Getest: kan je afkicken van bijna iedere dag shampoo gebruiken?
Zolang sociale afstand een ding blijft, is rondlopen met vettig haar niet zo’n ramp. Het ideale moment om ons haar te trainen om wat minder snel vies te worden. Maar is het mogelijk om een frisse haardos te krijgen zonder dagelijks met shampoo aan de slag te gaan? Onze redactrice zocht het uit.
Zaterdagavond in week vier van de ophokplicht. Een vriendin heeft een uiterst vermakelijke coronaquiz in elkaar gebokst en we zitten allemaal aan ons scherm gekluisterd. De schiftingsvraag luidt als volgt: ‘Hoelang heb ik mijn haar al niet gewassen?’ De vraag gaat gepaard met een foto waarop de haardos van de quizmaster te zien is. Het antwoord tart alle verbeelding. Al bijna twee weken lang – dertien dagen en 6 uur om precies te zijn – heeft het haar geen shampoo meer gezien. Neen, ik heb me niet aangesloten bij een virtuele hippiecommune en mijn vriendin is ook niet ondergedoken in een grot zonder water of shampoo. Ze wil gewoon experimenteren met de No Poo-methode. Een wat ongelukkig gekozen naam, want de beweging heeft niets te maken met onze darminhoud, maar alles met je haren wassen zonder shampoo.
Stephen Fry als rolmodel
Er zijn verschillende redenen waarom mensen geen shampoo meer willen gebruiken; van de kostprijs van het goedje tot het redden van het milieu – denk eens aan alle plastic flessen die je kunt besparen. Ook heerst het idee onder de No-Poo-aanhangers dat shampoo niet goed is voor ons haar.
Ik ga er geen doekjes om winden. Als je wil afkicken van shampoo zal je door een fase moeten waarin je haren een soort ranzige vetpot zijn
Wassen deze mensen hun haar dan helemaal niet meer? Ook hier zijn verschillende antwoorden mogelijk. Sommige aanhangers wassen hun haren enkel nog met water, anderen gebruiken natriumbicarbonaat (baking soda) en azijn of kiezen voor een alternatief zoals aleppozeep, klei, eigeel of conditioner. Het internet staat vol met YouTube-tutorials en die heb ik uiteraard allemaal na elkaar bekeken onder het mom van research. Daarnaast las ik dat de acteur Stephen Fry al acht jaar lang z’n haren niet meer wast met shampoo en dat ook het hele gezin van Dieter Coppens de bus over de haag gooide – niet letterlijk hopelijk, want hij is ambassadeur van Mei Plasticvrij.
In een ver verleden, toen de dieren nog spraken en ik nog moest blokken voor examens, probeerde ik de No Poo-methode tweemaal uit. Geen sinecure met mijn fijne, slappe slierten en fragiele tienerego. Beide pogingen liepen met een sisser af en algauw waste ik mijn haar opnieuw om de dag. Wekenlang m’n lokken niet wassen ga ik dus niet meer proberen. Deze keer stel ik een realistisch doel: mijn haar ongeveer één keer per week wassen met een zeer milde shampoo of een shampoo-alternatief. Mijn persoonlijke drijfveren zijn plastic vermijden, minder geld uitgeven, mijn haar wat rust gunnen en ontdekken of minder shampoo ook gunstig kan zijn voor mijn eczeemgevoelige huid.
Super simpel strijdplan
Ik bouw rustig af en probeer zo lang mogelijk mijn haar niet met shampoo te wassen. Zo gezegd, zo gedaan. Week één kunnen we samenvatten als volgt: het ziet er vettig uit, het voelt vettig aan en … het is gewoon heel erg vettig. Ik ga er geen doekjes om winden. Als je wil afkicken van shampoo zal je door een fase moeten waarin je haren een soort ranzige vetpot zijn. Niets aan te doen.
Ik durf me nog vertonen in de bakker om de hoek
In de douche ‘was’ ik mijn haar wel nog, maar dan enkel met lauwwarm water en mijn vingers. Om af te sluiten laat ik koud water over m’n hoofd stromen. Dit klinkt voor veel mensen als een nachtmerrie, maar ik vind het persoonlijk best meevallen. Je bent ook meteen écht wakker en zo fris als een hoentje na een koude douche. Voor je lokken is dit sowieso het best, of je nu met shampoo wast of niet, want warm water zet de haarschubben open en koud water laat ze weer sluiten. Het resultaat: glanzende haren. Na die douche mogen m’n lokken drogen in de lucht, want de haardroger laat ik ook aan de haak hangen.
Handen uit het haar
Ik probeer niet alleen met m’n tengels van mijn gezicht te blijven, maar ook met de handen uit het haar. Hoe meer ik pruts of krab aan m’n haar en hoofdhuid, hoe vettiger het wordt. Geen gemakkelijke taak, want de hele dag achter een scherm zitten, nodigt uit tot pulken en prutsen. Een losse dot pal op het hoofd of een ingevlochten vlecht bieden soelaas. Deze kapsels zien er best oké uit met vettig haar én je lokken hangen niet in je gezicht, zodat die vingers makkelijker op het klavier blijven tikken.
Ik wissel selfies uit met vriendinnen en vraag aan m’n wederhelft of hij vindt dat ik eruitzie als een zwerver. Hij had blijkbaar geen idee hoe vaak ik m’n haar hiervoor waste en had geen flauw benul van de hoeveelheden mascara die ik er pre-corona doorjoeg. Het antwoord is dus: ‘Neen, je ziet er goed uit hoor. Is dit een strikvraag?’ Slim dat hij extra op z’n hoede is in een periode waarin we samen opgesloten zitten in een kleine ruimte.
Het verdict
Na enkele weken training, slaag ik erin m’n haren acht dagen lang niet te wassen met shampoo of een alternatief, en dat zonder eruit te zien als een rondhuppelende frietketel. Kraaknet is m’n haar uiteraard ook niet, maar ik durf me nog vertonen in de bakker om de hoek. Vreemd genoeg worden de haren van mijn froufrou wel heel erg proper onder de waterstraal, maar blijft het vet achteraan m’n hoofd hardnekkig plakken. Uiteindelijk beslis ik om voor de gulden middenweg te kiezen en m’n haren vanaf nu om de vijf à zeven dagen te wassen met een milde shampoo. Voorlopig gebruik ik daarvoor afwisselend ‘Nuts about you’ van het Belgische merk Cîme, gemaakt van wasnoten, en de paarse shampoo ‘Blonde Angel’ van Kevin Murphy in de hoop mijn geblondeerde lokken wat minder oranje te doen uitslaan.
Ik heb gelukkig geen vervelende kwaaltjes zoals roos overgehouden aan dit experiment
Hoe zit het met m’n plasticconsumptie? Best oké, aangezien de shampoo van Cîme in een hervulbaar flacon zit en die van Kevin Murphy in een fles gemaakt uit gerecycleerd oceaanplastic. Er ligt alvast een zero waste shampoo bar klaar om mee te experimenteren wanneer deze shampoos op zijn. M’n haardos ziet er op de meeste dagen gezond en volumineus uit, m’n huid heeft geen eczeemaanvallen meer te verduren gekregen en ik heb ook geen roos of andere vervelende kwaaltjes overgehouden aan het experiment. De puntjes van mijn haar smeken wel om een knipbeurt, maar daarvoor moet ik nog even geduld uitoefenen. Af en toe enkele druppeltjes olie door m’n lokken woelen geeft alvast de indruk dat de volledige lengte van m’n haar pico bello in orde is.
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
WAT ZEGT DE WETENSCHAP?
Mijn persoonlijk experiment zegt dan wel iets over mijn eigen haardos, maar daarom werkt mijn methode nog niet voor iedereen. We vroegen experts naar de zin en onzin van de No Poo-methode en of we ons zorgen moeten maken over de ingrediënten van shampoo.
Zitten er schadelijke stoffen in onze shampoo?
Professor Vera Rogiers, toxicologe aan de VUB en vicevoorzitter van de Europese WCCV, het Wetenschappelijk Comité voor Consumentenveiligheid: ‘Je moet je geen zorgen maken. Shampoo die je in Europa kan kopen is veilig. Ik heb geen idee waar de mythe dat shampoo toxisch is vandaan komt, maar het slaat nergens op. In vergelijking met andere werelddelen zit je als Europese consument echt goed wat de veiligheid van cosmetica betreft. Koop niet zomaar goedkope producten vanuit Azië of Amerika, want je hebt geen idee wat erin zit en de ingrediënten zouden van een lage zuiverheidsgraad kunnen zijn. In Europa zijn sommige van deze stoffen zelfs verboden.’
Hoe werkt shampoo?
Vera Rogiers: ‘De samenstelling van shampoo zorgt ervoor dat vuil, vet en stofdeeltjes van het haar verwijderd kunnen worden. Vaak trekt men van leer tegen zogenaamde vetzuursulfaten in shampoos (NaLS en NaLES), maar ook die zijn niet schadelijk wanneer ze met mate gebruikt worden. Het zijn detergenten en dienen om je haar te ontvetten. Zijn ze agressief? Ja. Daarom wordt de concentratie beperkt in cosmetica en zijn ethersulfaten te verkiezen boven sulfaten. Bovendien zitten in shampoos altijd verschillende stoffen die op elkaar inwerken, waardoor die sulfaten en ethersulfaten minder agressief worden. We spreken hier van verschillende soorten tensiden, ook wel syndets (synthetische detergenten) genoemd.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo
Een tenside moet je je voorstellen als een kop (wateroplosbaar) en een staart (vetminnend). De staartjes gaan in de vetdeeltjes van je haar zitten, want ze zijn vetminnend. De waterkopjes omringen de vet-of vuildeeltjes en zorgen ervoor dat ze in water kunnen opgenomen worden. Door te wrijven worden ze losgeweekt van je huid en haren en door te spoelen met water wordt het vuil afgevoerd. Primaire tensiden, zoals de sulfaten, dienen om te reinigen en zijn negatief geladen. De secundaire tensiden zijn veel milder. Ze maken het schuim stabieler en de haren beter doorkambaar.
Als je je haar maar één keer per week wast, gebruik je best twee keer een dosis shampoo. Bij de eerste wasbeurt verdwijnt het schuim immers meteen, omdat de tensiden opgebruikt worden om de vetdeeltjes in te sluiten en af te voeren met het spoelwater. Met de tweede wasbeurt is er overvloedig schuim, want het haar is proper en er dienen enkel nog restjes vet of vuil weggewassen te worden. Was je je haar iedere dag, gebruik je beter maar één keer shampoo, anders ben je te veel aan het ontvetten en was je de natuurlijke beschermlaag van je haren weg.
Vroeger had je shampoos die enkel agressieve sulfaten bevatten en bijgevolg te agressief waren. Ze verwijderden niet alleen het vuil, stof en vet, maar stripten je haren volledig van hun natuurlijke beschermende vetlaagje en droogden ze uit. Nu zijn shampoos gelukkig niet meer op deze manier opgebouwd.’
Wordt ons haar vetter door het vaker te wassen, zoals aanhangers van de No Poo-methode beweren?
Jetske Ultee, onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie met eeneigen blog over cosmetica: ‘Aan de basis van de No Poo-methode staat het idee dat de hoofdhuid steeds meer talg zal aanmaken als je deze te veel ontvet. Fans van deze methode geloven dat je je haar uiteindelijk kunt ‘leren’ om minder talg te produceren. Volgens dat principe hoef je je haar uiteindelijk nooit meer te wassen. Het klopt dat je het beschermlaagje om je haar intact laat door het niet meer te wassen. En als je helemaal stopt met wassen, dan zal uiteindelijk ook je talgproductie afnemen. Toch is hier een belangrijke ‘maar’ op zijn plaats: de afname van de talgproductie van je hoofdhuid zal pas plaatsvinden als je haar al behoorlijk vet is. En hoe (snel) vet het haar wordt, hangt af van factoren zoals je talgklieractiviteit, levensstijl, de lengte van je haar, de manier waarop je het draagt en het klimaat. Als jouw talgklierproductie laag is en je hebt een dikke bos kroezelig haar, dan is het wellicht mogelijk je haar alleen met warm water te spoelen. Maar voor de meeste mensen zal gelden dat je haardos zonder shampoo te zwaar en te vet wordt, en dat je last zal krijgen van een jeukende hoofdhuid. Als je het dan uiteindelijk weer gaat wassen, zal je hoofdhuid in sneltempo opnieuw talg produceren. Net zolang tot het weer vet aanvoelt.
Elke dag je haren wassen is eigenlijk nooit nodig.
Voor mij dus toch liever geen No Poo-regime, maar ik adviseer je wél om kritisch te kijken naar de ingrediënten van je shampoo. De schappen staan vol met sterk ontvettende producten, die bomvol irriterende ingrediënten zitten. Die shampoos zorgen ervoor dat de talgproductie van je hoofdhuid in overdrive gaat. Ze kunnen je haren beschadigen en het beschermende laagje vet dat ervoor zorgt dat het haar mooi glanst kapot maken. Door je haren te vaak te wassen met te agressieve producten, kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je huid maakt als tegenreactie juist sneller talg aan, waardoor je haar en hoofdhuid steeds sneller vet worden en je steeds vaker je haren wilt wassen. Op het moment dat je je hoofdhuid wat vetter laat worden, neemt de talgproductie weer af. Gebruik je weinig stylingproducten en heb je een heel droge hoofdhuid, dan kan je makkelijk een paar dagen tussen de wasbeurten laten. Elke dag wassen is eigenlijk nooit nodig. Zit ook niet te vaak met je handen in het haar, want dan wordt het sneller vet.’
Vera Rogiers: ‘Haren zitten in een haarzakje en aan ieder haarzakje zit een talgklier, die de talg produceert om je haar te beschermen. Via het haartje gaat de talg naar de hoofdhuid. Wanneer je de haren veel wast, zal de talgklier inderdaad telkens aangespoord worden om meer talg te produceren. Er is een bepaalde vetheidgraad van de haren, die wordt bepaald door factoren zoals leeftijd, geslacht en hormonen. Als je het vet telkens opnieuw wegneemt, geef je de boodschap aan de talgklier om weer aan het werk te gaan en meer talg te produceren. Als je alle dagen je haar wast, zal het alle dagen terug vet zijn.’
Kan je haar proper krijgen met enkel water?
Vera Rogiers: ‘Neen. Als je je haren niet meer wast met een reinigend product, gaat dat vet niet zomaar verdwijnen. Je haar zal er dus vettig uitzien. Je moet zelf bepalen of je dat oké vindt of niet en zult een gulden middenweg moeten zoeken voor jouw situatie. Als je iedere dag je haren wil wassen, moet je kiezen voor een milde shampoo, die je er zeer goed uitspoelt. Zorg dat je hoofdhuid er niet te lang mee in contact komt. Stel dat je iedere dag – door je job of door een hobby – stofdeeltjes in je haar krijgt, dan zal je die er misschien iedere dag uit moeten wassen. Heb je eerder een kantoorjob, kan je meer tijd laten tussen de wasbeurten.’
Moet shampoo schuimen?
Vera Rogiers: ‘Men heeft geprobeerd shampoo te maken zonder primaire detergenten die sterk reinigen, maar ze verkochten niet goed. Als shampoo niet schuimt, willen mensen hun haren er niet mee wassen of ze gaan er veel te veel van gebruiken. Schuim heeft dus veel met marketing te maken. Meer schuim betekent echter niet dat een product beter reinigt. Het is eerder een teken dat er teveel reinigende stoffen in je product zitten. Slechts een beetje primaire tenside, bij voorkeur ethersulfaat (SLES), geeft al meer dan genoeg schuim. Een shampoo die niet schuimt, en dus enkel gemaakt is van secundaire tensiden, kan je haar ook proper wassen. Deze secundaire tensiden kunnen mildere negatief geladen tensiden zijn (zoals sulfosuccinaten en isethionaten), amfotere tensiden (zoals betaines, die in zowat alle shampoos zitten) en ook alkanolamides.
Zit er geen enkel stylingproduct in je haar, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken.
Als je veel stylingproducten gebruikt, zoals haarlak, kan het zijn dat deze mildere shampoos niet genoeg reinigen. Gebruik je geen enkel product in je haar en zit er niet te veel stof in, dan kan je gerust een babyshampoo gebruiken. Voor baby’tjes vertrouwen mensen immers wél op shampoos die niet schuimen en niet prikken in de ogen.’
Zitten er ingrediënten in sommige shampoos die we beter vermijden als we mooie, glanzende lokken willen?
Jetske Ultee: ‘Als je je haar mooi wilt houden, is het essentieel om te zorgen dat je je hoofdhuid niet te agressief reinigt. Je moet ervoor zorgen dat het vetlaagje om je haar intact blijft of dat je dit laagje na beschadiging kunstmatig aanvult. Kies dus voor een milde shampoo of zoek naar haarproducten die dit laagje kunstmatig herstellen en aanvullen. Zie je lauryl sulfaten (SLS) bovenaan de ingrediëntenlijst staan, dan laat je het product beter liggen. Maar laureth sulfaten (SLES) zijn veel milder en juist heel aangenaam als wasstof in shampoos. Welke shampoo je het best kunt gebruiken, en welke ingrediënten bij je passen, hangt een beetje af van je haartype.’
Kunnen we onze haren ook wassen met zeep?
Vera Rogiers: ‘Zeep is ook ontvettend, maar is niet hetzelfde opgebouwd als shampoo of douchegel. Mensen verwarren die termen weleens. Zeep is zout van een vetzuur en niets anders. Daarmee moet je dus zeker je haar niet wassen. Waarom? Deze verbinding slaat neer met hard water. De pH van zeep kan je niet regelen, wat dus niet goed is voor de zuurtegraad of pH van je huid, die gemiddeld vijf is. Jezelf wassen met zeep die in contact met water een pH geeft van 10 is dus echt uit den boze. Je huid en ook je haren zullen er vrij lang van moeten herstellen om terug tot hun normale pH-waarde te keren. Heel wat mensen denken dat zeep natuurlijker is dan shampoo en dus goed zal zijn voor je huid, maar eigenlijk is zeep ook geen natuurproduct en is er een chemische reactie nodig om het te produceren.
Mensen verwarren de termen zeep en shampoo weleens
Bovendien kunnen zowel natuurlijke als synthetische producten goed of minder goed zijn voor onze huid. Het volledige verhaal is veel genuanceerder dan heel wat mensen denken.’
En wat met aleppozeep, een populair alternatief in de zero waste beweging?
Jetske Ultee: ‘Aleppozeep wordt gemaakt van olijfolie en laurierbesolie volgens een klassieke verzeping, waarbij olie en een basische stof wordt gebruikt. Je hebt kans dat de pH-waarde van die producten aan de hoge kant zit en dat is niet fijn voor je haar en hoofdhuid. Bekijk dus zeker de pH-waarde voor je aan het experimenteren slaat.’
Kan een shampoo bar een goed alternatief zijn voor shampoo uit een bus?
Jetske Ultee: ‘Als je kiest voor een kwalitatieve shampoo bar, met de juiste ingrediënten, kan dat zeker. Ik ben er zelf geen voorstander van, maar dan meer omwille van hygiënische redenen. Net als een stuk zeep kan zo’n solide shampoo snel vies worden. Als je een shampoo bar wil gebruiken, moet je zorgen dat die altijd goed kan drogen na gebruik.’
Was je gekleurd haar ook best met speciale shampoo voor gekleurd haar?
Jetske Ultee: ‘Shampoos voor bruin of rood gekleurd haar bevatten vaak UV-filters. Die moeten voorkomen dat het zonlicht de kleur snel laat verdwijnen. Voor blond haar worden vaak paarse shampoos geadviseerd. In deze shampoos zit een specifieke violette kleurstof, die de kleur van je haar gaat corrigeren. Meestal zitten er in deze paarse shampoos ook wat meer verzorgende bestanddelen. Geblondeerd haar is namelijk vaak poreuzer door de ontkleurende behandelingen. Je zou die verzorging ook met een goede conditioner kunnen krijgen. Het valt ook weleens voor dat shampoos voor droog, beschadigd en gekleurd haar niet goed genoeg reinigen, waardoor de conditionerende ingrediënten te lang blijven plakken aan de haarschacht. Dit merk je doordat je haar slap naar beneden gaat hangen. Je kunt dit oplossen door een wat sterker reinigende shampoo te gebruiken, waardoor je meteen weer meer volume krijgt. Gebruik zo’n sterke reiniger natuurlijk niet te vaak, want dat droogt je hoofdhuid dan weer uit.’
Kunnen we onze haren wassen met conditioner?
Jetske Ultee: ‘Wassen met conditioner wordt vaak “Co-Washing” (conditioner washing) genoemd. Co-Washing is vooral populair onder mensen met krullen, omdat krullend haar vaak wat droger is en het haar meer gehydrateerd blijft met deze tactiek. Bij mensen met fijn en stijl haar, zal het haar alleen maar vettig en minder volumineus worden. Echt goed reinigen lukt niet met alleen conditioner. Het kan dus zijn dat vuil of stylingproducten achterblijven op je haar en/of hoofdhuid wanneer je enkel met conditioner wast. Dit kan dan weer zorgen voor hoofdhuidproblemen.
Verzorgen met conditioner heeft wel zin. Door je haar te wassen, drogen en kleuren, maar ook door invloed van de zon, raken de haren beschadigd. De schubben slijten en het haar wordt kwetsbaar en droog. Conditioners maken het buitenste vlies van de haar (cuticula) weer mooi glad. Daarnaast kunnen bepaalde ingrediënten zoals panthenol de haren ook echt penetreren, en zo het haar van binnenuit versterken. Welke conditionerende ingrediënten je best gebruikt, hangt af van welk haartype je hebt.
Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van polymeren in conditioner
Een van de beste ingrediënten om haren glad te maken is wat mij betreft nog steeds siliconen. Deze stoffen vormen een heel dun beschermlaagje rond de haarschacht. In heel goedkope conditioners zullen waarschijnlijk geen siliconen zitten, want het is een duur ingrediënt. Polymeren zijn het meest geschikt voor grof haar en kroeshaar. Deze verbindingen vullen als het ware de gaatjes en beschadigingen van de haarschacht op. Mensen met fijn haar zullen minder plezier hebben van deze stoffen: het haar wordt slapper en moeilijker te stylen. Polymeren vind je vooral in conditioners die je niet moet uitspoelen. Gespleten haarpunten kunnen dan weer tijdelijk worden hersteld met de hulp van proteïnen. Het zijn bouwstoffen die de haarschacht kunnen penetreren en zo de haren sterker maken. Zoek in de ingrediëntenlijst bij voorkeur naar hydrolyzed proteins, anders zullen ze niet diep genoeg in de haarschacht dringen en spoel je ze zo weer af. ‘
Vera Rogiers: ‘Je kan je haar niet wassen met enkel positief geladen tensio-actieve stoffen zoals conditioners. Het haar zal alleen maar vuiler worden. Een conditioner dient om te conditioneren, niet om te reinigen. Wanneer je haar in goede conditie is, liggen de haarschubben mooi over elkaar en glanzen je haren. Bij beschadigd haar staan al die schubjes naar buiten, waardoor het licht dat erop valt in verschillende richtingen wordt verspreid en je haar er dof uitziet. Beschadigd haar is negatief geladen, dus je hebt een positief geladen stof nodig om te neutraliseren. Dat is waarom conditioner de dofheid verhelpt. Plus en min trekken elkaar immers aan. Er zijn ook shampoos waar al conditionerende stoffen aan werden toegevoegd, maar in zo’n kleine hoeveelheden dat ze niet zullen neerslaan in hard water en je haren wel nog gereinigd worden door de grotere aanwezigheid van negatief geladen tensiden.’
Kan het kwaad om droogshampoo te gebruiken?
Jetske Ultee: ‘In droogshampoos zitten stoffen die het vet/talg absorberen. Vaak worden voor een ‘fris gevoel’ ook parfum en alcohol gebruikt. Daar ben ik geen fan van in cosmetica, maar ik begrijp dat het best handig kan zijn op reis, na de fitness of als je weinig tijd hebt om je haar te wassen, drogen en föhnen. Als je droogshampoo hebt gebruikt, raad ik je wel aan om dit niet al te lang te laten zitten. Dan kan het product de hoofdhuid irriteren en soms zelfs voor roos zorgen.’
Vera Rogiers: ‘Droogshampoo kan een oplossing zijn voor tussendoor, maar het is zeker geen vervanging voor het wassen van je haar. Hoe werkt droogshampoo? Je verstuift hele kleine deeltjes over je haar. Hoe kleiner de deeltjes, hoe groter het totale oppervlak. Die deeltjes absorberen het vet van je haar en wanneer je ze eruit kamt, worden ze voor een groot deel terug verwijderd. Er blijft altijd een beetje poeder achter op je hoofdhuid, hoe goed je het er ook uit probeert te kammen of te schudden. Je haar wassen om die deeltjes te verwijderen is dus wel degelijk nodig.’
Wat met ecologische redenen om je haar minder te wassen?
Jetske Ultee: ‘Natuurlijk is het goed om stil te staan bij de hoeveelheid water die we met zijn allen gebruiken. Niet te lang douchen, de kraan dicht doen als je je tanden poetst: zo’n dingen zijn inderdaad belangrijk. Ik geloof zelf niet dat je wasbeurten zou moeten overslaan vanuit ecologische overwegingen. Dan denk ik dat je beter de tijd die je onder de douche doorbrengt kunt verkorten. Vertrouw niet blind op zogenaamde groene of plantaardige shampoos. Het grootste deel van dit soort producten is verre van ‘groen’. Vaak zijn plantaardige ingrediënten toegevoegd die eerder irriteren dan kalmeren.
Je haren wassen met baking soda is geen goed idee
Wil je heel graag wat meer puur natuur gaan, dan adviseer ik je om zelf je shampoo te maken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een extract van soapnuts (deze kan je op het internet bestellen) en verse aloëveragel. Het geeft zeker niet hetzelfde resultaat als een goede en moderne shampoo, maar dit is een stuk beter voor je haar dan baking soda, wat nu vaak wordt geadviseerd. Ik kan je verzekeren dat dát geen verstandige keuze is. Niet alleen mist baking soda verzorgende stoffen, maar door de hoge pH-waarde gaat dit product na een tijd je hoofdhuid irriteren. Je haar wordt dof, je hoofdhuid gaat jeuken, en er kunnen wondjes ontstaan.’
Vera Rogiers: ‘Wat goed is voor de mens, is niet noodzakelijk goed voor het milieu en vice versa. Je moet dus keuzes maken. Er zijn heel veel marketingpraatjes in de omloop. Zo zetten merken graag het woord ‘natuurlijk’ op hun producten, terwijl die producten niet natuurlijk zijn. Gebruik dus altijd je gezond verstand en denk na over wat voor jou prioritair is.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
