Ethiopisch klimaatplan wil koeien door kippen vervangen in veeteelt

Om de CO2-uitstoot te beperken en zelf ook weerbaarder te worden tegen de klimaatcrisis wil Ethiopië minder koeien en meer kippen in de veeteelt. Maar niet iedereen ziet dat als de beste strategie.

Ethiopië heeft meer veeteelt dan eender welk ander land in Afrika. De sector is dan ook goed voor 48 procent van de totale Ethiopische uitstoot, volgens het nieuwe klimaatplan dat het Oost-Afrikaanse land vorige week indiende bij de Verenigde Naties.

Het is voor de regering ook een prioritaire sector om werkgelegenheid op het platteland te creëren, de export te verhogen en een economische groei van 10 procent te realiseren in het komende decennium.

Minder koeien, minder methaan

Maar naar alle verwachting zal de verstedelijking en bevolkingsgroei de vraag naar vlees doen groeien en daarmee ook de uitstoot van methaan, zegt Fekadu Beyene Aleka, lid van de milieu-, bos- en klimaatveranderingscommissie van Ethiopië.

Koeien wil de Ethiopische regering vervangen door kippen, geiten en schapen in haar nieuwste klimaatplan.

Vee stoot methaan uit, een broeikasgas dat veel krachtiger is dan CO2. Om die uitstoot te beperken wil de regering het aandeel van gevogelte, vis en knaagdieren in de veeteelt vergroten. Koeien wil de Ethiopische regering vervangen door kippen, geiten en schapen in haar nieuwste klimaatplan. Tegen 2030 wil de regering het aantal kippen op de markt zien groeien van 33.000 naar 81.000 ton, ook het aantal schapen moet maal vijf, en het aantal geiten maal zes.

Tractoren vervangen ossen

Ook lastdieren zoals ossen worden vervangen door tractoren. Dat moet het dierenwelzijn ten goede komen en per rund meer zuivel en vlees opleveren. Volgens de berekeningen zullen die maatregelen de emissies verlagen met 7,6 procent, als daar internationale financiële steun voor gevonden kan worden.

Ethiopië draagt slechts 0,04 procent bij tot de wereldwijde emissie van broeikasgassen, terwijl het 1,5 procent van de wereldbevolking telt. Het land wil in de komende negen jaar de emissies met 69 procent terugdringen tegenover business-as-usual. Dat kan wel enkel als 80 procent van het prijskaartje van 316 miljard dollar uit internationale hoek komt. Als er enkel nationale middelen voorhanden zijn, belooft Ethiopië de emissies met 14 procent te verminderen tegen 2030 – tot ongeveer het niveau van 2010.

Sociaal prestige

Na de veeteelt is land- en bosbouw de tweede grootste bron van broeikasgassen in Ethiopië. Die sectoren hebben het grootste potentieel om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen. Door vijf miljoen hectare bos te herstellen en 3 miljoen hectare grond te herbebossen hoopt de regering de uitstoot te verminderen met 171 procent en zo de sector om te vormen van een CO2-bron tot een koolstofreservoir. Het project werd opgesteld als onderdeel van het tienjarige ontwikkelingsplan voor een klimaatbestendig Ethiopië met een groene economie.

Commisaris Beyene noemt het document ‘meer dan een politiek statement: het is een degelijk plan.’ Bijna 80 procent van de bevolking in landelijke gebieden in Ethiopië bestaat uit kleine boeren, voor wie vee het voornaamste bestaansmiddel vormt. De runderen en het vlees worden geëxporteerd naar de buurlanden en leveren een inkomen voor de boeren en veehouders.

Gezien de beperkte middelen van Ethiopië toont het land zich erg ambitieus

Maar vee bezitten biedt ook sociaal prestige, zegt Beyene. ‘Het gaat er om een culturele verandering te realiseren en mensen geen grote maar kleine dieren te laten houden. Om dat waar te maken, zullen de gemeenschappen moeten worden aangesproken, dient een adequate marktinfrastructuur op poten gezet worden en zijn er stimulansen nodig op basis van kleinschalige pilootprojecten. Mensen veranderen pas als ze er baat bij hebben.’

Consultant Cynthia Elliott van het Global Climate Programme in het World Resources Institute hielp het klimaatplan van de regering op te stellen. ‘Gezien de beperkte middelen van Ethiopië toont het land zich erg ambitieus’, zegt ze. ‘De maatregelen om van runderen op kippen over te schakelen zijn nog in de pionierfase en moeten nog verder uitgewerkt worden.’

Nomadentradities

Simon Addison van het International Institute for Environment and Development (IIED) heeft daar een andere kijk op. Volgens hem zal de diversifiëring van de veeteelt Ethiopië veeleer helpen zich aan te passen aan het veranderende klimaat, eerder dan de broeikasgassen te verminderen.

‘Als je dit nieuwe plan ziet als een maatregel om de productie en marktwaarde van de veeteelt te verhogen, en om de sector klimaatbestendiger te maken door de mix aan dieren diverser te maken, dan kan deze strategie werken’, zegt hij. ‘Ik ben niet zo zeker of het een goeie manier is om de broeikasgassen te verminderen, aangezien de veeteelt op veel grotere schaal zal gebeuren.’

Schapen en geiten, die zich voeden met struikgewas, zijn relatief resistent tegen droogteperiodes die steeds frequenter worden in de Hoorn van Afrika door de klimaatverandering. Groter vee heeft meer drinkwater nodig en toegang tot groene weiden. Veehouders die door droogte of conflicten hun vee of de toegang tot weiden verloren zijn, zien gevogelte vaker als een alternatieve inkomstenbron.

Hoewel er al een belangrijke verschuiving merkbaar is onder veehouders, bestaat de kans dat maatregel op verzet stuit van de rondtrekkende gemeenschappen die hun rondtrekkende runderen willen blijven hoeden

‘Gevogelte kan een goeie optie zijn voor wie niet langer mobiel is,’ zegt Addison. ‘Je kunt veel produceren, met weinig beginkapitaal en het heeft een hoge marktwaarde.’

Maar hoewel er al een belangrijke verschuiving merkbaar is onder veehouders, bestaat de kans dat maatregel op verzet stuit van de rondtrekkende gemeenschappen die hun rondtrekkende runderen willen blijven hoeden.

‘Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de tradities, het sociale kapitaal en de verhoudingen onder de rondtrekkende veehouders. Door holistisch beheer van weidegronden kan nomadische veeteelt ook helpen de koolstof vast te houden en de bodem en de weiden gezonder houden.’

Hernieuwbare elektriciteit

Bovendien zal het aandeel van landbouw in het bruto binnenlands product van Ethiopië bijna halveren tussen 2011 en 2030, terwijl de bouwsector en de diensten naar verwachting tot economische groei zullen leiden, en de verstedelijking en de industrie de grootste boosdoeners zullen zijn inzake uitstoot van broeikasgassen.

‘De uitstoot door brandstoffen ligt laag in Ethiopië’, zegt Carley Reynolds, klimaat- en energie-analist bij Climate Analytics. ‘Meer dan 95 procent van de energie komt van hernieuwbare bronnen, voornamelijk waterkracht.

De echte uitdaging wordt de energielevering zo schoon te houden en niet in fossiele brandstoffen te investeren nu steeds meer mensen toegang krijgen tot elektriciteit.’

Volgens het beleidsplan wil Ethiopië alle huishoudens die niet met het stroomnet verbonden zijn off-grid hernieuwbare elektriciteit bezorgen tegen 2030. Momenteel beschikt nog maar 40 procent van de gezinnen over elektrische verlichting.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Climate Home News.