Zo maak je meer tijd om te lezen: 8 tips om af te kicken van je smartphone

Minder tijd met je gsm in de hand en meer tijd met je neus in de boeken: het is een eenvoudig voornemen dat toch bijzonder moeilijk in de praktijk te brengen is. Wij sprokkelden 8 tips om af te kicken van je smartphone bij technologie-expert Aaron Mirck.

Jij en ik, we staren volgens onderzoek gemiddeld drie uur per dag naar onze smartphone. Nu zijn gemiddelden complexe dingen. Sommige Vlamingen scrollen misschien wel 7,5 uur per dag op allerlei sociale media, anderen kijken slechts een kwartier naar hun WhatsApp-berichtjes. En naast de smartphone zijn er ook nog computers, tablets en de televisie.

Wie kranten en nieuwswebsites opent, krijgt de indruk dat we ons veel zorgen maken over de schermtijd van onze kinderen, maar geven we zelf het juiste voorbeeld? Uit een enquête die Knack samen met onderezoeksbureau Kantar deed, blijkt dat 62 % van de Belgen meer wil lezen. Het meest voorkomende antwoord op de vraag waarom dat niet lukt, is gebrek aan tijd. Bij jongeren kwam ook het antwoord ‘ik zit te veel op een scherm te kijken’ vaak voor.

In een poging minder tijd op onze smartphones en meer tijd met onze neus in boeken door te brengen, verzamelden wij tips voor meer digitale deconnectie en legden ze voor aan Aaron Mirck, technologie-expert, schrijver en spreker.

Onder de noemer ‘Time to Read’ moedigt Knack je aan om minder tijd door te brengen met je gsm in de hand en meer tijd met je neus in de boeken. Via de test in deze link breng je je schermgebruik in kaart en krijg je te zien hoeveel boeken je zou kunnen lezen als je stopt met scrollen. Op deze pagina verzamelen we allerhande tips die helpen om beter te focussen, meer tijd te maken om te lezen of boeken te kiezen die bij je passen. Verwacht je dagelijks aan nieuwe artikels en inspiratie.

1. Zoek uit hoe jij met je scherm omgaat

Misschien neem jij je telefoon in de loop van de dag amper vast, maar scrol je voor het slapengaan een uur of twee. Of misschien breng je je ontbijt en lunch door in het gezelschap van Instagram of LinkedIn. Misschien kijk je nooit langer dan een paar minuten aan een stuk op je scherm, maar neem je je telefoon wel honderd keer per dag vast. Als je iets wil doen aan je schermtijd, dan vis je best eerst uit hoe die eruitziet en wat je valkuilen zijn.

‘Ik geef vaak lezingen over dit onderwerp en het valt me op hoe vaak mensen zich vergissen als het over hun schermtijd gaat. Ze denken dat het over een uur of twee per week gaat, maar eens ze erop letten, ontdekken ze dat het om een of twee uur per dag gaat. Dat is soms confronterend. Vooral wanneer je dat per week bekijkt, beseffen mensen plots hoe veel meer ze met die tijd hadden kunnen doen.’ 

Want die 3 uur per dag telt op tot 21 uur per week. En op een jaar wil dat zeggen dat je iets meer dan 45 volle dagen op een scherm zat te kijken. ‘In die tijd kan je elk jaar een nieuwe taal leren, of 10 keer naar de hele reeks van Game of Thrones kijken’, lacht Mirck. Of de volledige A la Recherche du Temps Perdu van Proust lezen, ook. ‘We vergeten dat we gemiddeld maar 4.000 weken leven, en we spenderen bijna de helft van onze vrije tijd op onze telefoon.’

2. Wees je bewust van verslavende mechanismes

Dat is niet enkel onze eigen verantwoordelijkheid. ‘Vergeet niet dat sociale media en apps specifiek ontworpen zijn om onze aandacht te trekken en vast te houden’, legt Mirck uit. ‘De bedrijven die ze ontwikkelen, doen dat niet voor ons plezier of comfort, maar voor winst. Ze maken hun producten zo verslavend mogelijk door in te spelen op de zwaktes van het menselijke brein.’

‘Bij Snapchat bijvoorbeeld, houdt een streak bij hoe vaak jij en je vrienden elkaar iets doorsturen. Je verliest streaks als je niet post, iets wat gebruikers heel vervelend vinden. Je ziet, we nemen het op tegen de slimste mensen van de techbedrijven, die alle trucs kennen om onze aandacht vast te houden.  Het is best moeilijk om daar tegenin te gaan. Ik vergelijk het wel eens met op dieet zijn. Je zet dan ook geen pot met snoep op tafel. Maar je gsm zit altijd in je binnenzak of tas, en dat maakt het moeilijk om eraan te weerstaan. Het helpt als je een aantal regels opstelt om beter met je schermtijd om te gaan.’

Lees ook: Van Murakami tot Rupi Kaur: welke boeken vind je in de boekenkast van basketter Jean-Marc Mwema?

3. Creëer schermvrije zones

Als er een ding is waar techdeskundigen en slaapexperts het over eens zijn, dan is het dat op je telefoon scrollen voor het slapengaan geen goed idee is. Te veel licht, te veel stimulatie. Het is dan ook een goed idee om van je slaapkamer een gsmvrije zone te maken. ‘En dat geldt ook voor toilet en badkamer. Niet alleen voor de broodnodige rust voor ons brein, maar ook voor de hygiëne. In Nederland zijn telefoons sinds januari 2024 ook verboden in klaslokalen, omdat het duidelijk is dat de afleiding ervoor zorgt dat leerlingen minder goed leren.’

Tv-makers houden bij het bedenken en schrijven van programma’s en series vandaag rekening met het feit dat we vaak niet alleen tv-kijken, maar tegelijk ook nog naar een ander scherm kijken. ‘Second screening, heet dat, en creatievelingen houden er rekening mee door wat ze creëren vandaag niet te ingewikkeld te maken. Het is daarom goed advies om jezelf altijd te beperken tot één scherm.’

4. Creëer schermvrije momenten

Zelfs toen draagbare telefoons enkel gebruikt werden om mee te telefoneren, zorgden ze al voor wrijving tussen vrienden en geliefden. Herinner je die ene vriend of vriendin die op café of tijdens een etentje doodleuk een half uur ging zitten bellen? Eens de gsm veel meer dan een telefoon werd, werd dat nog erger. Notificaties van allerlei apps die oplichten, foto’s van het gezelschap, de borden en andere fijne momenten, die niet alleen getrokken, maar ook meteen op sociale media gegooid worden. Misschien heeft nog nooit iemand daar een opmerking over gemaakt, maar wij doen het nu, hier. Dat is irritant. 

‘De eettafel is daarom ook zo’n plek die beter telefoonvrij is. Ik raad mensen aan om het te vergelijken met de offline wereld. je zou een mail of een appje kunnen vergelijken met een digitale brief. Stel dat je in gezelschap bent, haal je dan een stapel brieven boven om die te beantwoorden tijdens een diner? Neen, dat is onbeleefd. Gebruik als gouden regel daarom: wat zou ik in de offline wereld doen?’

Je kunt er ook voor kiezen om bepaalde activiteiten vanaf nu schermvrij te maken. Boeken lezen, koken, huishoudelijke taken, sporten, tuinieren, creatieve hobby’s, maar ook pendelen, een koffietje drinken of in een rij wachten, het zijn ideale momenten om je gsm weg te leggen.

5. Zet alle notificaties uit

Natuurlijk is het entertainend om door mooie beelden, interessante boodschappen of het nieuws van je vrienden te scrollen als je daar tijd voor en zin in hebt. Maar heel vaak grijpen we naar onze telefoon omdat een of andere notificatie ons scherm doet oplichten. Uit Brits onderzoek blijkt dat we in bijna 89% van de keren naar onze smartphone grijpen, omdat het scherm oplicht: van liefdevolle whatsappberichten, over verontrustende nieuwsflashes tot fotoherinneringen. Zet alle notificaties daarom uit, raadt Mirck aan.

6. Maak je telefoon saai

Misschien kijk je minder vaak naar je gsm als die niet telkens pingt of oplicht, maar eens je naar het scherm kijkt, dan trekken de rode bolletjes die aankondigen dat er iets aan de hand is, meteen je aandacht. Het is daarom een goed idee om kleur van je scherm te bannen. ‘Het klinkt als een vreemde maatregel, maar het werkt echt.’

Wie zijn schermtijd echt wil afbouwen, raadt Mirck ook aan om alle socialemedia-apps te verwijderen. ‘Dat wil niet zeggen dat je er nooit meer naar kijkt. Het duurt vandaag maar heel even om een app te downloaden, als je per se wil scrollen. Dat vraagt een bewuste beslissing, en als je de app daarna weer verwijdert, vermijd je onbewust scrollen en tijdverlies. Spreek eventueel met jezelf een moment af waarop je dat doet.’

Een app als Unplug, die het moeilijker maakt om bepaalde apps te openen, of Freedom, die hele websites blokkeert, kunnen ook helpen om aan de dopamineverleiding te weerstaan, stelt Mirck.

7. Laad je telefoon niet helemaal op

Als we zien dat onze batterij leegloopt, en we niet meteen de mogelijkheid hebben om het toestel op te laden, dan gaan we bewuster om met onze schermtijd. Omdat we bereikbaar willen blijven voor onze dierbaren en willen weten hoe lang de files naar huis zullen zijn, verspillen we geen batterij meer aan nodeloos scrollen of reels maken.

Met pakweg 40 % in de rechterbovenhoek van je scherm, ga je vanzelf veel bewuster om met wat je op je telefoon doet en dus is je telefoon nooit volledig opladen een manier om je schermtijd onder controle te houden. Een beetje zoals naar Zwitserland reizen, waar 5G adembenemend duur is en je dus alleen kunt surfen wanneer je wifi hebt.

‘Een originele tip,’ vindt Mirck, ‘die misschien wel eens zou kunnen werken. Met een laag batterijpercentage gebruiken we onze gsm niet langer als een computer, maar weer als een telefoon. Er zijn ook mensen die ervoor kiezen om twee telefoons te hebben. Een ouder model zonder internetconnectie, en eentje met alle toeters en bellen op. Ze kiezen dan welke ze gebruiken, op basis van hoeveel afleiding ze willen.’

8. Omarm verveling

Ga op zoek naar rust, tipt Mirck. Een van de redenen waarom onze gsm’s zo verslavend zijn, zijn de kleine dopamineshots die we bij elke nieuwe foto, bericht of notificatie krijgen. ‘Uiteraard is het fijn om via de telefoon in contact te blijven met mensen, maar het betekent dat er naast het hier en nu altijd een soort tweede wereld is. We hoeven nooit meer gewoon ergens te zijn of verveling te voelen, want er is altijd afleiding als we willen.’

‘Dat lijkt positief, maar dat is het niet, want verveling en alleen zijn met je gedachten gunt het brein rust en is dus nuttig. Aandacht voor onszelf is wat we nodig hebben om onze batterijen weer op te laden. In België hebben jullie wetgeving die werknemers recht op deconnectie geeft, en dat is een goed idee. Dat is volgens mij ook wat vakantie moet zijn, vrijheid van werk, sociale media en nieuws.’ En neen, je geeft volgens Mirck niets op als je je schermtijd beperkt. ‘Integendeel, je wint rust, en aandacht voor het hier en nu.’ En voor het boek dat je wil lezen, uiteraard.

Lees ook:
–  Je puber beter begrijpen? Deze 9 boeken helpen je daarbij
– 7 non-fictieboeken die het leven makkelijker, leuker of gezonder maken
– Buitensporig goed: 7 fictieboeken over avontuurlijke treinreizen