Residentie Park Lane in Antwerpen: het Ritz van de rusthuizen

Wie altijd al van het goede leven genoot, hoeft dat als bejaarde niet per se op te geven. Toch niet in Residentie Park Lane aan het Antwerpse Stadspark, het Ritz-Carlton onder de woonzorgcentra.

Vier dames aan een piekfijn gedekte tafel. Ober Georges, stemmig in het zwart, maar van het levensblije type, schenkt een glaasje witte wijn bij de gerookte zalm en noordzeegarnalen. Goedgeluimd brengt hij de dames alvast in de stemming voor het filmprogramma van die middag. ‘I have the time of my life’, schalt hij. Zijn gehoor gniffelt. ‘Dirty dancing’, dat kennen ze. ‘Een oude film’, zegt er een, kritisch. ‘Ja maar, dansen, dat zie ik graag’, pareert haar buurvrouw. Vrouwen van de wereld, zoveel is duidelijk, helemaal op hun plaats in een vijfsterrenhotel, ook al is dat intussen een rusthuis geworden.

Er zijn deprimerender plekken om je oude dag te slijten. Ik kan het weten, na zes jaar kind aan huis geweest te zijn in diverse zorginstellingen, waar mijn beide ouders, mijn schoonvader en een kinderloze oom verbleven. Geen kwaad woord over de zorg en de inzet van het personeel, maar echt blij kwam ik er nooit buiten. In Park Lane begint het al in de somptueuze lobby, zeven dagen op zeven bemand door een onthaalbediende. Kroonluchters, smaakvolle aankleding. Een vleugelpiano op een prominente plaats in de lounge. Overal wifi en airco. Er zijn kamers en suites met zicht op het Stadspark en een restaurant met chefs, een maître en professionele bediening. Alle maaltijden worden hier dagelijks vers bereid. Er is het zwembad met jacuzzi, sauna en hamam. In de binnentuin van 400 m² dringt het stadslawaai nauwelijks door. Ook opvallend: het ruikt hier nergens naar rusthuis. Niet voor iedereen, die luxe, zoveel is duidelijk. De prijs voor een kamer begint vanaf 90 euro per dag en kan oplopen tot 150 euro. Wooneenheden met een keukentje zijn nog duurder.

Ontbijt op bed

Als ik de bewoners observeer, overwegend dames, lijkt het me alsof sommigen nog te fit zijn voor een zorgcentrum. Maar allemaal hebben ze hun reden om hier te zijn. Liliane (84) kan gemakkelijk voor tien jaar jonger doorgaan. ‘Dat hoor ik natuurlijk graag. Maar ik heb al veel verjaardagen in het ziekenhuis doorgebracht. De longen, emfyseem. Niet voor niets had ik achttien jaar lang een sigarettenwinkel. Twee jaar geleden lag ik zes maanden in het ziekenhuis, toen heb ik echt een klop gekregen. Vandaar ben ik rechtstreeks hierheen gekomen, een maand in kortverblijf. Weet je, ik heb de kracht niet meer om te roepen. Ik was bang dat ze mij niet op tijd zouden vinden als mij iets zou overkomen. Het beviel mij hier zo goed dat ik ben gebleven. Mijn man is al 22 jaar dood. Wat mij aanstaat, is dat ik nu niets meer aan mijn hoofd heb: papierwerk, rekeningen betalen, dingen die in huis kapotgaan. Hier wordt voor alles gezorgd. Koken hoeft ook niet meer. Ontbijt op bed, dat vind ik geweldig. Alleen een wasje, dat doe ik nog graag, in de lavabo. Eigenlijk kom ik tijd tekort. Veel mensen zitten hier een hele namiddag zomaar te zitten. Dat kan ik niet, daarvoor ben ik nog te actief. Ik heb Spotify en YouTube op mijn iPad en Stievie, waarmee ik alle televisieprogramma’s die ik gemist heb kan bekijken. Zware inspanningen kan ik niet doen, ik ga ook niet mee op uitstap. Maar morgen ga ik voor het eerst in de jacuzzi, mijn badpak ligt al klaar. En mijn kleindochter komt hier zwemmen, dat vind ik plezant.’

Hélène, roepnaam Leentje (89), is aangetrouwde familie van Liliane. ‘Haar zoon is gehuwd met een van mijn dochters. Nadat ik een paar keer was gevallen, ben ook ik hierheen gekomen. Goed, ik had een alarm, maar mijn dochters waren er toch niet gerust op. Ik wou mijn kinderen ook niet tot last zijn. Ik ben hier graag, het eten is lekker, het zijn allemaal lieve mensen. Alleen vind ik mijn kamer wat simpel. Zoals thuis is het natuurlijk niet, maar alles staat vol foto’s, dat helpt. Hoe ik mijn tijd doorbreng? Gisteren ben ik hier in huis naar de kapper gegaan. Als het mooi weer is, ga ik graag in het park wandelen met mijn rollator. Mijn begeleider is een heel vriendelijke jongen. Hoe heet hij nu weer? Fauzi, is het niet, Liliane? Ja, ik heb hier mijn draai gevonden. In de namiddag is er altijd wel iets te doen, dat passeert de tijd. Maar ’s avonds is het hier stil. Na het eten gaat iedereen naar boven, maar ik kan dan nog niet slapen. Zo’n nacht duurt soms lang. Maar ja, een mens moet zijn plan trekken, hè. Gelukkig heb ik mijn televisie, mijn radio en veel cd’s.’

Tijd over

De mannen zijn duidelijk in de minderheid in Park Lane. Er zijn wel een paar echtparen. Milou (89) en Norbert (92) verblijven nu tien maanden in Park Lane. Milou: ‘Eerlijk gezegd had ik nooit gedacht dat ik in een rusthuis zou terechtkomen. Maar mijn man zit in een rolstoel. Een tijdlang hadden wij thuishulp, maar goede mensen zijn moeilijk te vinden. Ze komen en gaan, je kunt er niet op rekenen. Het gebeurde dat mijn man ’s nachts viel. Dan moest ik om drie, vier uur een van de kinderen uit hun bed bellen, dat was niet te doen. Pas op, in het begin had ik moeite om mij hier aan te passen. Er zijn veel traantjes gevloeid. Je moet afscheid nemen van de plek waar je acht kinderen grootgebracht hebt. Ik heb altijd graag in Brasschaat gewoond en nu zitten wij midden in de stad. Maar ik kan niet zeggen dat ik ongelukkig ben. Mijn man en ik zijn nog samen, dat is het belangrijkste. Hij is ingenieur, had een bedrijf in elektronica, dat nu wordt voortgezet door de oudste dochters. Ook al kan hij niet meer praten en zijn de meeste medewerkers van vroeger er niet meer, één keer per week gaat hij nog naar zijn bureau. Dat is zijn fierheid, hij kan dat niet loslaten. Zelf had ik gehoopt om hier wat meer contact te hebben, maar veel bewoners zijn nogal op zichzelf. Maar de verzorging is prima. Iedereen is vriendelijk, ze spelen niet de baas over je. Dat zou ik niet verdragen. Ik zeg altijd: ik ben oud, maar nog lang niet seniel.’

Alle redenen zijn goed om feest te vieren in Park Lane. Vandaag wordt het winkeltje ingehuldigd, met een glaasje cava en hapjes. De bewoners kunnen er terecht voor verzorgingsproducten, make-up, nagellak, verjaardagskaartjes, puzzelboekjes, snoep. Directeur Myriam Biermans, sociaal verpleegkundige van opleiding en al 26 jaar actief in de sector: ‘Onze bewoners zijn meestal niet meer in staat om de stad in te trekken. Maar zelf iets kunnen kopen, dat doen ze wel graag. Dat kunnen ze nu binnenshuis doen. Het initiatief komt van onze gouvernante, het hoofd van de huishouddienst. Personeel dat meedenkt, ik ben daar heel blij mee. Want naast de zichtbare luxe, is de beschikbaarheid en toewijding van de medewerkers onze sterkte. Momenteel hebben wij het equivalent van 35 personeelsleden in dienst, voor 28 bewoners. Dan hebben we het over verpleeg- en zorgkundigen, kinesisten, ergotherapeuten, logistiek en zaalpersoneel. De vroege ploeg stopt om 15 uur, de late begint om 13 uur. Dat overlapt elkaar, zo zijn er vele handen voor het werk. Vanmorgen zijn wij de ochtendzorg gestart met vier medewerkers, terwijl niet alle bewoners hulp nodig hebben. Sommigen kunnen zichzelf nog wassen en aankleden. In de meeste zorginstellingen is het een race tegen de tijd om iedereen verzorgd en aan het ontbijt te krijgen. Hier krijg ik van nieuwe medewerkers en stagiairs vaak te horen: ‘Maar ik heb tijd over, wat moet ik nu doen?’ Ik maak hun dan duidelijk dat ze bij de bewoners mogen gaan zitten, een praatje met hen maken en vooral naar hen luisteren. Dat vereist andere, vooral sociale vaardigheden.’

Klopt het dat bewoners relatief vroeg naar Park Lane komen? Myriam Biermans: ‘Dat is zo. Veel van onze bewoners waren wereldreizigers, de setting van een luxehotel behoort tot hun leefwereld. Velen hebben ook kinderen in het buitenland. In vergelijking met de doorsneebewoner van een rusthuis zijn zij vaak nog redelijk fit. Wat niet wegneemt dat er ook mensen in diverse stadia van dementie onder onze residenten zijn. Wij hebben RVT-erkenning voor 24 bedden en een Afdeling Verhoogd Toezicht (AVT). Sommige dementerenden verdragen geen overdaad aan prikkels en gedijen beter in een rustige omgeving. Voor hen is er de aparte snoezelruimte met een massagestoel, zachte materialen die ze kunnen aanraken en gekleurd licht. Het snoezelbad werkt met waterstralen, aroma- en kleurentherapie en geeft een goed resultaat bij mensen met een contractuur van de spieren. Onze bewoners kunnen een beroep doen op hun eigen huisarts en daarnaast is er een Coördinerend Raadgevend Arts (CRA) voor de algemene werking en als de eigen huisarts niet beschikbaar is. Er is ook de klok rond een verpleegkundige in huis.’

Mondige mensen

Of de bewoners van Park Lane niet bijzonder veeleisend zijn, vraag ik me af. Myriam Biermans: ‘Niet veeleisender dan in een ander zorgcentrum. Het zijn wel mondige mensen die voor zichzelf opkomen. Ze zijn luxe gewend, hadden vroeger vaak personeel. Wat ik belangrijk vind, is dat de mensen niet het gevoel hebben dat alles over hun hoofd beslist wordt. Laat hun de keuze, al is het maar over het beleg op hun boterman. Als leidinggevende moet je wel sterk genoeg zijn om grenzen te stellen. Soms moet je je aandacht verdelen. We houden ook rekening met de culturele achtergrond van de bewoners, die vaak meertalig zijn. Simpele knutselwerkjes, daar is hier niet veel belangstelling voor. Voor de animatie werken we samen met seniorenverenigingen. Lezingen over boeken en muziekoptredens zijn wel populair.’

Al bij al is de sfeer in Park Lane minder elitair dan ik verwacht had. ‘Toen ik hier begon te werken, vond ik de instelling heel gesloten en daar proberen we iets aan te doen. Familie, kennissen en buurtbewoners worden uitgenodigd om te komen zwemmen of te musiceren. Vorige zomer kwamen studenten blokken in de lobby. Ze waren blij met de luxueuze omgeving en de airco. Ter ontspanning konden ze tussendoor pingpongen in de binnentuin. Dat bracht leven in huis en lokte ook de bewoners naar buiten. In december komen ze opnieuw, de studenten. De eerste dinsdagavond van de maand houden we hier buurtcafé. Samen met de omwonenden van het Stadspark proberen we onder andere iets te doen aan de problematiek van de vijver, die nu al jaren droogstaat. Uiteraard willen we onze mensen in de eerste plaats een cocon van rust en geborgenheid geven. Laten we eerlijk zijn: of je nu veel geld hebt of niet, aftakelen en afhankelijk van anderen worden, is altijd hard. Een aangename omgeving maakt wel degelijk een verschil. De families worden almaar kleiner, we proberen de bejaarden hier een alternatieve familie van vrienden en medewerkers te bieden. Maar tegelijk willen we de deur openhouden naar de grote wereld daarbuiten.’