Hoezo slordig? Bevrijd de krul en steun de natural hair movement

Na jaren van gladstrijken en verbergen dragen steeds meer mensen hun krullen met trots. De natural hair movement blijft groeien, maar de strijd is nog niet helemaal gestreden.

‘Vroeger vond ik mijn krullen vreselijk. Ik sta op elke klasfoto met uitgekamd haar. Nu zijn er gelukkig boeken en tekenfilms waarin kinderen met krullen of een afro de hoofdrol spelen, maar ik had als kind geen voorbeelden om naar op te kijken. Ik dacht dat krullen lelijk en onverzorgd waren en ik was niet de enige op school. Mijn haar was kapot geföhnd. Op mijn negentiende begon ik mijn krullen te aanvaarden, ze passen zoveel beter bij mij.’ Omdat Laila Alaoui ook andere mensen met krullen in alle vormen en maten wilde helpen hun haar te omarmen en juist te (laten) verzorgen, richtte ze de Belgische curl community Curls and Fro’s op, die onder meer events en workshops organiseert.

Die krullengemeenschap is een mooi voorbeeld van de Natural Hair Movement. Die ontstond in de jaren zestig binnen de Black Power-beweging in de VS (zwarte vrouwen en mannen droegen hun afro als politiek statement) en breidde de voorbije jaren uit over continenten heen omdat steeds meer vrouwen de ontkrulproducten die het haar sterk kunnen beschadigen of pruiken laten voor wat ze zijn en hun natuurlijke krullen met trots dragen. Van bekende gezichten als Lizzo, Solange Knowles, Issa Rae en Lupita Nyong’o tot de vrouw/man/x op straat.

Textured hair (haartypes 2, 3 en 4, zie kaderstuk) duikt ook vaker op in reclamecampagnes en de media, hoewel aan modellen met krullen nog vaak wordt gevraagd hun haar te stylen voor ze naar de set komen.

Verstoppen hoeft niet

Shamilla Dewi, oprichtster van Curly Girl Movement, dat een onlineplatform, eigen verzorgingslijn en haarspa in Amsterdam verenigt, schrijft de groei van de krullenbeweging toe aan sociale media. Die hebben informatie makkelijk toegankelijk gemaakt. ‘Nu hoef je maar curls in te geven op YouTube of Google en je krijgt zo veel informatie en tips. Toen ik in 2014 mijn stuk gestylede haar afknipte en besloot mijn krullen te omarmen en me erin te verdiepen, was er online weinig te vinden. Ik moest alles zelf uitpluizen.’

Ook de pandemie speelde een rol. ‘Tijdens de lockdown zijn mensen hun haar in zijn natuurlijke vorm gaan omarmen omdat ze niet naar de kapper konden’, zegt Alaoui.

Voor Hélène Salumu Lenge is krulhaar niet louter een modeverschijnsel. Zij opende in Etterbeek de Uzi Hair Bar, een pop-up waar iedereen met krullen terechtkan voor het juiste kapsel en dito verzorging. Een permanente locatie opent binnenkort. ‘Vrouwen hebben begrepen dat ze zichzelf mogen zijn, dat er niet één enkele manier is om mooi te zijn en dat hun natuurlijke haar deel is van wie ze zijn. Door je haar te aanvaarden, aanvaard je ook jezelf. Mensen zijn niet bang meer om zichzelf uit te drukken en willen hun haar niet langer verstoppen.’

Big spenders

Ook de beautywereld toont (eindelijk) meer interesse in textured hair. De VS tellen steeds meer verzorgingsmerken voor krulhaar, gelanceerd door vrouwen van kleur. Onder meer door de nasleep van Black Lives Matter vonden zij (eindelijk) investeerders of werden de producten in het assortiment van grote beautyketens als Sephora opgenomen.

Merken als Pattern Beauty van actrice Tracee Ellis Ross, Adwoa Beauty, Bread Beauty Supply en Sienna Naturals, dat pas echt van de grond kwam toen actrice Issa Rae mede-eigenaar werd, gaven de vaak wat oubollige categorie een make-over die aanslaat bij generatie Z: cleane, natuurlijke formules en hippe verpakkingen.

Dichter bij huis breidde Kruidvat dit jaar zijn aanbod verzorging voor textured hair uit met onder meer klassiekers als SheaMoisture, Activilong en Secret d’Afrique. Kérastase lanceerde de haarverzorgingslijn Curl Manifesto, stelde de bekende haarstylist Vernon François aan als Global Inclusivity and Education Advisor en biedt zijn kappers opleidingen aan om krullen te leren verzorgen. Lush werkte samen met de Britse haarstyliste Sarah Sango: zij baseerde zich op familierecepten om natuurlijke verzorging voor krullen te ontwikkelen. En Solvay, dat ook cosmeticabestanddelen produceert, ontwikkelde met het Parijse kapsalon Studio Ana’e een verzorgings- en stylingroutine voor textured hair. De tien basisproducten kunnen nu aan grote merken worden aangeboden, die ze op hun beurt kunnen customizen.

Krullenverzorging vormt dan ook een interessante markt. Volgens Solvay heeft 65 à 75 procent van de wereldbevolking textured hair. (In Europa en Zuid-Azië is dat 20 procent, in Afrika 90 procent en in de VS 40 à 50 procent.) Vrouwen met krulhaar spenderen 78 procent meer aan haarverzorging dan vrouwen met steile lokken.

Onprofessionele krullen

Toch betekenen een ruimer aanbod haarverzorging en een groeiend aantal krullencommunity’s nog niet dat krullen evenveel aandacht en respect krijgen als steil haar in onze maatschappij. ‘Het bewijst dat onze maatschappij nog steeds achterloopt: googel ‘onprofessioneel haar’ en je krijgt nog steeds foto’s van mensen met krulhaar te zien’, vertelt Alaoui. ‘Toen ik onlangs solliciteerde voor de functie van assistent van de baas van een groot bedrijf vroeg die mij of mijn haar er elke dag zo uitzag.’

Ook vrienden van Salumu Lenge die in een zakelijke omgeving werken durven hun haar niet gevlochten of natuurlijk te dragen. ‘Uit schrik dat het bedrijf hun haar ’te exotisch’ of ‘niet professioneel’ gaat vinden’, vertelt ze. ‘In sommige werelden staat glad haar nog altijd voor mooier en netter. Krullen zijn ‘wild’. Die denkwijze moet veranderen. Je kapsel moet een plezier blijven voor jezelf, geen verplichting die anderen je opleggen. Bedrijven moeten het haar van hun werknemers aanvaarden zoals het is. Je wordt geboren met je haartype. Een afro maakt iemand niet minder competent in een job.’

In de VS leidde die vorm van discriminatie zelfs tot de C.R.O.W.N. Act. Die stelt dat je niet mag worden gediscrimineerd op basis van je haar of kapsel. C.R.O.W.N. staat voor Creating a Respectful and Open World for Natural Hair. Dertien staten keurden de Act al goed, volgend jaar moeten de andere volgen. Het is een stap vooruit, maar ook bijzonder veelzeggend dat anno 2021 de wet moet bepalen dat je je haar mag dragen zoals jij wilt.

Wachtlijst bij de kapper

Ook de kapperservaring kan beter. Volgens Alaoui staan er in ons land meer dan achtduizend mensen op de wachtlijst om hun krullen te laten knippen bij een gespecialiseerde kapper. ‘In België zijn er ongeveer dertig kapsalons gespecialiseerd in het knippen van krulhaar. Dat kan toch niet, op twintigduizend kappers?’

Het probleem moet volgens haar worden aangepakt bij de kappersopleidingen, waar krulhaar niet aan bod komt. Curls and Fro’s zat daarom al samen met Febelhair, de Belgische kappersvereniging. ‘Die erkent dat het een probleem is dat moet worden opgelost. Een kapper moet élk haartype kunnen knippen.’

En de kapper moet dat met evenveel enthousiasme doen. ‘Veertien procent van de Belgische bevolking heeft krulhaar’, zegt Salumu Lenge, die zelf naar Nederland trok voor een gespecialiseerde krulhaaropleiding. ‘Zij moeten een salon kunnen binnenstappen waar ze te horen krijgen: ‘U heeft mooi haar, we gaan het goed verzorgen met de juiste producten.’ Niet dat hun haar abnormaal en moeilijk is.’

Anissa (27) studeert biomedische wetenschappen

‘In mijn familie ben ik de enige met krulhaar. Toen ik klein was, werd mijn haar gladgemaakt of gevlochten, soms zelfs ontkruld. In de Marokkaanse cultuur vindt men haar zoals het mijne, in natuurlijke toestand, niet erg presentabel. Als kind had ik het daar moeilijk mee, tot mijn vrienden zeiden hoe mooi ze mijn haar vonden. In de middelbare school heb ik beslist om mijn haar niet meer glad te maken.

De herhaaldelijke behandelingen hadden mijn haar helemaal beschadigd. Toen mijn krullen geleidelijk aan opnieuw tevoorschijn kwamen was ik zo blij! Sindsdien laat ik mijn haar zoals het is, het maakt deel uit van wie ik ben. Soms geven wildvreemden op straat me zomaar een compliment. Of ze vragen zelfs of ze mijn haar mogen aanraken. Heel vreemd. Het verzorgen van mijn haar is een kleine namiddag werk per week: de knopen eruit halen, wassen, een masker aanbrengen… Maar ik geniet ervan, het is een moment helemaal voor mijzelf.’

Amaury (33) werkt als digital content manager voor Disney

‘Al mijn hele leven heb ik krulhaar, net als mijn ouders. Mijn moeder hield altijd van haar gekrulde haren en ik vond het dan ook leuk dat ik op haar leek. Zij besteedde veel zorg aan haar kapsel en leerde mij om dat ook te doen. Dat heb ik nooit als een klus ervaren. Het was alleen jammer dat ik weinig inspiratiebronnen vond. Dankzij TikTok en Instagram ging er voor mij een nieuwe wereld open. Je vindt er heel wat voorbeelden van kapsels, adviezen, technieken, nieuwe merken van verzorgingsproducten.

Vandaag zijn er ook kapsalons die gespecialiseerd zijn in krulhaar. Ik heb geprofiteerd van de lockdown om een prettige routine te ontwikkelen. Nu pas ik de zogenaamde co-wash toe. Ik gebruik niet langer shampoo, maar een product dat niet schuimt, iets tussen een shampoo en een conditioner die het haar voedt. Af en toe breng ik ook een masker aan. Gel is een fantastisch hulpmiddel om mijn natte haar na het wassen met mijn vingers in krullen te draaien.’

Dorothée(23) studeert biomedische wetenschappen

‘Mijn moeder en vijf zussen hebben mijn haar nooit willen ontkrullen, omdat ze wisten hoe schadelijk dat kan zijn. Zij leerden mij mijn haar te verzorgen en ervan te houden. Voor mijn kapsel gebruikten ze traditionele Afrikaanse technieken. Toen ik naar school ging met mijn staartjes, vond iedereen dat prachtig. Die bewonderende opmerkingen gaven me zelfvertrouwen. Vandaag tonen Afro-Amerikaanse of lokale sterren op sociale media zich met hun natuurlijke haar. Rolmodellen zoals zij, maar ook familieleden die opkomen voor hun identiteit en er trots op zijn, zijn heel belangrijk voor kinderen en leren hun van hun haar te houden.

Een mooi afrokapsel vraagt wat werk. Ik probeer minstens eenmaal per week een masker aan te brengen op basis van eieren, olijfolie en honing. Dat laat je eerst intrekken, vervolgens spoel je het uit, ontwar je het om het te drogen en te kammen en tot slot breng je een crème aan.’

CURL POWER

Krullen vragen een aangepaste behandeling met de juiste verzorgingsproducten. Alleen het beste voor je golvende lokken. Op weekend.be vind je hoe je je krullen moet verzorgen.

1. Silicoon- en sulfaatvrije krullenshampoo. Curl Activator Shampoo van Activilong, 9,50 euro, bij Kruidvat.
2. Hydraterende krullenoppepper. Curl Manifesto Refresh Absolu van Kérastase, 28,50 euro, bij de kapper en Ici Paris XL.
3. Leave-in-crème. Curl Cream van Bouclème, 26 euro, via boucleme-eu.com.
4. Ontklitter. Shea Butter Coil Calm Detangler van Cantu, 8,99 euro, bij Di.
5. Rijk avocado-oliemasker. Masque Capillaire Merveilleusement Riche van Afro & Nature, 20 euro, bij Uzi Hair Bar in Etterbeek.
6. Hydraterende leave-in voor pluisvrije golven, krullen en kroeshaar. Nutri Plenish Curl Gelée van Aveda, 35,50 euro.
7. Co-wash. Curl Quenching Conditioning Wash van Curlsmith, 10,95 euro, via Zalando.
8. Krullengel. Curl Defining Gel van Curly Girl Movement, 16,95 euro, via curlygirlmovement.com.
9. Intensief voedende conditioner. Curl Care Intensive Deep Conditioner van Hask, 8,99 euro, bij Di.
10. Voedende haar- en hoofdhuidolie.Renee’s Shea Soufflé van Lush, 27 euro.