Koop geen kat in een zak: ‘Er is te weinig transparantie over diervriendelijke cosmetica’

Ook in BelgiĆ« kun je dierproefvrij kopen. © Getty Images
Lotte Vermeire
Lotte Vermeire Medewerker Weekend.be

Diervriendelijkheid dragen we steeds hoger in het vaandel. Een deel van de cosmetica-industrie komt die waarde tegemoet en weigert op dieren te testen. Ondanks de kwalitatieve alternatieven koopt een aanzienlijk deel van de consumenten, bij gebrek aan duidelijke info, niet dierproefvrij. Hoe zit de vork nou echt in de steel?

Maak je geen illusies, de overstap naar een diervriendelijk huishouden vereist tijd en onderzoek, maar volgens de Nederlandse lifestyleblogger MariĆ«lle Markgraaff (24) is het makkelijker dan verwacht. In 2015 besloot ze volledig over te schakelen op cruelty free beauty. Sindsdien informeert ze geĆÆnteresseerden via haar website The Green Guide over een ethisch, dierproefvrij en veganistisch leven. ‘Je moet je er even in verdiepen zodat je weet wat veilig is, maar er zijn voldoende mogelijkheden. Opletten is helaas wel de boodschap, omdat er veel sprake is van greenwashing.’ Veel bedrijven doen zich immers maatschappelijk verantwoorder voor dan ze eigenlijk zijn.

Per jaar sterven ongeveer 100.000 tot 200.000 knaagdieren aan deze praktijken.

Sofie Schurmans (23), beautyblogster en eigenaar van de website Philosofie, legt de situatie uit met een voorbeeld: ‘Er is te weinig transparantie over diervriendelijke cosmetica. Zo beweert L’OrĆ©al dat het sinds 1989 niet meer test op dieren, maar toch is hierover veel discussie en heeft het geen Leaping Bunny certificaat (Het internationaal label voor dierenwelzijn Leaping Bunny reikt certificaten uit aan dierproefvrije cosmeticabedrijven, nvdr.).’ L’OrĆ©al vermeldt in zijn verklaring dat het ‘geen producten of ingrediĆ«nten test op dieren. Noch delegeert L’OrĆ©al deze taak aan anderen.’ Daarna volgt deze dubieuze zin: ‘Er kan een uitzondering worden gemaakt als de autoriteiten dit voor de veiligheid van de mens of voor de regelgeving vereisen.’ Geen dierproefvrij merk dus.

Ook de dierenrechtenorganisatie PETA kent officiĆ«le certificaten toe aan cruelty free bedrijven. Op de websites van PETA en Leaping Bunny is een lijst te vinden van de gecertificeerde merken. ‘Om als cruelty free te worden vermeld, moeten bedrijven een legaal bindende betrouwbaarheidsverklaring ondertekenen. Daarin geven ze aan dat noch zij, noch hun leveranciers tests uitvoeren op dieren, hiervoor betalen of dit toestaan, nu of in de toekomst. De merken moeten ons ook voorzien van gedetailleerd papierwerk waarin wordt beschreven welke producten ze aanbieden, hoe ze worden getest, waar ze worden verkocht en welke soorten ingrediĆ«nten ze gebruiken,’ laat PETA weten.

Ook de pagina’s Cruelty Free Kitty, Ethical Elephant en Naoki proberen consumenten te informeren. Zij contacteren en onderzoeken cosmeticabedrijven over hun status. Hier kan je dus terecht als je het bos door de bomen niet meer ziet.

Proefkonijnen

Testen op dieren is niet zomaar met een borstel mascara over hun vacht strijken. De dieren worden vooral gebruikt om te testen op huid- of oogirritaties. Knaagdieren zoals konijnen en hamsters worden dan geschoren en met chemicaliĆ«n ingesmeerd of krijgen geconcentreerde druppels in hun ogen. Soms worden ze wekenlang gedwongen bepaalde producten te eten. Op die manier gaan cosmeticabedrijven na of een bepaald ingrediĆ«nt of afgewerkt product gezondheidsrisico’s inhoudt.

Waar testen op dieren verboden is in Europa, is het een verplichting in China.

Na de tests krijgen de dieren geen pijnstillers en worden ze zonder verdoving om het leven gebracht. Per jaar sterven ongeveer 100.000 tot 200.000 knaagdieren aan deze praktijken. Nochtans zijn er voldoende diervriendelijke alternatieven, zo laat PETA weten. ‘Huidirritatie, corrosie en allergische reacties kunnen allemaal getest worden met een driedimensionaal huidmodel gebaseerd op menselijke cellen.’

Chinese goudmijn

Merken die verkocht worden in China zijn niet dierproefvrij, hoewel ze dat vaak claimen. Waar testen op dieren verboden is in Europa sinds 2009 en het verboden is ‘cruel’ producten te verkopen sinds 2013, is het een verplichting in China. Binnenlandse producten die niet werden getest op dieren laat de Chinese overheid wel toe, terwijl dierproefvrije goederen uit het buitenland in geen geval geĆÆmporteerd mogen worden. Wil je verkopen op de Chinese markt, dan test je bovendien niet alleen de afgewerkte producten, maar ook aparte ingrediĆ«nten. Een groot aantal van de tests gebeuren nadat het product al in de winkelrekken ligt.

De Chinese cosmetica-industrie heeft een omzet van ongeveer 30 miljard euro. Veel bedrijven willen van die goudmijn profiteren. Een jaar geleden verloor cosmeticamerk Nars zo zijn cruelty free status. Aanzienlijk wat fans van het merk uitten hun teleurstelling via sociale media. Ook Becca verloor in 2018 zijn cruelty free status nadat het bedrijf overgenomen werd door de EstƩe Lauder-groep.

Om als cruelty free te worden vermeld, moeten bedrijven een legaal bindende betrouwbaarheidsverklaring ondertekenen.

Begin april werd de wetgeving in China aangepast. Vanaf 1 januari 2020 is het niet meer verplicht om geĆÆmporteerde producten na verkoop te testen op dieren. De overheid keurde namelijk negen niet-dierlijke testmethoden goed om huid- en oogirritaties te testen nadat een product al op de markt wordt aangeboden. Pre-verkoop dierproeven blijven verplicht.

‘De Chinese overheid vereist momenteel tests op dieren voor alle geĆÆmporteerde cosmetica en cosmetica voor speciale doeleinden, ongeacht waar ze zijn gemaakt. Een nieuw voorstel opgesteld door China’s National Medical Product Administration zou dierproeven voor geĆÆmporteerde niet-speciale cosmetica (Onder andere shampoo, lippenstift en lotion, nvdr.) kunnen beĆ«indigen’, aldus PETA. Deze nieuwe maatregel zou buitenlandse cosmetica gelijkstellen aan die op de binnenlandse markt.

Netelige conglomeraten

Bepaalde merken weigeren al jaren in China te verkopen, juist vanwege de dierenproeven. De cosmeticamerken LUSH of Urban Decay zal je daar niet vinden. Toch blijft het een ingewikkelde situatie, want veel bedrijven behoren tot ƩƩn overkoepelend conglomeraat. Zo hoort het dierproefvrije merk Too Faced tot de EstƩe Lauder-groep, die te vinden is in China.

In het begin is het overweldigend. Gelukkig is er overal informatie te vinden.

Silke Saudemont (24), afgestudeerd als visagiste en schoonheidsspecialiste, vindt het moeilijk om een lijn te trekken. ‘The Body Shop is cruelty free, maar zit wel bij de L’OrĆ©al-groep. Is het dan diervriendelijk of niet? Er moet meer duidelijkheid komen, dat zou de overstap gemakkelijker maken.’ Transparantie lijkt in dezer tijden een vereiste om consumenten tevreden te stellen, toch zien grote bedrijven de nood er niet van in. Geven merken aan ‘cruel’ te zijn, dan zullen ze heel wat klanten verliezen. Daar zitten ze natuurlijk niet op de wachten. De verwarring komt hen goed van pas.

Een overgang naar diervriendelijke schoonheidsproducten blijkt eenvoudiger dan velen aanvankelijk denken.
Een overgang naar diervriendelijke schoonheidsproducten blijkt eenvoudiger dan velen aanvankelijk denken.Ā© Getty Images

Gepast alternatief

Een overgang naar diervriendelijke cosmetica blijkt simpeler dan velen aanvankelijk denken. ‘In het begin is het overweldigend als je ontdekt hoeveel van je assortiment niet dierproefvrij of vegan is. Gelukkig is er overal informatie te vinden. Eens je het weet, is het een kleine moeite’, zegt MariĆ«lle.

In andere landen lijkt de overgang eenvoudiger door de vele opties, maar ook hier in BelgiĆ« hebben we keuze te over. Zo kun je in drogisterijen zoals Kruidvat of Di heel wat betaalbare, diervriendelijke producten vinden. Deze bieden vervanging voor een ‘cruel’ merk zonder dat het je een fortuin kost. Sleek Makeup, Revolution of NYX zijn al van de partij. Zij kunnen instaan voor merken met hetzelfde prijskaartje zoals Maybelline, Rimmel London of Revlon.

Zoek je een waardige vervanging voor luxemerken zoals MAC of Chanel, begeef je dan naar Ici Paris XL of Planet Parfum voor Anastasia Beverly Hills, Urban Decay en Marc Jacobs Beauty (Enkel de parfum is niet dierproefvrij). Onthoud wel dat niet al deze merken veganistisch zijn. Zo bevatten een aantal van Anastasia’s producten karmijn, lanoline en bijenwas.

Ook online zijn heel wat alternatieven te vinden, al is dat minder ideaal voor het klimaat. De Belgische webshop Boozyshop en de Franse site van Sephora zijn goede opties. Boozyshop verkoopt voornamelijk ethische cosmeticamerken, zoals Milani en The Balm. Is een merk niet dierproefvrij, dan staat er geen ‘cruelty free bunny’ bij. Ook Sephora heeft een rijk assortiment vegan en cruelty free cosmetica, waaronder Zoeva en Illamasqua. Het huismerk beschikt echter niet over een certificaat.

Helaas zijn er bedrijven die veganistische, maar geen dierproefvrije producten maken.

Veganistisch kopen blijkt minder simpel, want volgens MariĆ«lle ‘moet je zelf de ingrediĆ«nten checken. Ik weet inmiddels uit mijn hoofd wat dierlijke ingrediĆ«nten zijn, maar Google is je beste vriend in geval van twijfel. Verder kun je letten op het vegan keurmerk. Ga ook na of een merk diervriendelijk is. Helaas zijn er bedrijven die veganistische, maar geen dierproefvrije producten maken’, aldus MariĆ«lle. Garnier en L’OrĆ©al zijn hier voorbeelden van.

Ook in Belgiƫ is het mogelijk diervriendelijk te kopen. Natuurlijk komt er wel wat onderzoek en wilskracht aan te pas eens je besluit over te stappen. Cosmeticabedrijven zijn dan ook niet erg transparant over hun productieproces. Het zal moeilijk zijn over een volledig veganistisch en dierproefvrij huishouden te beschikken. Nagellak, parfum of schoonmaakproducten worden regelmatig getest op dieren en bevatten weleens dierlijke ingrediƫnten. Toch is de nieuwe wetgeving in China een stap in de goede richting. En hoe meer mensen besluiten over te stappen op een diervriendelijke levensstijl, hoe groter de kans dat de cosmetica-industrie zal volgen.

Hoe zit het met producten voor haar en lichaam?

Je huid verzorgen hoeft niet ten koste van dieren te gaan. Deze merken zijn dierproefvrij:

  • De Engelse keten The Body Shop is al veertig jaar oud. Ze voeren sinds 1989 campagne tegen dierenproeven in de schoonheidsindustrie.
  • Rituals werd opgericht in 2000 door de Nederlander Raymond Cloosterman. Het bedrijf ondersteunt vanaf het prille begin initiatieven die ecologisch veilig, sociaal en milieubewust zijn. Hun producten zijn 100 procent dierproefvrij.
  • Lush is een merk uit het Verenigd Koninkrijk ontstaan in 1995. Duurzaam, vegetarisch en diervriendelijk produceren zijn kernwaarden die allesbepalend zijn.
  • De Tuinen werd opgericht in 1980 en in 2003 overgenomen door Holland & Barrett is ook cruelty free. Mindful produceren met aandacht voor de planeet is een grote focus van het merk.
  • In 1960 werd Louis Widmer opgericht door Louis-Edouard Widmer en zijn zoon Louis-Max Widmer in Zwitserland. Het merk test niet op dieren en is voor het grootste deel veganistisch. Enkele producten bevatten bijenwas.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content