Een hot dog heeft echt iets met honden te maken (en 9 andere verhalen achter bekende gerechten)

Koks zijn geen schrijvers, maar met verhalen achter sommige gerechten komen ze toch in de buurt van een gemiddelde Dan Brown. Wij lijstten tien luisterrijke verhalen achter het gerecht op.

1. Pasta alla puttanesca

Pasta alla puttanesca, komt daar nu echt het word ‘putta’ in voor en betekent dat laatste nu echt prostituee? Twee keer correct! Het pastagerecht, dat je van een mentale opkikker voorziet, vindt zijn oorsprong in de rosse buurten van Rome.

Er zijn verschillende versies van het verhaal: sommigen beweren dat de prostituees deze maaltijd aten om zich voor te bereiden op een lange nacht, anderen stellen dat de schotel werkte als de lokroep van een sirene naar haar prooi, maar het leukste verhaal is toch het volgende: de saus is zo vlug te maken dat er gezegd wordt dat de vrouwen die het ’s avonds voorschotelen aan hun man, overdag vermoedelijk erg druk bezig waren met iets anders…

2. Hot dogs

Ook de etymologie van deze wijdverspreide snack staat ter discussie. Een van de verhalen stelt dat het woord ‘dog’ in de late jaren 1800 straattaal was voor ‘worst’, wat zijn oorsprong op zijn beurt dan weer vindt in het verwijt dat heel wat worstenmakers kregen in die tijd: ze zouden honden verwerken in hun mengsels.

3. Blinde vink / vogeltje zonder kop / slavink

Soms kan het simpel zijn: de naam ‘vogeltjes zonder kop’ refereert naar de vormgelijkenis met een vogellijfje. Het iets specifiekere ‘blinde vink’ verduidelijkt dat het om zangvogeltjes gaat: sommige vogels werden verblind om zo het zingen bij een wedstrijd te bevorderen. Of er een link is tussen een slecht zingende vink en een vogel zonder kop, is niet geweten.

Slavink zou van slagvink komen, een vink die goed zingt. Maar die laatste verklaring is onlangs ontkracht. Op 8 april 1952 wikkelde slager Ton Spoelder namelijk voor het eerst een reepje spek rond een blinde vink en verkocht het resultaat als ‘slavink’. Ook hier kan de reden achter een naam soms simpel zijn: het gezin Spoelder at altijd sla bij het stuk vlees.

4. Paella

Wie de droge versie wil: ‘patella’ is Latijns voor ‘pan’. Voor de romantici: lees vooral verder.

Eenmaal per jaar zouden de mannen in een Valenciaans dorp koken voor de vrouwen. Daarbij gebruikten ze -keukenprinsen als ze waren – vooral de restjes van de voorbije dagen en smeten die allemaal samen in één pan. Een Spanjaard die nogal ongearticuleerd ‘voor haar’ (‘para ella’) wil zeggen, zegt pa’ ella.

5. Carpaccio

Een Venetiaanse gravin die aan bloedarmoede leed, werd in 1950 geadviseerd meer rauw rood vlees te eten. Omdat de gedachte aan een rauwe biefstuk haar hongergevoel niet bepaald prikkelde, vroeg ze de kok Giuseppe Cipriani een schotel te bedenken. Die bedacht de welbekende vleesschotel en raakte bij het bedenken van een geschikte naam bevlogen door inspiratie na het zien van een tentoonstelling van de schilder Vittore Carpaccio. Die gebruikt in zijn schilderijen vaak een diep rood en herkenbaar geel.

6. Kapsalon

Voor het maken van een kapsalon neme men een aluminium bakje, vulle met dat met frietjes en kebab en steke het vervolgens, met een lap Goudakaas over, onder de grill. Aftoppen met looksaus en wat salade voor het gezonde effect – al kan die niet verhinderen dat een gemiddelde portie 1200 kcal bevat – et voila: de populaire studentenmaaltijd is klaar.

Het ontstond in 2003 toen de eigenaar van een kapsalon in Rotterdam regelmatig een speciale lunchschotel met al zijn favoriete ingrediënten in liet samenstellen in de shoarmazaak even verderop. Het werd een regelmatige bestelling en zo werd de naam ‘kapsalon’ geboren.

7. Dame Blanche

Echt geen idee waarom een dame blanche een dame blanche heet, terwijl we eerder te maken hebben met een brunette? Dat komt misschien doordat het nagerecht in niets meer lijkt op de oorspronkelijke dame blanche!

De chef-kok Auguste Escoffier raakte in 1825 zo geïnspireerd na het kijken van de opera La Dame Blanche, dat hij besloot er een dessert aan te wijden. Dat werd uiteraard een volledig blanke zoetigheid. Het bestond uit amandelijs, groenwit citroensorbet, witte perzik en witte aalbessen. De gebruikte chocolade voor de saus was uiteraard wit.

8. Pêche Melba

Madame Melba – komende van de stad Melbourne, waar haar alter ego Helen Mitchell opgroeide – was de Adele van het begin van de 18^e eeuw. Het was dus niet zo onlogisch dat deze Grande Dame tijdens haar tournees de uitvinder van die andere Dame ontmoette, Auguste Escoffier.

Op een bepaald diner eiste zij geflambeerde perziken als dessert, maar Escoffier stond erop ijs te serveren. De diva was niet gediend van tegenspraak, maar samen konden ze toch een compromis uitdokteren: Pêche Melba.

9. Tarte tatin

De omgekeerde appeltaart heeft haar naam te danken aan de zusters Stéphanie en Caroline Tatin. Zij verdienden de kost met het bakken van taarten, maar in 1889 waren ze in een vergeetachtige bui. Bij een exemplaar landden de appeltjes wel in de taartvorm, maar de bodem waren ze vergeten. Gelukkig beseften ze hun verstrooidheid op tijd en legden ze er dan maar nog gauw een deegbodem op. Creative problem solving noemen ze dat. Liep het met onze keukenmissers ook maar altijd zo af.

10. Vol-au-vent

Nog zo’n verstrooide professor was de Franse kok Marie-Antoine Carême. Die gebruikte per abuis bladerdeeg in plaats van kruimeldeeg. Toen de man zag dat na het bakken een torenachtig pasteitje was ontstaan, zou hij volgens de overlevering hebben uitgeroepen: ‘il vole au vent!’ (‘Hij vliegt in de lucht!’) En de rest is geschiedenis.

(EK)