedronken worden, maar wordt vooral gebruikt in smoothies of yoghurt bowls. De derde en meest vooraanstaande categorie, is de ceremoniële matcha. Deze kenmerkt zich door een uiterst fijn poeder met een felle groene kleur, perfect geschikt om op zichzelf te worden gedronken.

Zelf aan de slag

‘Om het drankje te maken heb je naast het matchapoeder nog 3 attributen nodig: een bamboo klopper, een bamboo lepel en handig kommetje. Je kan ook gebruik maken van een kleine zeef, al zal dat bij de hoogste kwaliteit van poeder niet nodig zijn.’ Aldus Weltens. ‘Bij het matchapoeder voeg je eerst een kleine hoeveelheid water van 80 graden Celsius toe, waardoor je een dikkere vloeistof krijgt. Vervolgens voeg je nog ongeveer 80 milliliter water toe, afhankelijk van hoe sterk je jouw matcha wilt hebben. Het opkloppen ervan gebeurt in een M-beweging om een schuimlaag op de matcha te creëren.’

Wat je vervolgens aan de thee toevoegt, daar beslis je zelf over. Variaties blijken er in overvloed te zijn. Leila Abasova, eigenaar van Kūkai Matcha Studio, de eerste matchabar in België, gidst ons door de meest populaire matcha’s: ‘De matcha lattés vallen het meest in de smaak. Maar, let wel op met wat je het combineert. Koemelk bijvoorbeeld is geen aanrader. De melk geeft een onaangename nasmaak, terwijl de aanwezige hoeveelheid calcium het effect van de matcha vermindert. Plantaardige melk als havermelk, kokosmelk of huisgemaakte cashewmelk daarentegen, zorgen voor een juiste balans. Een vanille siroop erbij geeft een zoete touch. Toch blijf ik aanmoedigen om matcha in zijn pure vorm te drinken. Dan ben je er zeker van de kwaliteit.’