Intoxication versus detoxication: waarom Tournée Minérale niet uit de lucht kwam vallen

Opnieuw hebben heel wat mensen zich ingeschreven voor Tournée Minérale, de actie waarbij opgeroepen wordt een maand lang niets te drinken en het zo uitgespaarde geld te besteden aan kankeronderzoek. Bij trendwatchbureau Trendwolves waren ze vorig jaar al niet verbaasd over het succes ervan: ‘Dit initiatief kadert in een grotere tendens’.

Intoxication versus detoxication, zo omvatte Trendwolves in 2014 al de neiging van jongeren om zich het ene moment te storten in een wereld vol harde muziek, drank en drugs en vervolgens af te kicken met een alcoholloze stiltekuur. Eerst al het mogelijke plezier uit Tomorrowland persen dat en vervolgens even intens compenseren door radicaal alles dat op de een of andere manier niet goed voor je kan zijn af te zweren, dus. ‘Een maand lang geen alcohol drinken, past volledig in die trend.’

Gezondheid versus ervaringshonger

We moeten vandaag een evenwicht vinden tussen twee zaken die we belangrijk vinden, maar elkaar duidelijk niet bepaald helpen. Aan de ene kant willen we ons laten meesleuren door de ervaringscultuur, want de fomo (fear of missing out) ligt op de loer. Of het nu gaat over op wereldreis vertrekken, experimenteren met drugs of bungeejumpen: als je het niet doet, bestaat het risico dat je een onvergetelijke ervaring hebt gemist. Vervelend daarbij is wel dat we ook in een samenleving leven die gezondheid steeds belangrijker lijkt te vinden. Je hebt een gezonde geest en een gezond lichaam nodig om mee te kunnen. Het spreekt voor zich dat de geestverruimende middelen en de kans om (mentaal) gewond te raken tijdens die Ervaringen, niet de beste vriendjes zijn met de gezondheidscultus.

Toch willen steeds meer mensen het allebei. Daarom leven ze volgens trendwatcher Ellen Anthoni het ene moment voluit en intoxiceren ze zich dan naar believen, om vervolgens van de ene dag op de andere hun leven radicaal om te gooien en een detox-fase te starten. Ze eten glutenvrij – of helemaal niets behalve sapjes -, laten alle suiker staan, beginnen radicaal te sporten of… drinken een maand lang geen alcohol. Een zelfexperiment om te zien hoeveel beter je je kan voelen, of zelfregulerend gedrag om de controle te kunnen behouden: doorschrappen wat niet past.

Anthoni verbaast zich overigens over hoe lang het heeft geduurd dat alcohol in het vizier kwam van wie wil detoxen. ‘De schadelijke effecten van alcohol zijn al lang bekend. Het is opmerkelijk hoe lang het heeft geduurd voor drank in België als ongezond werd beschouwd. In het buitenland zijn er al veel meer alcoholvrije dranken beschikbaar.’

Normale mainstream

‘Het succes van Tournée Minérale is zeker te verklaren door die clash tussen de ervarings- en gezondheidscultuur,’ stelt Anthoni. ‘De mentale sterkte die je nodig hebt om in een wereld vol verleiding nee te kunnen zeggen, is een statussymbool. Het is belangrijk om discipline te kunnen aantonen, want dat toont aan dat je ook in het sporten kan doorzetten. Als je een maand lang geen alcohol kan drinken, is iets waar je respect mee oogst.’

Ook het feit dat Tournée Minérale een groepsgebeuren is, verklaart het succes volgens Anthoni. ‘Zo’n uitdaging brengt mensen samen en er kan over gepraat worden op café. Er is een gemeenschappelijke interesse.’

Al die extreme experimenten klinken wat contradictorisch wanneer het gaat over jongeren, die opnieuw vaker trouwen en ook op andere vlakken honkvaster lijken dan hun ouders. Als zo’n belangrijke zaken in hun leven rustig verder mogen kabbelen, waarom verandert dat stroompje dan af en toe in een kolkende rivier en soms in een stilstaande plas? ‘Daarom zijn initiatieven als Tournée Minérale interessant,’ zegt Anthoni. ‘Wanneer iemand of een groep mensen samen een periode lang extreem alle alcohol weigert of weigeren, zal het daarna ook veel meer aanvaard worden om niet of minder te drinken. Er wordt wel vaker op een extreme manier geëxperimenteerd, waarna iets mainstream wordt en normalere proporties aanneemt. Tien jaar geleden werd je ronduit uitgelachen als je geen alcohol dronk, vandaag vinden mensen het toch al iets normaler.’

Stellen dat de levens van alle deelnemers aan Tournée Minérale zullen veranderen in maart is wat kort door de bocht, maar ‘nu gaan ze misschien beseffen dat je wel plezier kan hebben zonder (te veel) te drinken en dat de link tussen gezelligheid en alcohol niet per se vast hoeft te staan. En wie weet gaan ze na de extreme onthouding misschien wel een meer gematigde houding tegenover alcohol aannemen.’