Elisabeth Van Lierop inspireert met haar boek ‘Planteneters’: ‘Ik wil tonen hoe toegankelijk veganistisch koken kan zijn’

In ‘Planteneters’ combineert Elisabeth Van Lierop toegankelijke veganistische recepten met tips voor een duurzame levensstijl. ‘Zowel jong als oud smullen van deze gerechten, beloofd.’

Via Instagram en haar blog Plantbased deelde Elisabeth Van Lierop al langer haar liefde voor de plantaardige keuken en een duurzame levensstijl. Toen Lannoo haar vroeg om een boek te schrijven, greep ze die kans met beide handen. ‘Het doet me plezier dat mijn uitgever veganistisch koken en opvoeden niet als nicheonderwerp ziet, maar als een thema dat heel wat mensen kan aanspreken.’

Om meer te weten te komen over ‘Planteneters’ trokken we samen met Elisabeth en haar vijfjarige dochter Nala naar koffiebar Stark in het Antwerpse Rivierenhof. ‘Dat ze tegenwoordig nergens meer raar opkijken wanneer je een cappuccino met havermelk bestelt, vind ik fantastisch. Tien jaar geleden was dat wel anders’, steekt ze van wal. ‘Hou me tegen wanneer ik te veel ratel’, waarschuwt ze nog. ‘Ik durf wel eens van stapel lopen.’ Waar het hart van vol is, loopt de mond van over: een cliché dat staat als een huis.

Je bent al sinds je tienerjaren vegetariër en sinds tien jaar veganist. Intussen voed je ook je kinderen Nala (5) en Iggy (2) vegan op. Hoe ben je ooit gestopt met vlees eten?

‘Ik ben eigenlijk domweg vegetariër geworden als vijftienjarige omdat mijn lief straight edge was en me niet wilde kussen als ik een hamburger had gegeten (lacht). Het was pas later dat ik me ging verdiepen in waarom het voor de planeet beter is om plantaardig te eten. Sindsdien heb ik veel gelezen over het onderwerp, documentaires bekeken en in de keuken geëxperimenteerd met plantaardige alternatieven. Intussen is het voor mij heel vanzelfsprekend dat ik niks dierlijks eet en dus ook op die manier mijn kinderen opvoed.

Sinds ik moeder ben en de wereld ook door de ogen van mijn kinderen bekijk, vind ik het nog veel logischer dat we geen onderscheid maken tussen welke dieren we wel of niet op ons bord leggen. Voor Nala zou het even absurd zijn om een kip of koe te eten als een kat of hond in de pan te gooien.’

Wat mogen we verwachten als we ‘Planteneters’ openslaan?

‘Het boek bevat heel veel recepten, die naast lekker ook speels zijn. Het zijn gerechten waarvan mijn kinderen, hun vriendjes én de grootouders maar al te graag van mee-eten. Van smeuïge taartjes tot een voedzame kom dampende dahl: dit boek houdt zich niet aan één kookstijl en bevat meer dan genoeg inspiratie voor zoetebekken. Veganistisch hoeft heus niet altijd gezond te zijn.

Fotografe Trix Breuls is verschillende keren naar ons huis gekomen en heeft ons gezin vastgelegd zoals we echt zijn. We wilden geen hypergestileerde foto’s, want dat past niet bij het boek. Ik hoop dat ‘Planteneters’ toont hoeveel plezier we beleven aan samen koken en eten, ook al wil dat zeggen dat er al eens een vinger in de taart belandt voor de foto genomen wordt (lacht). Dat Trix ook vegan is, vond ik heel fijn. We zaten echt op één lijn en dat zie je aan de beelden. Het is niet alleen mijn boek, maar ook dat van mijn gezin en iedereen die eraan heeft meegewerkt. Nala is super trots en heeft er al tegen iedereen die ze kent over verteld (lacht).’

Veganistische voeding voor kinderen krijgt soms tegenwind. Er leven nog heel wat misvattingen over. Heb je de indruk dat het al meer aanvaard is anno 2021?

‘Je merkt duidelijk een shift. Het is al veel minder taboe dan enkele jaren geleden, maar er blijven nog steeds heel wat vragen opborrelen wanneer het over dit thema gaat. Naast recepten vind je daarom ook een handig overzicht in het boek met zaken waarop je kunt letten als je je kinderen volwaardig vegan wil opvoeden. Net zoals bij elk eetpatroon is het belangrijk om voldoende diversiteit op je bord te voorzien, zo krijg je alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen.

Een duurzame levensstijl gaat over meer dan alleen vlees schrappen of plastic vermijden, het is leven met een andere mindset.

Van opleiding ben ik psycholoog en toen ik een jaar in Parijs woonde, heb ik enkele vakken gevolgd rond de psychologie achter voeding. Met de kennis die ik toen vergaarde in het achterhoofd heb ik er samen met Tijs voor gekozen om onze kinderen mee te laten kiezen wat ze eten. Kinderen weten namelijk heel goed wanneer ze genoeg hebben. Uiteraard begeleiden we hen daarin, maar door geen verbod te kleven op bepaalde dingen, zoals koekjes, leren ze er zelfstandig mee om te gaan. Ik verbied hen ook niet om dierlijke producten te eten. Als er op school of bij vriendjes thuis kaas of ei op het menu staat, zeg ik dat ze daar gerust van mogen proeven als ze dat willen. Je kunt al van jongs af aan met kinderen over zulke dingen praten.’

Wat hoop je te bereiken met ‘Planteneters’?

‘Ik wil mensen prikkelen. Het is niet omdat je plantaardig eet, dat het niet lekker en leuk kan zijn. Er wordt te vaak gefocust op wat er zogezegd niet mag. ‘We mogen niks meer, alles wordt van ons afgenomen’, hoor je dan. Ik ervaar plantaardig eten en duurzamer proberen te leven echter niet als een opoffering. Het zorgt voor een andere manier van leven, maar niet een die minder rijk is. Je kunt tijd winnen, geld besparen en meer energie stoppen in dingen die er echt toe doen. Door je voedingspatroon aan te passen, zet je een sneeuwbaleffect in gang.

De recepten zijn bewust niet te moeilijk. Het is niet mijn doel om super vernieuwend te zijn, maar om de deur op een kier te zetten voor mensen die meer willen experimenteren met plantaardig koken. De ingrediënten van mijn recepten vind je in de gewone supermarkt en het resultaat wordt door een breed publiek gesmaakt.’

Doorheen het boek zitten ook tips verweven rond slow travel en duurzame kleding.

In eerste instantie dacht ik enkel over plantaardig eten te schrijven, maar toen ik aan het boek begon, vond ik het logisch ook dingen zoals onze kleding en ons interieur aan bod te laten komen. Een duurzame levensstijl gaat over meer dan alleen vlees schrappen of plastic vermijden, het is leven met een andere mindset. Ik wilde tonen hoe alles verbonden is met elkaar. Zo ontdekken lezers met hun eigen ogen dat dit geen moeilijke of dure aanpassingen vraagt, maar dat het best toegankelijk is om die levenskeuzes te maken.

Het is heel verfrissend om niet te moeten nadenken over wat je gaat aantrekken ’s morgens

Voor mij persoonlijk is het een goede oefening geweest om af te kicken van fast fashion en over te schakelen op voornamelijk tweedehands kleding. Toen ik Tijs leerde kennen had ik een super minimalistische garderobe en wisselde ik af tussen twee zwarte shorts en enkele zwarte T-shirts. Hij wilde nog steeds met mij op date (lacht). Voor onze trouw heb ik een kleedje geleend van een vriendin. Ik was hoogzwanger van Iggy en dus niet het moment om te investeren in een nieuw kledingstuk.

Het is heel verfrissend om niet te moeten nadenken over wat je gaat aantrekken ’s morgens. We groeien op met het idee dat je jezelf uitdrukt met wat je draagt en hoe je eruitziet, maar door daar even afstand van te nemen, leer je jezelf op een andere manier kennen. Het spaarde mij zoveel tijd en geld uit dat ik meer energie en tijd kon stoppen in andere zaken. Voor je eigenwaarde is het goed om te ontdekken dat mensen je nog steeds appreciëren voor je kwaliteiten, ook al heb je niet elke keer een schitterende nieuwe outfit aan.

Studies linken overconsumptie aan een laag zelfbeeld. Het is een tweezijdig verhaal. Enerzijds kopen mensen met een laag zelfbeeld vaak veel spullen om hun eigenwaarde op te krikken, wat niet werkt. Anderzijds plaats je je eigenwaarde extern door veel nieuwe spullen aan te schaffen, waardoor je zelfbeeld een knauw krijgt telkens wanneer de glans is verdwenen van die nieuwe dingen.’

In hoeverre hebben we als individu een verantwoordelijkheid ten opzichte van het milieu en het klimaat? Hoe kijk jij naar het debat over individuele acties versus een systeemshift?

‘Dit is een thema waar ik vaak over nadenk en ik vind het heel belangrijk om elkaar geen schuldgevoel aan te praten. ‘Planteneters’ is zeker niet bedoeld om de lezers met de vinger te wijzen, maar om handvaten aan te reiken om op een laagdrempelige en leuke manier andere, duurzamere keuzes te maken. Het is een uitnodiging, geen vermaning. Systeemverandering is super belangrijk, zonder die shift gaan we er niet komen. Toch betekent dat niet dat op persoonlijk niveau andere keuzes maken nutteloos is. Het is een manier om aan bedrijven en politici te tonen dat er wél draagvlak is voor verandering. Dit kan hand in hand gaan met druk uitoefenen op beleidsmakers.

Ook de manier waarop we als samenleving onze tijd indelen en kijken naar werk vraagt een systeemshift

Elke beweging is ooit gestart vanuit een aantal mensen die aan de alarmbel trokken. Hetzelfde geldt voor de klimaatbeweging. Hoe luider de roep om verandering klinkt, hoe meer er rekening gehouden moet worden met deze groep. Het gaat om vraag en aanbod. We zijn er nog niet, maar zo’n kentering gaat ook niet van vandaag op morgen.

Ik ben me bewust van de valkuilen. Het klopt dat bedrijven maar al te graag burgers een schuldgevoel aanpraten. Ze schuiven de bevolking de verantwoordelijkheid in de schoenen door hen aan te manen stranden op te ruimen, goed te recycleren en hun ecologische voetafdruk te berekenen, terwijl ze zelf amper moeite doen om minder vervuiling te veroorzaken. Dat mensen op individueel vlak kleine stappen zetten naar een duurzamere toekomst en niet alles kunnen of willen dragen, vind ik dus heel normaal. Bedrijven en beleidsmakers daarentegen zouden reuzenstappen moeten zetten in plaats van excuses verzinnen waarom ze ter plaatse blijven trappelen.

Ik prijs mezelf gelukkig dat ik de tijd heb om me te informeren en de mentale draagkracht om die info ook te verwerken. Ik snap dat het voor een grote groep mensen allemaal te veel is en dat ze geen tijd en energie hebben om actief aan die ommezwaai te werken. Ook de manier waarop we als samenleving onze tijd indelen en kijken naar werk vraagt een systeemshift.’

De hoge prestatiedruk in onze maatschappij strookt voor jou niet met een duurzame samenleving.

‘Inderdaad. Ik denk niet dat het productief, efficiënt of duurzaam is om elke burger koste wat kost fulltime te laten werken. Een zinvolle job hebben kan heel veel voldoening geven. Maar het is absurd te denken dat alle mensen ter wereld constant moeten werken om de aarde te laten draaien. De maatschappelijke kost is voor sommige jobs zelfs groter dan de winst. Bedrijven verdedigen zichzelf door te stellen dat ze jobs creëren en belastingen betalen, maar dat vind ik een drogredenering. Bedrijven die producten op de markt brengen die we niet nodig hebben of die schade berokkenen aan het milieu willen ons graag doen geloven dat we hen nodig hebben, terwijl dat gewoon niet klopt.

Dat kinderen en jongeren zich nu al veel bewuster zijn van deze problematiek dan de generaties voor hen is een goed teken.

Het transport van deze producten alleen al heeft een enorme maatschappelijke kost. Geluidshinder, fijn stof, files, co2-uitstoot, stress: allemaal zaken die vermeden hadden kunnen worden. Het klopt dat er geld verdiend wordt, maar we verliezen ook geld. Op deze manier raast het leven voorbij, terwijl er volgens heel wat experts ook andere, betere systemen bestaan. Ik ben uiteraard geen econoom, maar ik vind het heel interessant om hierover te lezen en reflecteren.

Welvaart zou gelinkt moeten zijn aan welzijn, maar deze twee termen liggen in ons huidige systeem helaas mijlenver uit elkaar. Het is moeilijk om als individu te kiezen om geen deel uit te maken van dit systeem en gas terug ter nemen. De obsessie met groei en statussymbolen legt een immense druk op mensen en het is niet simpel om daar tegenin te gaan. ‘

Heb je er goede hoop op dat het de juiste kant op gaat?

‘Het was net COP26 en de beslissingen die genomen werden tijdens de klimaattop, gaan absoluut niet ver genoeg. Ik moet toegeven dat ik daar wat pessimistisch van word, maar als ik zie hoeveel jongeren zich met dit thema bezighouden, krijg ik terug hoop. Op school staan zo’n onderwerpen tegenwoordig ook op het programma, waardoor kinderen al van jongs af leren over de natuur, het milieu en het klimaat.

Dat kinderen en jongeren zich nu al veel bewuster zijn van deze problematiek dan de generaties voor hen is een goed teken. Toen ik onlangs aan mijn dochter vroeg wat er op haar verlanglijstje stond voor Sinterklaas antwoordde ze heel eerlijk dat ze eigenlijk alles al heeft. Ze zou eventueel een grotere fiets kunnen gebruiken of een step, maar cadeautjes die ze niet nodig heeft, hoeven niet. Dat dit het nieuwe normaal kan zijn, vind ik mooi. Er zijn andere zaken die meer luxe betekenen dan een nieuw stuk glanzend speelgoed, zoals tijd met elkaar spenderen.’

‘Planteneters’, Lannoo, 24.99 euro