Checklist: 14 tips om water te besparen in de keuken

Hoewel we volgens de overheid beter zijn voorbereid op deze droogteperiode dan enkele jaren terug, kan het geen kwaad om zuinig om te springen met het kostbare goedje. Volg deze tips in de keuken en bespaar al snel enkele liters per dag.

Zo’n tien procent van het water dat we in huis gebruiken, komt uit de keukenkraan. Hoog tijd dus om je gewoonten daar eens onder de loep te nemen. Enkele kleine en grote tips.

1. Kies voor de (stoom)pan

Kook jij je groenten? Gebruik deze periode van droogte dan gerust om jezelf een plezier te doen en te ontdekken dat heel wat groenten veel lekkerder worden als je ze in de plaats daarvan stoomt, bakt of grilt.

2. De juiste potgrootte

Wil je toch echt iets koken? Kies dan een pot die niet te groot is, want daarmee gebruik je ook meer water. Daarbij kookt een kleinere hoeveelheid water sneller, waardoor je niet alleen minder energie verspilt, maar ook minder van jouw minstens even kostbare tijd.

3. Hergebruik kookwater

Of je het nu gebruikte om groenten, pasta, rijst of aardappelen mee te koken: je gebruikte kookwater zomaar weggieten, is zonde. Laat het in het vervolg gewoon even afkoelen en trakteer er dan je planten mee op een verfrissend aperitief. Of gebruik het als vocht voor in je soepen en doe je voordeel met de extra binding (door achtergebleven zetmeel uit pasta, rijst of aardappelen) of smaak (als je groenten hebt gekookt).

4. Gebruik opwarmend water

Legt je warme water een lange weg af voordat het uit je keukenkraan stroomt? Dan jaag je heel wat liters de pompbak in wanneer je warm water nodig hebt. Vang die liters in het vervolg op om te drinken, te gebruiken als kookwater of opnieuw die planten een plezier mee te doen.

5. Leeftijdsinspectie

Een afwasmachine is zuiniger dan met de hand afwassen. Tenminste, als hij nog relatief jong is. Oudere modellen gebruiken tot wel vijftig procent meer water dan nieuwe afwasmachines. Hoe oud is jouw vaatwasser?

6. Afwassen

Laat je vaatwasser evenwel pas draaien wanneer hij helemaal vol zit en gebruik het ecoprogramma. Ook al duurt dat langer, het verbruikt minder stroom en water. Vuile vaat afspoelen voor je hem in de vaatwasser laadt, is niet nodig als je alles schoon schraapt boven de vuilbak (of simpelweg je borden netjes leeg eet).

7. Ontdooien

Ingevroren voedsel ontdooien kan op talloze manieren, van een nachtje in de koelkast over au bain-marie boven een pan warm water tot de microgolfoven. Vermijd dan ook om het onder een kraan lopend water te doen: dat is simpelweg verspilling.

8. Waterbesparende kraan

Per minuut stroomt er zo’n zeven liter water uit de kraan. Een extra opzetstukje daarop, dat lucht toevoegt aan je water, kan die hoeveelheid echter drastisch verminderen. IKEA kondigde enkele jaren terug nog een opzetstuk aan dat maar liefst 98% minder water verbruikt, maar dat is helaas nooit in productie gegaan. Wie voldoening neemt met een aantal procentpunten minder, vindt echter ook zijn gading in de doe-het-zelf-zaak.

9. Groenten en fruit wassen

Een voordehand liggende waterbesparing bestaat eruit je kraan niet open te laten staan wanneer je groenten en fruit afspoelt, maar die te wassen in een bakje water. Wist je echter dat je het nog efficiënter kan aanpakken? Door al je groenten en fruit te wassen meteen nadat je ermee thuiskomt van de winkel of markt en ze dan gewassen te bewaren, kan je tot twintig liter besparen. Dat levert je nog eens een mooie tijdswinst op ook, op de dagen dat je ermee moet koken.

10. Drink water

Water drinken om water te besparen? Zeker. Water is veruit de dorstlessendste, waterarmste drank die er is, en meer bepaald kraanwater. Ga maar na: een glas kraanwater vergt 0,4 liter water. Een glas flessenwater vergt dan weer 2,4 liter water, te verklaren door de verpakking die gemaakt moet worden, het transport en de fabriek die moet blijven draaien. Om een liter thee te zetten, is er 24 liter water nodig. En dan hebben we het nog niet eens gehad over koffie: een liter van die vloeibare opkikker kost maar liefst 225 liter water. Ook vruchtensap en frisdranken zijn in dat opzicht een pak minder verfrissend dan je op het eerste zicht dacht.

HET GROTERE PLAATJE

De grote meerderheid van ons totale watergebruik speelt zich niet af in onze huizen, maar bijvoorbeeld in de landbouw of industrie. Toch kan je ook in je eigen huis meehelpen dat waterverbruik van ‘het grotere plaatje’ terug te dringen. De Belg gebruikt immers dagelijks zo’n honderd liter kraanwater, maar als je daarbij nog eens alle liters optelt die verbruikt werden om bijvoorbeeld ons eten of onze kleren te produceren, kom je volgens ngo Join For Water op een watervoetafdruk van wel 7.400 liter water, per persoon en per dag.

Je kan echter heel wat ‘indirecte’ liters water besparen in jouw huis als je in je voedselkeuzes rekening houdt met de idee dat alles wat op onze aardbol groeit, water nodig heeft, en sommige producten wat meer dan andere. Zo’n 50 à 70 procent van onze watervoetafdruk wordt zo bepaald door onze voeding.

11. Eet vaker vegetarisch en/of plantaardig

Een eerste voorbeeld daarvan is vlees, en bij uitbreiding alle dierlijke producten. Elk boerderijdier eet tijdens zijn leven immers heel wat planten, die alleen maar konden groeien doordat ze water kregen. Als je de optelsom maakt van al die planten (waarvan een deel ook perfect voedsel hadden kunnen zijn voor ons) en al het water dat die opslorpten, kom je uit bij een veel hoger getal per stuk vlees dan dat je zou bekomen als je enkel planten had gegeten. 46 procent van het waterverbruik in de landbouw gebeurt zo voor de productie van dierlijke producten. Wat vaker vegetarisch of veganistisch eten kan dat op termijn terugdringen. En wees nu eerlijk: het eten van lichte groentegerechten is met deze temperaturen geen straf. 

12. Geen verspilling

Wees je ervan bewust dat al het eten dat je in huis haalt, ooit water nodig had. Hoe minder eten en drinken je nodeloos verspilt, hoe minder water nodig is in het totale productieproces. Kook restjes op, gebruik ook de schillen, bladeren en stelen van groenten en omarm een go to-recept (bijvoorbeeld voor soep of fritatta) voor al het lekkers dat zijn meest verse glans verloren is.

13. Kies voor ‘logische’ producten

Er zit een onomstotelijke logica in de natuur: planten die veel water nodig hebben, groeien per definitie in een waterrijke streek en in een waterrijk jaargetijde, en omgekeerd. Menselijke interventie omzeilt die logica vandaag soms. Zo kan je met irrigatie soorten kweken in warme en droge gebieden, of in de winter zomergroenten telen in verwarmde serres. Beide opties komen echter met een prijs: ze kosten veel water. Soms rechtstreeks, soms in de vorm van extra meststoffen en energie om te verwarmen. Volgens het seizoen eten is dus niet alleen het lekkerst en gezondst, maar ook nog eens het beste voor je (water)voetafdruk.

14. Eet lokaal

Behalve dat het aansluit bij dat logische verhaal, is er nog een extra reden om in te zetten op lokaal eten: producten van bij ons werden doorgaans veel efficiënter geteeld dan de meeste import. Dat is ook het geval voor vlees en dierlijke producten, dus als je die toch echt nog eens wil eten, weet je waar je op moet letten.