Een nieuwe project van Natuurpunt en de Plantentuin van Meise roept vrijwilligers op om in hun eigen regio op zoek te gaan naar de verschillende soorten. ‘Er is wel enige basiskennis van planten nodig om deel te nemen’, zegt Annelies Jacobs van Natuurpunt Studie.
De enige officiële zadenbank in België bevindt zich in de Plantentuin van Meise. ‘In het kader van het Verdrag inzake Biologische Diversiteit heeft de Plantentuin de opdracht om 75 procent van alle bedreigde Belgische plantensoorten te bewaren’, vertelt Jacobs. ‘Maar tot nu toe wordt slechts 44 procent in de zadenbank bewaard. Bovendien is de inzameling erg belangrijk voor het behoud van de biodiversiteit: sommige planten doen het nu misschien redelijk goed, maar kunnen het moeilijk krijgen door de verdere klimaatverandering. Daarom hebben we de handen in elkaar geslagen en dit IZABEL-project (Inzameling van Zaden van Belgische flora) opgestart. Zo kunnen we verloren planten indien nodig herintroduceren.’
In een eerste fase richt het project zich op Vlaanderen, en wordt er gezocht naar een 500-tal soorten. In een volgende fase gaat het richting Wallonië. Eind 2023 hopen de twee organisaties de zaden verzameld te hebben. Het is de eerste keer dat er op een dergelijk grote schaal een inzameling plaatsvindt in België.
Inzamelen in twee beurten
Om de zaden te verzamelen, kunnen de vrijwilligers best twee keer op bezoek gaan in hun regio, zegt Jacobs. ‘De eerste keer kunnen ze op verkenning gaan: op welke plekken staan welke gezochte planten in bloei? Een tweede keer, wanneer de zaden gerijpt zijn, kunnen ze gerichter op pad gaan en de zaden meenemen. In principe kan iedereen meedoen, maar enige basiskennis over de verschillende soorten is wel vereist.’
Jacobs geeft nog mee dat het niet de bedoeling is om alle zaden van een plant te verzamelen. ‘We hanteren een strikt protocol. Er mag niet meer dan 20 procent van de zaden van een plant worden meegenomen. Als er tien plantjes van dezelfde soort op een plek staan, neem je liefst één zaadje van elk plantje. Zo verzekeren we dat de planten zich in hun eigen gebied kunnen blijven voortplanten.’
Voorbeelden van soorten waar Natuurpunt en de Plantentuin naar op zoek zijn, zijn Handjesereprijs, Spaanse ruiter en Klokjesgentiaan. De geoogste zaden worden in de zadenbank opgeslagen bij een temperatuur van -20°C. Zo kunnen ze tientallen tot zelfs honderden jaren later nog uitkiemen.
