Politica en activiste Assita Kanko: ‘Verandering moet van vrouwen zelf komen’

Assita Kanko (37) is geboren in Burkina Faso en woont sinds 2004 in België. Ze is MR-gemeenteraadslid in Elsene, columniste, auteur en activiste voor vrouwenrechten. Ze lanceerde onlangs Polin, een incubator voor meer vrouwelijk talent in de politiek.

Ik ben geboren met een storm van wilskracht. In Burkina Faso zijn meisjes minderwaardig aan jongens en worden ze niet gestimuleerd om zelfstandig te zijn, maar dat ontmoedigde me niet. Mijn vader zei dat ik alles kon bereiken wat ik wou, en dat heb ik ook gedaan. De enige kinderdroom die niet uitkwam, was president worden van Burkina Faso. (lacht) De omstandigheden kunnen heel moeilijk zijn, maar de grootste beperking zit soms vanbinnen, wanneer je twijfelt aan jezelf.

Ik ben besneden toen ik vijf was. Met medeweten van mijn ouders, wat meer aan me knaagde dan de lichamelijke pijn. Nadien vertrouwde ik hen niet meer: ik kon niet begrijpen dat ze die verminking toegelaten hadden. Later zag ik in dat zij ook maar mensen zijn, en dus kinderen van hun omgeving en de tijdgeest. Als kind denk je dat je ouders alles weten, maar die zoeken ook gewoon hun weg. Ik vond het belangrijk om de band met mijn ouders te herstellen, maar vergeving was niet aan de orde: ik had hen niets te vergeven.

Vrijheid nastreven is het makkelijke deel. In opstand komen tegen de ongelijke taakverdeling thuis, samen met de mannen over de actualiteit willen discussiëren, mijn rechten en plichten als vrouw opeisen: al die dingen deed ik spontaan, en feministische boeken als Le Deuxième Sexe van Simone de Beauvoir leerden me dat ik niet de enige was. Maar de vraag blijft wat je doet eens je die vrijheid veroverd hebt. Ben je dan ook bereid om ze volledig te beleven en te benutten, no matter what? Vrouwen kunnen hier gelukkig korte rokjes dragen, scheiden, alleenstaande moeder zijn en carrière maken. Maar het is wel een vrijheid waar je misschien een prijs voor betaalt, waar mannen én vrouwen je om kunnen veroordelen, en die pijn kan doen.

Verandering moet van vrouwen zelf komen. Het glazen plafond aanvechten is goed, maar zonder concrete actie blijft het bij een diagnose en een wens. Als de geschiedenis ons iets leert, dan is het wel dat niemand vrouwen spontaan een plaats aan de tafel van de macht aanbiedt. Die plaats kun je alleen maar zelf innemen. Net zoals de mannen aan de tafel doen – die zullen het ook niet netjes vragen.

Een persoonlijk verhaal is vaak krachtiger dan een lijvig rapport. Beleidsmakers praten zo graag in statistieken dat je haast vergeet dat het over echte mensen gaat. Geef mij maar de stijl van een Oprah Winfrey of Michelle Obama: vrouwen die niet bezig zijn met communiceren, maar gewoon mens zijn. Wanneer ervaringen maatschappelijk relevant zijn en anderen er iets aan hebben, kost openhartigheid me dus geen enkele moeite. Mijn parcours toont andere verminkte vrouwen dat ze niet gedoemd zijn om minderwaardig te zijn. Ook zij kunnen zelf keuzes maken en vooruitkomen.

Columns en boeken schrijven is ook een manier om een gesprek op te starten. Op straat en in mails vertellen mensen me voortdurend dat een uitspraak of anekdote hen bekend in de oren klonk, dat ze de zaken nu anders bekijken of dat ze er met hun familie en vrienden over discussiëren. Anderen vertellen me meteen hun hele leven. (lacht) Vroeger dacht ik dat die dingen gebeuren omdat ik aan politiek doe, nu besef ik dat ze met mezelf en het schrijven te maken hebben. Dat maakt het makkelijker om voluit voor Polin te gaan. Ik zal niet opkomen bij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober, maar het contact met mensen zal blijven.

Echte vriendschap kan tegen een meningsverschil. Onder mijn vrienden zijn er ook mensen met andere politieke overtuigingen en soms zeer radicale ideeën, maar dat is verrijkend en daagt je uit om na te denken. In een hevige discussie probeer ik altijd om de ander te begrijpen. Zolang we elkaar en onze verschillen maar respecteren en de essentie niet uit het oog verliezen. Iemand met voor jou onbegrijpelijke opvattingen is misschien ook de eerste die je een luisterend oor of troost zou bieden. Wat niet wegneemt dat ik fel kan zijn. Als je vrienden niet kunt overtuigen, wie dan wel? (lacht)