Wat bijdroeg tot de onafhankelijkheid van de vrouw, werd vergeleken met een regime dat een genocide op z’n geweten heeft

Afgelopen week was niet zo bijzonder. De Belgische hemel kleurde grijs waarop ik van mijn donsdeken een cape maakte. Die ene dag dat ik besloot mijn fiets thuis te laten, werd er bij De Lijn gestaakt. En ik las al eens iets over hoe Donald Trump vrouwen tot grijpbare kutjes herleidt.

Omdat de constante herhaling en incoherentie van die man (een hyperbool voor wat er in onze samenleving reeds fout zit) me intussen mateloos verveelt, zal ik er niet over uitweiden.

Seksisme gaat verder dan wat uitlatingen van een appelsien op een podium. Het sluipt nog al te vaak in de wetgeving. In 1995 onderschreven 189 landen nochtans het Peking Actieplatform. De bedoeling daarvan was dat de betrokken staten alle nog bestaande wetten die discrimineren op basis van gender, zouden schrappen.

Dat loopt dus niet helemaal volgens plan. Een rapport van de Wereldbank – Women, business and the law 2016: getting to equal – gaf vorig jaar twee decennia na datum aan dat meer dan 150 landen nog steeds minstens één wet hebben die de economische kansen van vrouwen beperkt. Neem bijvoorbeeld de 456 jobs – zoals pakweg treinbestuurder – die in Rusland een no-go zijn voor vrouwen, of Madagaskar dat dames verbiedt ’s nachts te werken.

Nu, seksistische wetgeving gaat verder dan economie. Het gaat over hoe ook als de grondwet stelt dat mannen en vrouwen gelijk zijn, daar al te vaak een kanttekening bij wordt gemaakt. Of meer. Denk: een bijlage met de omvang van Tolstojs Anna Karenina.

Een van de voornaamste dingen waar wetgevers het maar niet eens over lijken te raken, is wie nu de controle heeft over ‘onze’ baarmoeders. In Chili werd abortus pas in maart in bepaalde omstandigheden uit de illegaliteit verheven. Terwijl er in India in juni een stap terug genomen werd met een fatwa tegen het aborteren van vrouwelijke foetussen. Maar ook afgelopen week was er heel wat getouwtrek over onze uterus.

Of een vrouw zelf bewust kiest voor abortus of anticonceptie, of er woedt een debat over het ertoe dwingen van sommigen: zaken die bijdroegen tot onze onafhankelijkheid, werden in een adem genoemd met een regime dat een genocide op zijn geweten heeft.

‘Ze noemen ons nazi’s en zeggen dat we geen haar beter zijn dan Hitler. Maar een vrouw moet zelf kunnen beslissen of ze een ernstig ziek kind ter wereld brengt of niet’, scheef Krystyna Kacpura van de Poolse Federatie voor Vrouwen en Familieplanning in The Guardian.

Zeven miljoen vrouwen legden in het land het werk neer of kwamen de straat op uit protest. Protest tegen het wetsvoorstel van de overheid om abortus illegaal te maken. Of u nu het kind van uw verkrachter draagt, of de zwangerschap uw leven in gevaar brengt. No cares to give.

Uiteindelijk werd het wetsvoorstel ingetrokken, maar dat is volgens Kacpura slechts een kleine overwinning. Want Polen kent geen adequate seksuele opvoeding en vrouwen hebben er amper toegang tot legale abortus of moderne anticonceptiva.

Aan anticonceptiva in onze contreien geen tekort. Maar het is maar de vraag hoe onafhankelijk die de vrouw nog maken als zij ertoe verplicht wordt. In Nederland, maar ook in België, laaide het debat op na een voorstel in Rotterdam. Het college van wethouders wou er anticonceptie namelijk verplicht maken voor vrouwen die hun kinderen niet veilig en gezond kunnen opvoeden. Want schrijnende verhalen over kinderen die moeten afkicken bij de geboorte, uit een gevaarlijke thuis moeten worden weggehaald, zijn helaas niet zo uitzonderlijk.

Toch zal de overheid voorlopig niet bepalen wie zwanger mag worden en wie niet. Vrouwen die door verslaving of andere psychische problemen niet in staat zijn een kind op te voeden, zullen overtuigd moeten worden om vrijwillig anticonceptie te gebruiken tot hun situatie verandert. En daar blijft bij sommigen – onder andere de Rotterdamse wethouders, de Nederlandse regeringspartij PvdA, de Antwerpse OCMW-voorzitter Fons Duchateau – de twijfel heersen: dat niet alle tragische gevallen met pure overtuigingskracht tot rede kunnen worden gebracht.

‘My uterus, my opinion!‘* – Een veelgehoorde slogan afgelopen week. Toch lijkt het of er hoort bij elke bevrijdende uitroep nog steeds een kanttekening.

*Caveat: dit aanbod geldt niet voor wie een uterus heeft.

Wided Bouchrika schreef nadat ze aangerand was in het park haar twijfels en tegenstrijdige gedachten neer voor KnackWeekend.be: ‘Dit is geen verhaal over aanranding of geweld‘ .

Op onze vraag schrijft ze vanaf wekelijks een column over seksueel geweld, over het instinct om te minimaliseren, de wervelwind aan tegenstrijdige gedachten, onze ongemakkelijke omgang met maatschappelijke druk en de – absoluut niet definitieve – plaats van de vrouw in de samenleving.