‘Zou het beter zijn als we allemaal onze sterfdatum kenden?’

‘Ook als je niet ziek bent, kun je elk uur leven alsof er geen later is’, schrijft Ilse Ceulemans in haar column.

Hoe leef je, als je altijd hebt gedacht dat je voor je achttiende zou sterven? Die vraag stelt schrijfster Nadia de Vries zich deze week in Knack Weekend. Nadia is tien als ze ongeneeslijk ziek wordt. Op haar veertiende geneest ze onverwachts. Terwijl iedereen staat te juichen, bekruipt de twijfel haar. ‘Ik had mezelf aangepraat dat ik nooit een vak moest leren of een gezin zou stichten’, zegt ze. Plots moet ze dat allemaal wel. Of op zijn minst: erover nadenken. De jaren die volgen, worden een moeilijke zoektocht naar een leven zonder einddatum. Ze schreef er een boek over, dat Kleinzeer heet.

Ik vind het een intrigerend verhaal. Nadia leefde in de voorlopigheid en had daar vrede mee. Haar toekomstloze dagen brachten rust.

Tegelijk is het wrang. Hoe kan het dat een jong meisje blijer is als ze niet lang hoeft te leven dan wanneer dat wél kan? Wat zegt dat over onze leefwereld? Ik denk dat het verhaal van Nadia subtiel blootlegt waar het levensverdriet dat velen vandaag voelen vandaan komt. Zou het kunnen dat we vaak keuzes maken die niet helemaal oprecht zijn? Keuzes die de jaren moeten opvullen. Of de dagen. Of de uren. Maar wat als elk uur telt? Dan kies je met je hart, en niet met het lijstje verwachtingen dat anderen van je hebben. Zoals Nadia zegt over de periode waarin ze ziek was: ‘Stiekem was ik blij dat ik niet naar logeerpartijtjes moest van klasgenoten die ik toch niet tof vond.’

Ik durf het bijna niet op te schrijven, maar ik denk dat Nadia zich bovengemiddeld vrij voelde omdat ze ziek was. Niemand had verwachtingen van haar, ook zijzelf niet. Haar tijdschaarste gaf haar een vrijbrief om te doen wat ze echt wilde. Nu leven is blijkbaar makkelijker als er geen later is.

Maar je kunt het ook omdraaien. Moet je treurige feestjes uitzitten, alleen maar omdat je nog tientallen jaren te leven hebt? Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Ook als je vermoedelijk nog veel tijd hebt, hoef je er niet morsig mee om te springen. Ook als je niet ziek bent, kun je elk uur leven alsof er geen later is. Ook als je gezond bent, is vrijheid een optie.

Behalve het verlangen om in volle vrijheid te leven, raakt Nadia’s verhaal nog een teer punt. Ze leefde in een bubbel waarin mensen minder individualistisch zijn dan in het echte leven. Hoe weinig tijd en energie we ook hebben, voor een zieke kan er altijd wel nog een halfuurtje af. In het interview zegt ze: ‘Ik had nu geen ziekte meer waarvoor mensen met een knuffelbeer en een bakje aardbeien aan je bed komen staan.’ We zijn lief voor wie ziek is. Maar als je het mentaal moeilijker hebt, blijkt dat een ander verhaal, zo ondervond Nadia. En wie gezond is, tja, die kan wachten. Tot morgen. Volgende week. Volgende maand. Zonder beren en aardbeien.

Ineens krijg ik een inval. Wat als ik nu eens een paar vrienden zou behandelen alsof ze erg ziek zijn geworden? Ik zie voor me hoe ik op een regenachtige avond warme soep zou brengen, praten over alle mooie momenten die we samen al hebben gedeeld, knuffelen, later nog een lief briefje sturen. Vreemd eigenlijk, dat al deze daden van warmte en vriendschap niet nodig lijken voor gezonde mensen. Ik noteer in mijn agenda, op een lukraak gekozen dag: ‘Soep naar niet-zieke vriendin’.

Ik begin de indruk te krijgen dat leven in de voorlopigheid wel iets heeft. Het bevrijdt. Het verbindt. Zou het dan beter zijn als we allemaal onze sterfdatum kenden, zoals de personages in de roman De onsterfelijken van Chloe Benjamin of zoals in de film Le tout nouveau testament met Benoît Poelvoorde? Zodat je ook niet per ongeluk op de laatste dag van je leven naar de autokeuring gaat. Uit nieuwsgierigheid doe ik een mini-enquête bij acht collega’s. Zeven van de acht willen hun sterfdatum niet kennen. Zeven van hen willen het leven leven zoals het komt, liefst nog lang.

Nadia’s voorliefde voor voorlopigheid blijkt voorlopig dus een beetje apart. Toch fascineert het me. Misschien moet ik haar eens aardbeien brengen om het erover te hebben.