Kan verwerkt voedsel ook gezond zijn?
Als het gaat over obesitas en ongezonde voeding, vallen de woorden ‘verwerkt voedsel’ vaak. Is al dat bewerkt voedsel dan slecht voor je? Of bestaat er ook iets als gezonde verwerkte producten?
Een artikel in het Nederlandse dagblad AD liet begin februari heel wat stof opwaaien. Daarin beweerde de Wageningse hoogleraar voedseltechnologie Tiny van Boekel namelijk dat er helemaal niets mis is met bewerkt voedsel. Vooral bij onze Noorderburen zorgde dat voor verhitte en emotionele discussies. Maar wie heeft er eigenlijk gelijk: de hoogleraar of de rest?
Laten we eerst eens inzoomen op de definitie van bewerkt voedsel, want stiekem is het overal. Zelfs wie stellig beweert geen verwerkt voedsel te eten, doet dat waarschijnlijk. Dat wilt niet zeggen dat alle bewerkingen ‘slecht’ zijn: wanneer voedsel door enkele ingrepen langer houdbaar wordt, is dat een goede zaak voor de strijd tegen voedselverspilling. En als het veiliger wordt door enkele potentieel gevaarlijke bacteriën uit te schakelen, is de volksgezondheid daarmee gebaat.
Niet over dezelfde kam scheren
Zoals je merkt: lang niet al het bewerkt voedsel is slecht voor je. Het is vooral de ultrabewerkte groep waarvoor je beter uitkijkt. De producten daarin zitten namelijk niet alleen vol onnodige stoffen, maar – en dat maakt ze net zo gevaarlijk – je kan ze ook overal krijgen, ze zijn goedkoop en de portiegroottes groeien jaar na jaar.
Microbiologisch gezien is er uiteraard niets mis met deze producten. Als voeding je ziek zou maken, zou het hier niet verkocht mogen worden en de controles zijn streng. Wel dragen ze bij tot een buitensporige consumptie van toegevoegde suikers, zout en transvetten.
Stellen dat bewerkt voedsel per definitie ongezond is, is dus pertinent onwaar. Zelfs wanneer ze uit een fabriek komen, leveren de producten uit de eerste drie categorieën een prima bijdrage aan je voeding.
Weet wel: de onderverdeling van de WHO is niet eenduidig. Een hamburger bijvoorbeeld hoort op zich niet thuis in de vierde categorie, toch niet als je hem thuis maakt. Het merendeel van de hamburgers wordt echter gegeten in fastfoodrestaurants, waar er allerlei bewerkingen aan vooraf zijn gegaan en waardoor het product wel als bewerkt beschouwd wordt.
Bron: Foodlog
(EK)
Vier categorieën
Om het onderscheid te kunnen maken tussen nuttige en minder functionele bewerkingen, heeft de Amerikaanse WHO voedsel ingedeeld in vier categorieën. Uit die onderverdeling blijkt dat er heel wat bewerkt voedsel is dat je zonder risico’s voor je gezondheid kan eten.
1. Onbewerkt voedsel
De eerste categorie wijst de WHO toe aan alle producten die geen of slechts een minimale bewerking hebben ondergaan en die kort na de oogst of slacht worden verkocht. Denk aan een krop sla, een bussel wortelen of een steak in de koeltoog bij je slager. De minimale bewerking kan inhouden dat er bepaalde onderdelen van de plant worden verwijderd of dat de houdbaarheid verlengd wordt zonder dat er iets wordt toegevoegd. Noten worden bijvoorbeeld gepeld, linzen worden gedroogd, melk gepasteuriseerd en sla kan al gewassen en gesneden aangeboden worden.
2. Bewerkte culinaire ingrediënten
Deze groep omvat producten die geëxtraheerd zijn uit een bepaalde voedingsbron. Met andere woorden: er moet een bewerking uitgevoerd worden om het product te winnen. Horen hier thuis: plantaardige oliën, dierlijke vetten, suiker, siropen, zout. Hierbij mogen bepaalde additieven toegevoegd worden om bijvoorbeeld de houdbaarheid te verlengen.
3. Bewerkt voedsel
Deze categorie combineert producten uit de eerste groep met producten uit de tweede. Alles waar bijvoorbeeld olie, suiker of zout aan is toegevoegd, wordt ‘bewerkt voedsel’ genoemd. Daarbij gaat het om groenten of fruit in blik, vlees als gedroogde ham, kazen, gedroogde vis en brood.
4. Ultra-bewerkt voedsel
Dit is de categorie waar jij vermoedelijk aan dacht toen je dit stuk begon te lezen. Producten in deze groep zijn lang houdbaar en werken verslavend. Ze hebben een hoge energie-dichtheid, maar bezitten een beperkte voedingswaarde. Dat wil zeggen dat ze amper essentiële voedingsstoffen als vitamines, mineralen en vezels bevatten, maar wel rijk zijn aan suiker, zout en vet. Ook andere additieven als kleur-, geur- en smaakstoffen zijn erin verwerkt. Over welke voeding het concreet gaat? Chips, roomijs, snoepgoed, margarine, magnetron-maaltijden, yoghurt met fruitstukjes, frisdrank,…
Niet over dezelfde kam scheren
Zoals je merkt: lang niet al het bewerkt voedsel is slecht voor je. Het is vooral de ultrabewerkte groep waarvoor je beter uitkijkt. De producten daarin zitten namelijk niet alleen vol onnodige stoffen, maar – en dat maakt ze net zo gevaarlijk – je kan ze ook overal krijgen, ze zijn goedkoop en de portiegroottes groeien jaar na jaar.
Microbiologisch gezien is er uiteraard niets mis met deze producten. Als voeding je ziek zou maken, zou het hier niet verkocht mogen worden en de controles zijn streng. Wel dragen ze bij tot een buitensporige consumptie van toegevoegde suikers, zout en transvetten.
Stellen dat bewerkt voedsel per definitie ongezond is, is dus pertinent onwaar. Zelfs wanneer ze uit een fabriek komen, leveren de producten uit de eerste drie categorieën een prima bijdrage aan je voeding.
Vier categorieën
Bron: Foodlog
(EK)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier