“Paaldansen staat bijna gelijk aan prostitutie of slettengedrag: het zoveelste cliché dat vrouwen de zoveelste beperking oplegt”

Wided Bouchrika danst graag. Maar niet alle dansen hebben een even onschuldig imago, zo bleek toen ze zich inschreef voor een paaldansles. “Niemand wil verantwoordelijk zijn voor de objectificatie tot het misbruik van de vrouw enkel omwille van een interesse in palen, lipstick en hoge hakken.”

Ik hou van dansen. Echt. Houterig, sierlijk, heupwiegend, springend of balancerend op de trap mijn verwarde kat toezingend. Op de dansvloer, laag bij de grond dan weer omhoog. Tot er iemand naar je boezem grijpt op weg naar de bar of je even om je heen kijkt en merkt dat je je plots in een arena bevindt: voer voor de leeuwen. Dan is het gedaan met dansen.

De spottende reactie van sommigen toen ik zei dat ik met een vriendin een paaldansles zou gaan volgen, verbaasde me dan ook niets. Het was gewoon de echo van dat stemmetje in mijn hoofd: ‘Dat is erom vragen.’

Toen ik vijf jaar geleden als studente nog in de Overpoort dwaalde en ik mijn zatte doos tegen een paal wierp – een bont en blauwe vulva, echt niet aan te raden – was dat nog grappig en onschuldig. Nu luidt de vraag: ‘Waarom?’

Wie de tango kan dansen, kan rekenen op respect. Het eveneens sensuele paaldansen wordt haast over dezelfde kam gescheerd als prostitutie. Of ja, slettengedrag als je geen bankbriefjes in je broekje ontvangt. Het is vooral een zoveelste cliché dat vrouwen de zoveelste beperking oplegt.

Want hoewel de vrijheid om ons seksueel uit te drukken dankzij het feminisme is gegroeid, verkleint datzelfde feminisme het kader waarbinnen dat kan. Het is een niet te onderschatten innerlijke strijd: is mijn ijdelheid wel feministisch? Versterk ik zo niet de pornografische cultuur die als schadelijk beschouwd wordt? Is het geen veralgemening als ik die hele cultuur met zijn vele subculturen als een pot nat beschouw? Ja, sowieso. Misschien is het net zich continu bewust zijn van die genderpolitiek dat nefast is. Het is vast OK als ik er zelf voor kies. Of ben ik dan egoïstisch? Niemand wil verantwoordelijk zijn voor de objectificatie tot het misbruik van de vrouw enkel omwille van een interesse in palen, lipstick en hoge hakken. It’s a trap!

Ik ben toch gegaan hoor, naar die les. De opwarming alleen was moordend. Laat staan het paaldansen zelf. Dat is dus heus niet wat ronddraaien zoals je na wat wijntjes – je dacht dat het sexy was, maar je blik stond vast op oneindig en meer dan een attribuut was die paal het laatste wat je nog recht hield – in de uitgaansbuurt ondernam. Paaldansen is een sport en een kunst tegelijk. Het vergt lenigheid en kracht. Ik begreep meteen waarom vrouwen zeggen dat ze zich sexy voelen in die ruimte. Zo elegant, zo sterk, trots en zelfzeker. Ik wou dat het ook buiten de danszaal zo vanzelfsprekend was.

Want ondanks al die feministische golven krijgen we nog steeds met vreemde conventies te maken over hoe we ons moeten kleden, gedragen, uitdrukken. Afhankelijk van het tijdperk waarin we leven, lijkt ook de feministische ideologie tussen expliciet en preuts te schommelen: als het maar de tegenstelling is van wat de samenleving overheerst. Zo werden de beperkingen die het puriteinse Victoriaanse tijdperk aan vrouwen oplegde uitgedaagd door dansers die de korsetten van zich afwierpen en voor losse kleding kozen. Een verzet tegen alles wat het era symboliseerde en een strijd voor seksuele vrijheid.

De eerste paaldansers vond je niet in de stripclub, maar minstens achthonderd jaar geleden in India waar het mannen waren die zich aan een houten paal waagden. In de jaren 1920 werd de acrobatie deel van de rondreizende circussen. Pas in 1968 werd de eerste paaldans vastgelegd in een stripclub en doorheen de jaren ’80 werd het een onderdeel van de striptease. Maar de seksuele revolutie van de jaren ’60 en ’70 werd door sommige feministen met achterdocht onthaald: kon er echt gesproken worden van de bevrijding van de vrouw, of was ze gewoon seksueel toegankelijker geworden? Het afkeuren van erotische en sensuele expressies heeft vast implicaties gehad voor hoe we een sport als paaldansen vandaag nog al te vaak met diezelfde afkeuring van tafel vegen.

Afgelopen september pas trok het London Abused Women’s Centre zich terug uit het feministische Take Back the Night-evenement. De organisatoren hadden namelijk overwogen een paaldansfitnessdemonstratie te houden. ‘We kunnen geen omgeving tolereren die geweld tegen vrouwen toestaat’, klonk het in een Facebookpost van het centrum. ‘Paaldansfitness komt voort uit het paaldansen in stripclubs – waar vrouwen, of ze daar nu uit ‘vrije keuze’ zijn of niet, door mannen als seksuele objecten worden gezien. Ze worden bekeken en betast door mannen die hen als objecten beschouwen voor hun eigen seksuele bevrediging. Vrouwen en meisjes worden ook het slachtoffer van sekshandel. Paaldansen kan niet losstaan van die geschiedenis en context.’

Is dat zo? De kunst is, geloof ik, om die perceptie uit te dagen. Sinds de jaren ’90 wordt paaldansen meer en meer als recreatieve of competitieve fitnessoefening aangeboden. Door en voor vrouwen. Wat er dus op neerkomt dat we de sport eigenhandig uit de nachtclubs in het daglicht hebben gesleurd. En in dat licht kunnen we misschien stilaan zien hoe paaldansen zichzelf opnieuw uitvindt als een fysiek zwaar, maar sierlijk en ongelooflijk inspirerend iets.

Of je nu wil paaldansen om er kracht uit te putten, om je hoofd even leeg te maken, voor je relatie en voor je eigen plezier, voor je lijn, omdat je graag tot aan het plafond wil klimmen: de gemene deler is vrije wil.

Dus dans maar. Omarm je unieke lichaam doorheen die vloeiende bewegingen zoals nooit tevoren. Of dat nu heel sensueel is of – zoals ik ervaren heb – ondanks de vele pogingen en goede instructies heel onhandig: machtig is het sowieso.