Van Primo Levi tot Thea Beckman, welke boeken vind je in de boekenkast van Rika Ponnet?

Welke verhalen laten je na het lezen niet meer los en welke boeken laat je beter links liggen? Enkele Bekende Lezers delen hun leestips en vulden voor ons een literair vriendenboekje in. Deze week: relatie-expeert Rika Ponnet.

Wat ben je op dit moment aan het lezen? 

‘Er stromen rivieren in de lucht van Elif Shafak, Waar, van Wytske Versteeg, over de kunst van het (niet) weten en Playing and Reality van Winnicott. Ik heb net Is dit de mens? van Primo Levi uit, de pijnlijke bevestiging dat de geschiedenis zich almaar herhaalt en zoals we vanuit de traumaleer ‘weten’: dat slachtoffers vaak opnieuw slachtoffer worden maar minstens zo vaak dader.’

Welk boek werd je als kind het meest voorgelezen? 

‘Dat gebeurde bij ons niet, voorlezen, maar zodra ik kon lezen, nam mijn vader me wel mee naar de bib. De passie is nooit meer over gegaan. Ik las als kind heel veel sprookjes. Mijn ouders bestelden die dikke sprookjesboeken van Lecturama die ik nu overal op rommelmarkten zie opduiken. Als er zo eentje was aangekomen, stond ik ’s ochtends vroeger op om te kunnen lezen. Het moest uit. Ook de magie van zo een dik groot boek dat je voor het eerst opent, en de geur ook van een nieuw boek. Magisch. Ik hield ook ontzettend veel van mijn Tinyboeken. De wereld zoals ik hem droomde, het meisje dat ik nooit zou zijn.’

Wat lees je zelf het liefst voor aan je kinderen? 

‘Ik doe dat al een tijdje niet meer, maar ik las graag sprookjes voor en nog het liefst verhalen uit de bijbel. Ik was en ben ook een enorme fan van Vos en Haas, en Sylvia Van Den Heede is een onderschat talent. Ook aan het Muizenhuis hebben we veel plezier beleefd.’

Welk boek zou je nooit opnieuw (kunnen) lezen? 

‘Ik las toen ik 16 was Van de koele meren des doods van Frederik Van Eden, en was er een week onderste boven van. Ik wil het niet herlezen omdat ik bijna zeker ben dat ik dit nooit een tweede keer zal ervaren. Ik denk dat het een beetje is zoals met een eerste verliefdheid, het trekt een spoor dat er altijd zal zijn. The first cut.’

Welk boek heb je al het meest herlezen? 

‘Fictie herlees ik bijna nooit. Ik herlas een paar jaar geleden Leven en dood in den Ast van Streuvels, wat ik ook las toen ik 16 was. Ik vond het van een overweldigende kwaliteit en een antwoord ook op de zijnsvragen in dit leven. Ik had echt schrik dat het gevoel van toen niet terug te vinden, maar herlas het toch en vond het nog beter.’

Welke waardevolle les heb je al lezend geleerd? 

‘Dat elk mensenleven een verhaal is en dat van een absolute uniciteit is. En dat verhalen ons telkens weer verbinden met de andere, de groep, het grotere al. Het is de kern van ons menszijn.’

Welk boek heb je al het vaakst cadeau gegeven? 

‘Vos en Haas voor mensen met kinderen, en recent gaf ik Op de bodem van Siebrecht van Hooren een aantal keer cadeau. Ook boeken van Julian Barnes verpakte ik al een aantal keren als geschenk. Ik ben een fan van de boeken van The School of life. Op een heel ‘juiste’ manier doen zij aan psycho-educatie, wars van een teveel aan moraliteit of subjectiviteit. Er wordt hard aan gewerkt denk ik. Ik lees zelf opnieuw heel vaak boeken uit de bib. Ik vind de Krook een sacrale plaats, en kom er zo graag. Troost, betekenis, zingeving, blijdschap, vervulling, het is er allemaal. Ik vind het bezit van boeken almaar vaker een ballast. Een boek beschouw ik meer en meer als iets wat ik even mag leven, waar ik kennis van mag nemen, om het dan door te geven. De gedachte dat ik op die manier verbonden ben met zoveel lezers, fysiek zelfs, vind ik heel troostend.’

Welk boek moet echt iedereen in zijn leven ooit een keer lezen? 

‘Los van religie of overtuiging, vind ik de bijbel een meesterwerk. We onderschatten de waarde van de mondelinge overlevering van wijsheid en kennis. Voor elk levensdilemma vandaag vind je in de bijbel inzichten en troost. Die wijsheid zal er zeker ook zijn in de Koran en andere overgeleverde spirituele geschriften. Het zijn teksten die voor miljoenen mensen betekenis hebben en hebben gehad.’

Wat is een afknapper tijdens het lezen? 

‘Ik heb het de laatste tijd moeilijk met de veelheid aan boeken die semi-autobiografisch zijn. Alles is vandaag ook ‘trauma’ en dat wordt ook als een erg expliciete narratief gebracht. Het laat geen enkele ruimte voor de lezer, voor de verbeelding. Als ik een casestudy wil lezen, dan zoek ik dat wel binnen vakliteratuur. Fictie heeft voor mij echt een andere functie. Een teveel aan navelstaarderij is zo vermoeiend.’

Welk personage had je (als kind) zelf willen zijn? 

‘Pipi Langkous. En alle hoofdpersonages in het werk van Thea Beckman. Ik leefde ook erg mee met Heidi uit de bergen.’

Welke graphic novel of strip las je het liefst? 

‘Ik ben geen grote striplezer, maar recent beleefde ik samen met mijn dochter wel veel plezier aan De wereld van Sofie als graphic novel. Proberen meedenken met de grote denkers en daarover in gesprek gaan.’

Welk boek had je zelf willen schrijven? 

‘Bij Atemschaukel van Herta Müller had ik dat gevoel sterk omdat het stilistisch top is, net als bij The heart is a lonely hunter van Carson Mc Cullers. Maar ik had dat ook bij het werk van Julian Barnes en Cyran Jones, of bij het verhalend vermogen van een Amos Oz.  In mijn studententijd in de Germaanse kreeg ik de tijd en het voorrecht om te mogen lezen als opdracht. Zo voelde het nooit. Je leest dan dingen die ik nu moeilijker te behappen zou vinden. Doctorow, Saul Bellow, de Britse 19^de eeuwse romans, Thomas Hardy, George Eliot, de Russische, Duitse en Franse klassiekers. De klassiekers in de Nederlandse literatuur had ik al grotendeels gelezen in mijn jeugdjaren. In ons taalgebied ben ik gezond jaloers van het werk van een Tom Lanoye, AFTh Vanderheyden, Erwin Mortier, M.M. Driessen en het metier van een Jeroen Brouwers.’

Welk boek is underrated? 

‘Ik las jaren geleden De dagbewaarder van Dirk Verbruggen. Een parel. In mijn tienerjaren was ik onder de indruk van de rauwe boeken van Johny Van Tegenbos, de Dimitri Verhulst van zijn tijd. Het leerde me als tiener die opgroeide in een beschermde omgeving dat er andere realiteiten zijn. De fascinatie voor de donkere, moeilijke kanten van het leven is er altijd geweest.’

Wat is het dierbaarste exemplaar in je boekenkast? 

‘Ik vond op een rommelmarkt een exemplaar van Van de Koele Meren des Doods. Onaangeroerd en met dezelfde geur als toen ik het las op 16. De geur van een boek ervaar ik altijd opnieuw als een dopamineshotje.’

Is er nog een boek dat je – om welke reden ook – wilt tippen? 

‘Ik zet mijn eerste stappen in het lezen van filosofie. Meestal doe ik dat secundair, onder andere via het werk van een Tineke Beeckman. Het zet me wel meer en meer aan om de bronnen te lezen. Ik ben nu bezig in Ik en Jij van M. Buber. Geen strandlectuur, maar zo rijk. Het besef ook dat er nog veel heel grote geesten zijn waarvan ik nog zoveel kan leren. Blijven lezen dus. Verder ben ik er enorm van overtuigd dat het is zoals met ontmoetingen met mensen. Je komt op je pad die mensen tegen die op dat moment aansluiten bij waar jij staat in het leven. Je kiest ook de boeken die aansluiten bij wat je doormaakt. Jaren geleden kocht ik Tijd voor de ziel van Mia Leijssen, ik had ooit les van haar, en ze was het soort prof dat je altijd bijblijft. Ik las het pas vele jaren later, op een moment dat ik het ‘nodig’ had. Toeval is wat jij uit alles wat je toevalt kiest.’

Lees ook:
– Waarom je niet elke bestseller goed hoeft te vinden: ‘Lijstjes en literaire prijzen wekken vooral discussie op’
– Zo slaag je er wél in om meer te lezen: 17 tips van veellezers
– Vergroot uw leeslust: dit zijn de beste 50 Nederlandstalige boeken van deze eeuw

Knack moedigt je aan om meer te lezen onder de noemer ‘Time to read’. Via de test in deze link breng je je schermgebruik in kaart en krijg je te zien hoeveel boeken je zou kunnen lezen als je stopt met scrollen. Op deze pagina verzamelen we allerhande tips die helpen om beter te focussen, meer tijd te maken om te lezen of boeken te kiezen die bij je passen. Verwacht je dagelijks aan nieuwe artikels en inspiratie.