Gigant Mondelez over zijn duurzame cacao: ‘Alleen door het zelf te doen, kunnen we een echte transformatie zien’

Mondelez is een van de grootste chocolademakers ter wereld. Wat betekent het als zo een grote speler inzet op duurzaamheid? We vroegen het aan Cathy Pieters, de directeur van het Cocoa Life programma: ‘Ik moet ervoor zorgen dat de wereld waarop ik mijn dochters heb gezet een aangename plek blijft om te leven.’

Hoe heerlijk chocolade ook is, de toekomst van de lekkernij ziet er erg onzeker uit. De teelt van het belangrijkste ingrediënt, cacao, komt namelijk steeds meer onder druk te staan door omvangrijke problemen zoals armoede bij de boeren en de klimaatverandering. Dat maakt van duurzaam produceren al lang geen verhaal meer dat is weggelegd voor dromerige filantropen, wel een zaak van de aanvoer veilig stellen en overleven als bedrijf. Ook als dat een van de grootsten in zijn sector is.

Een van die grote spelers is Mondelez. Met een jaaromzet van 25,9 miljard euro en chocoladeproducten als belangrijke groep in haar producten, heeft het moederbedrijf boven merken als Côte d’Or, Milka, LU en Toblerone er alle baat bij de cacaoteelt te verduurzamen. Daarom richtte het bedrijf in 2012 haar Cocoa Life programma op, dat op verschillende vlakken tegelijk wil spelen.

Dat engagement gaat heel ruim: Mondelez belooft niet alleen premies aan cacaoboeren, maar richt zich bijvoorbeeld ook op betere lokale infrastructuur, opleidingen en het tegengaan van ontbossing. De groei van het programma de voorbije jaren heeft ervoor gezorgd dat vandaag 35 procent van de in de groep gebruikte cacao een Cocoa Life-stempel draagt. Die is al een tijdje terug te vinden in producten van Côte d’Or en sinds kort ook in die van Milka.

35 procent van de aanvoer van de mondiale groep radicaal veranderen: het is een stevige prestatie op zes jaar tijd. Wij spraken erover met Cathy Pieters, de directeur van het Cocoa Life programma. ‘Het probleem in de cacao is dat er heel veel verschillende uitdagingen zijn, die allemaal verschillend en toch met elkaar verbonden zijn. Dan heb ik het over extreme armoede, kinderarbeid, ontbossing en de kleinschaligheid van de boerderijen. Je kan al die problemen niet apart behandelen, je moet kijken naar de grondoorzaak.’

Zou er niet al veel kunnen worden opgelost als er meer betaald wordt voor die cacao door bedrijven als Mondelez?

‘De prijs is inderdaad een stukje van de puzzel, maar wel maar een deel.

Zolang je maar een paar hectare grond hebt en je geen enkele moderne technologie gebruikt om die paar kilo’s cacao te verbouwen, zal je niet snel beter worden van een hogere prijs. Er moeten dingen systematisch verbeteren, op nationaal niveau. Je mag niet vergeten dat het gaat om ontwikkelingslanden, waar soms geen scholen, ziekenopvang of wegen zijn. Die zaken moeten ook allemaal behandeld worden. De prijs van cacao is zeker een van de dingen die behandeld moeten worden, maar lang niet het enige.’

Is Mondelez bereid om die eerlijke prijs te betalen aan cacaoboeren?

‘Natuurlijk. Wij maken nog voor het seizoen begint heel duidelijke afspraken over hoeveel wij zullen afnemen bij welke boer en tegen welke prijs dat zal zijn. Daarbij hebben we een Cocoa Life premie die rechtstreeks naar de boer gaat. Zo maken we het voor de boer interessant om voor ons te werken.

Omdat we dit zo belangrijk vinden, hebben we als enige een verificatiesysteem opgezet, om zo de transparantie te kunnen verhogen. Vandaag kunnen we al onze premium cacao terug volgen naar de boer die hem heeft geteeld. Dat is, gezien de hoeveelheden waar Mondelez mee werkt, geen evidentie. Eind 2017 werkten we met iets meer dan 120.000 cacaoboeren. Zeker als je vergelijkt met andere programma’s, is dat een grote schaal. Die boeren leveren nu al 35 procent van onze globale cacaotoevoer.’

De overige 65 procent komt dan nog via de traditionele systemen, waar duurzaamheid minder een rol speelt?

‘Dat is wat kort door de bocht. De overige cacao kopen we aan bij onze leveranciers die ook verbeteringen op het terrein willen zien en dus ook intensief bezig zijn met duurzaamheidprogramma’s. Het is dus niet omdat deze cacaotoevoer niet via Cocoa Life geverifieerd is, dat ze niet duurzaam is.

Het is onze ambitie om al onze cacao duurzaam aan te kopen. We hebben geen specifieke streefdatum gekleefd op dat doel, omdat we het voorlopig belangrijker vinden dat ons programma in de diepte werkt. We kijken liever naar de impact van onze interventies op het terrein dan ons te verliezen in cijfers of bijvoorbeeld te zeggen dat alles in orde zal zijn in 2020.’

Het is inderdaad opvallend hoeveel er gaat veranderen in de cacaosector in 2020 of 2025, als je alle beloftes van jullie concurrenten mag geloven. Maar is het anderzijds ook niet wat vrijblijvend om absoluut geen streefdatum te hanteren?

‘Voor ons is het belangrijk om onze vooruitgang te publiceren en transparant te zijn over onze verwezenlijkingen. Maar we blijven natuurlijk wel een bedrijf. We investeren heel veel in dit programma, maar ook daarom willen we precies weten wat er verandert. In plaats van een datum te kleven, zijn we veel meer gefocust op de resultaten die we vandaag halen.

Ik denk dat niemand de waarheid juist in handen heeft. Maar wat ik wel heel belangrijk vind, is onze aanpak. In plaats van mensen vis te geven, leren wij hen te vissen. Wij helpen hen bij het opbouwen van hun eigen capaciteiten en werken nauw samen met lokale overheden om zo echte duurzaamheid te creëren. Wij moeten voort. Wij willen goede chocolade maken, dus het is absoluut in ons voordeel om zelfstandig werkende cacaoboeren te empoweren.’

Er komt erg veel kijken bij jouw job. Zo is ook de klimaatopwarming een belangrijke uitdaging voor de cacaoteelt. Zijn er zaken die een firma kan doen om zo’n globaal probleem mee aan te pakken?

‘Zeker. Al van in het begin van het programma legden we een sterke focus op milieu. We waren ook een van de eersten om te werken rond ontbossing. Ironisch genoeg is cacao daar een sterke drijfveer voor geweest, terwijl het net de gemeenschappen die leven van de cacao zijn die sterk beïnvloed worden door de klimaatsverandering. Het gebied waar cacao geteeld kan worden, zal door de opwarming tegen 2040 veel kleiner worden als we niet ingrijpen. Daarom hebben we bijvoorbeeld een miljoen nieuwe bomen geplant, die schaduw moeten bieden in de plantages. Een cacaoboom heeft schaduw nodig, en tegelijk kan de boer de vruchten van die schaduwbomen ook oogsten.’

Kan dat soort praktijken goed hand in hand gaan met de schaalvergroting, waar je net voor pleitte?

‘Ja. Onze hele agenda draait om de productiviteit verhogen, zodat er meer geproduceerd kan worden op minder land. Door moderne middelen te gebruiken, komt er automatisch meer plaats voor nieuwe bossen.’

Een grote onderneming als Mondelez duurzamer helpen maken: het lijkt een erg bevredigende job als dat lukt.

‘Het is voor mij begonnen na de geboorte van mijn oudste dochter. Toen had ik het gevoel dat ik er mee voor moest zorgen dat de wereld waarop ik dat wezentje had gezet, een aangename plek bleef om te leven. Ik wou daar iets in betekenen. Toen ik een paar jaar later een artikel las over hoe we ecologie moeten verbinden aan economie, wou ik aan de slag in een groot bedrijf, omdat je daar veel impact kan hebben.’

En heb je het gevoel dat dat lukt? Of is jouw positie eerder gecreëerd om mee te gaan in het bij de consument goed scorende duurzaamheidsverhaal?

‘Als we het alleen zouden doen om mee te doen met de anderen, zouden we geen Cocoa Life programma opgezet hebben. Dan zouden we wellicht onze duurzaamheid geoutsourcet hebben, of iets puur transactioneel doen, zoals een premie betalen. Door zelf de handen uit de mouwen te steken, hebben we het ons toch aanzienlijk moeilijker gemaakt. Maar het is de enige manier om echt een transformatie te kunnen zien.’