Als medeoprichter van de International Polar Foundation is Alain Hubert (71) de man die het Belgische wetenschappelijke onderzoek op Antarctica op gang heeft gebracht en er meewerkte aan de uitbouw van de Prinses Elisabethbasis. Momenteel staat hij op de affiche van 2050, een documentaire over dat klimaatneutrale poolstation. Hij is ook ambassadeur van Rolex, dat de klimaatwetenschap ondersteunt via het Perpetual Planet-initiatief.
Nederigheid
De natuur is mijn school, de bergen mijn leraar. Ik ben opgegroeid aan de rand van het Zoniënwoud en ging daar voor het eerst op expeditie. Het contact met de natuur is voor mij allesbepalend geweest. Op mijn vijftiende ontdekte ik de Alpen in Oostenrijk. In mijn eentje boven het wolkendek had ik er een openbaring. Ik wist opeens dat de bergen richting zouden geven aan mijn leven. Ze hebben me geleerd om nederig te zijn. In de bergen vecht je niet tegen de natuurelementen, maar tegen jezelf.
Het hooggebergte was ook een goede voorbereiding op het poolgebied. Het gaf me zelfvertrouwen en leerde me dat onze belangrijkste eigenschap – en ook datgene wat ons onderscheidt van andere soorten – ons aanpassingsvermogen is. Bij tegenslagen moet je je gedrag kunnen aanpassen om te overleven en vooruit te komen.
Samenwerken
Een individuele droom groeide uit tot een gevoel van verantwoordelijkheid. In het protestjaar 1968 was ik vijftien. Ik behoor tot de generatie die ervan overtuigd was dat ze de wereld kon veranderen. Die gedachte overviel me opnieuw aan het begin van de jaren 2000. Op straat zag ik twee jongens spelen dat ze Dixie Dansercoer, mijn reisgezel op Antarctica in 1997, en Alain Hubert waren. Door een fruitkrat voort te slepen speelden ze onze expeditie na. Plots besefte ik dat ik impact had. Samen met mijn vrouw heb ik toen een stichting opgericht.
Mislukking is geen muur, maar een deur naar nieuwe inzichten.
Zo gaat dat: eerst doe je dingen op gevoel, daarna zie je pas in hoe belangrijk anderen je werk vinden. Ik ben van nature een eenzaat, maar ik heb geleerd om me door anderen te laten uitdagen. Op je eentje draai je in rondjes.
Tijd voor actie
Het grootste gevaar is niet de koude, maar passiviteit. Dit is mijn 21ste seizoen op Antarctica. Ik heb er een levensbelangrijke les geleerd: als er een storm opsteekt, mag je niet halthouden, want dan ga je dood. Die regel geldt ook voor de klimaatcrisis. Hoewel er oplossingen bestaan, doet men niks. De politiek wil niet mee, men is bang van verandering. Elk jaar is een gemiste kans om de kar te keren. We mogen de cruciale beslissingen niet blijven uitstellen. Alle landen moeten hun fiscaliteit aanpassen om duurzaamheid aan te moedigen en de burgers stimuleren om actie te ondernemen.
Ecologie moet geen straf zijn, maar een drijvende kracht voor vernieuwing. Passiviteit is een keuze, maar een zeer gevaarlijke, want het helpt de toekomst om zeep.
Durven doorzetten
Niets is onmogelijk voor wie erin gelooft. Ken je de anekdote over de groep mannen die gaat slapen met het idee dat hun project onhaalbaar is? Ze worden wakker van het lawaai van andere mannen, die niet weten dat het project onhaalbaar is en bezig zijn het te realiseren. Zo ging het ook met de Prinses Elisabethbasis.
Toen ik die naam voorstelde, werd die prompt geweigerd. ‘Onmogelijk, de koninklijke familie moet afgeschermd worden’, waarschuwde men mij. ‘Dan moet u maar eens een uitzondering maken’, heb ik geantwoord. Uiteindelijk belde Jacques van Ypersele, de kabinetchef van de toenmalige koning Albert II, me op om groen licht te geven.
Over die koppigheid heb ik vaak verteld tegen jongeren. Veel te veel projecten worden niet gerealiseerd omdat de bedenkers zichzelf ervan overtuigen dat het een onmogelijk idee is, zonder het zelfs geprobeerd te hebben.
Vallen en opstaan
Een mislukking betekent niet het einde, het is slechts een momentopname. Onze maatschappij wordt verlamd door faalangst. Men ziet een mislukking als iets vreselijks, terwijl het een belangrijk onderdeel is van een leerproces.
Op Antarctica is elke expeditie een les in nederigheid: je slaagt niet altijd en je leert daarmee om te gaan. Mijn onderzoek heeft me geleerd dat een mislukking geen muur is, maar een deur naar nieuwe inzichten. Als je wilt vooruitgaan, moet je accepteren dat je kunt vallen en moet je vooral weer kunnen opstaan.
Blik op Antartica
Er is soms hoop waar je het niet verwacht. Hoewel het maar een klein land is, heeft België altijd een grote rol gespeeld in het onderzoek van de poolgebieden. We waren een van de twaalf landen die het Verdrag inzake Antarctica opstelden en ons wetenschappelijk werk daar wordt erg gewaardeerd. Ik denk dat we niet beseffen in welke mate Antarctica een laboratorium van de toekomst is en dat ons land daar een essentiële rol in speelt. Hoe dat komt? Omdat wij begrepen hebben dat je moet samenwerken en je verplichtingen moet nakomen.
rolex.org, polarfoundation.org
Lees ook: Stop Darmkanker-boegbeeld Luc Colemont: ‘Zonder humor zou ik niet veel bereiken’
