Cosmetica: beestig mooi, maar niet getest op dieren

Diervriendelijke cosmetica zit in de lift, want we willen liever geen wolvet op onze lippen of vissenschubben op onze nagels. Maar ben je ooit zeker dat je schoonheidsproduct helemaal vegan is?

Simpel gesteld: diervriendelijk. ‘Vegan cosmetica is cruelty free: dat betekent dat de producten niet zijn getest op dieren’, vertelt Jana Broeckx, ondervoorzitter van BE Vegan, de Belgische veganismevereniging en oprichtster van de webshop Florissana met vegan cosmetica. ‘Bovendien moeten de ingrediënten vegan zijn. Zo kan bijenwas cruelty free zijn, maar is ze niet vegan.’

Hoe weet ik of een crème vegan is? Kan ik vertrouwen op een label?

‘Elk merk is vrij om het woord vegan op zijn producten te zetten’, aldus Broeckx. ‘Er bestaan vegan labels, maar die zijn niet allemaal gecontroleerd. Het label van de Vegan Society, een zonnebloem, kun je vertrouwen, net als het Cruelty free and Vegan-label met een konijntje.’ Ook de organisatie PETA (People for the Ethical Treatment of Animals) heeft een vegan cosmeticalijst die je op hun web- site kunt checken. Maar niet elk vegan merk doet aan labels: je checkt dus best ook de INCI-lijst die verplicht op de verpakking van elk product staat.

Hoe ontcijfer ik van dieren afgeleide bestanddelen uit de INCI-lijst?

Lanoline die uit schapenwol wordt gehaald, honing, propolis en bijenwas haal je makkelijk uit de ingrediëntenlijst. Karmijnpigment uit geplette vrouwelijke Cochenilleluis (om onder meer lipstick felrood te kleuren) heeft CI-nummer 75470. (Colour Indexnummers worden gebruikt om kleurstoffen te labelen.)

Moeilijker ligt het met ingrediënten als glycerine en hyaluronzuur. ‘Die kunnen zowel een plantaardige als een dierlijke oorsprong hebben. Veel natuurlijke merken vermelden of het ingrediënt plantaardig is of niet.’ Anders heb je er het raden naar. ‘Je kunt merken contacteren om te vragen of een bepaald ingrediënt dierlijk is of niet. Sommige van hen beantwoorden de vraag, andere niet. Natuurlijke cosmeticaproducenten zijn meestal open over hun ingrediënten.’

Zijn de beautyproducten die ik koop niet automatisch cruelty free? Cosmeticagerelateerde dierproeven zijn toch verboden in de EU?

De EU verbood in 2009 cosmeticatesten op dieren in Europa en in 2013 de verkoop van op dieren geteste cosmetica. Het probleem ligt bij de 80% van alle landen wereldwijd zonder wetten tegen het testen van cosmetica en ingrediënten op dieren. China, met uitzondering van Hongkong, verplicht zelfs dierproeven op geïmporteerde cosmetica. Ofwel laat het merk ze zelf uitvoeren om te kunnen worden verkocht, ofwel doet het land ze. Ironisch genoeg worden op die manier zelfs sommige vegan merken in China verkocht. Het merk kan dus dierproefvrij zijn, maar toch geteste dieren op zijn geweten hebben.

Hoe weten producenten dat hun ingrediënten niet op dieren werden getest en vrij zijn van dierlijke bestanddelen?

‘Wij krijgen voor elk ingrediënt dat we gebruiken een certificaat van de producent dat het organisch is geteeld, niets dierlijks bevat en niet op dieren werd getest’, vertelt Isabel Coppens, medeoprichter van het Belgische natuurlijke skincaremerk Cîme, dat op één product na helemaal vegan is. ‘Dat certificaat wordt uitgereikt door een extern controleorgaan.’

Moet ik voor vegan beauty naar de natuurwinkel?

Ja en nee. De meeste veganistische cosmetica wordt geproduceerd door natuurlijke merken. Webshops met natuurlijke cosmetica en natuurwinkels zijn doorgaans duidelijk over welke producten vegan zijn, maar ook meer traditionele merken gaan vegan. Zo is budgetmerk e.l.f. Cosmetics helemaal veganistisch, net als – sinds eind 2016 – make-upmerk Kat von D van de gelijknamige Amerikaanse tattoo-artieste. Urban Decay produceert dierenhaarvrije make-upborstels en heeft een selectie vegan producten, net als Lush en The Body Shop. (Die laatste blijft met zijn Community Trade-honing en bijenwas werken, maar stapt af van formules met lanoline en schellak, uitgescheiden door het Coccus laca-insect.)

Nu de interesse van de consument gewekt is, lanceren ook grote spelers vegan producten. In februari lanceert Garnier de 98% natuurlijke, bioafbreekbare, duurzaam ontwikkelde, vegan haarverzorging Hair Food. In augustus komt L’Oréal Professionnel met Botanea, zijn eerste natuurlijke vegan haarkleuring.