Modeontwerper Paul Smith stelt Picasso-tentoonstelling samen: ‘Ik heb alles aan mijn vrouw te danken’

Hij heeft de pensioengerechtigde leeftijd dan al lang bereikt, toch zit modeontwerper Paul Smith niet stil. Hij broedt nog steeds op nieuwe collabs en collecties en mag sinds kort ook artdirector op zijn CV schrijven: hij cureert dit voorjaar de nieuwe expo van het Musée Picasso in Parijs. ‘Zonder werk zou ik al snel het loodje leggen.’

Als het over zijn werk gaat, loopt Paul Smith (76) nog altijd over van enthousiasme. Als modeontwerper gaat hij nochtans al een tijdje mee. Zijn eerste mannencollectie in Parijs dateert al van 1976. Vandaag verkoopt hij zijn label in 65 landen en ontwerpt hij naast kleding ook fietsen, camera’s en andere objecten. Bovendien waagt Smith zich voortdurend aan nieuwe projecten. Zo is hij artdirector van de nieuwe tentoonstelling van het Musée Picasso in Parijs, dat vanaf 7 maart de vijftigste verjaardag van het overlijden van de kunstenaar viert. Hoog tijd dus om de Brit naar zijn voornaamste inzichten te vragen.

Verwondering

“Het is niet omdat je kijkt dat je de dingen ook ziet. Dat leerde ik van mijn vader, een amateurfotograaf die zich liet inspireren door het alledaagse leven. Als kind mocht ik hem helpen in zijn donkere kamer op zolder en dan fascineerde het me hoe hij altijd het moment wist te vatten. Wanneer iemand over een plas water sprong, was mijn vader in zijn nopjes. Zelf probeer ik ook zo in de wereld te staan. Gebruik je zintuigen zoals het hoort en je verwondert je dagelijks.”

Inspiratie

“Een mens kan in alles inspiratie vinden. De wereld van Jean-Luc Godard, de opera’s van Vincenzo Bellini, de architectuur van Andrea Palladio, de kleuren van Henri Matisse en Claude Monet: al die dingen hebben me altijd geïnteresseerd. Maar ik ben geen kunstexpert. Voor mij was het dan ook belangrijk dat het Musée Picasso me carte blanche wilde geven. Een klassieke retrospectieve met een chronologische volgorde en schilderijen tegen kale muren, zou mijn petje te boven gaan.”

Passie

“Ik heb alles wat ik weet over kleding maken aan mijn vrouw Pauline te danken. Zij had couture gestudeerd in Londen en leerde me thuis aan de keukentafel naaien en patroontekenen. Daarnaast wakkerde ze mijn interesse voor stoffen en constructie aan. Mijn hart bloedt als ik zie hoe die passie voor het vak stilaan verdwijnt uit modebedrijven, alles lijkt tegenwoordig om data en marketing te draaien. Toch ben ik blij dat ik geen modeopleiding heb gevolgd. Als je er alleen maar op uit bent om creatief te zijn en mooie kleren te maken, verlies je het contact met de echte wereld, dat een zaakvoerder ook nodig heeft.”

Mode versus kunst

“Mode en kunst zijn voor mij twee verschillende begrippen. Sommige modeontwerpers vertrekken vanuit hun eigen emoties en beslommeringen en leunen in die zin aan bij wat kunstenaars doen, maar laat ons eerlijk zijn: de meesten van ons maken gewoon hemden, pakken en andere spullen die mensen kunnen dragen. Dat is niet minderwaardig. Goed ontworpen kleren doen mensen zich aantrekkelijk, zelfverzekerd en nog zoveel meer voelen. Dat is al heel wat.”

Homogenisering

“Niemand heeft nog een modeontwerper nodig. Dat geldt voor veel creatieve sectoren vandaag: we leven in een wereld van overvloed, en tegelijk is er steeds meer van hetzelfde. Door die homogenisering wordt lateraal denken steeds belangrijker. Niet kopiëren wat anderen doen, maar proberen het verschil te maken: wat kun jij aanbieden dat niemand anders heeft?”

Meegaan met je tijd

“De kunst is om jezelf tijdig te vernieuwen. Kijk naar Picasso: hij ontpopte zich onder meer als beeldhouwer, juweelontwerper en keramist en experimenteerde ook als kunstschilder met verschillende stijlen. Bedacht hij ze niet zelf, dan werd hij wel beïnvloed door tijdgenoten. Daardoor bleef hij altijd modern. Ik zit nu 53 jaar in het vak, mijn bedrijf is nog altijd gezond en onafhankelijk. Maar was ik niet meegegaan met mijn tijd, dan was ik allang van het toneel verdwenen.”

Doorgaan

“Ik ben veel te graag bezig om met pensioen te gaan. Op nieuwe collecties broeden, het bedrijf verder ontwikkelen, collabs als die met het Italiaanse meubelmerk De Padova of de Britse fietsenmaker Mercian: zonder al die dingen zou ik snel het loodje leggen. Tegelijkertijd wil ik me nergens aan vastklampen en ook de jongere generatie kansen geven. Ik had de voorbije jaren de tijd om aanstormend talent aan te trekken en jonge mensen hogere posities te geven – de pandemie was dus toch ergens goed voor.”

Spontaniteit

“Vertrouwen op je instinct vergt soms moed. Als creatieveling geloof ik sterk in de kracht van spontaniteit en je eerste idee – de dingen te veel overdenken komt het resultaat zelden ten goede. Maar dat betekent dat je er ook voor moet durven gaan, los van de eventuele reacties die je werk kan losmaken.”

Onbevangen blijven

“De grootste uitdaging in het leven is om het kind in jezelf te bewaren. Om je niet te laten hinderen door je opvoeding en ervaring, maar een vrije geest te behouden. Volwassenen zijn daar zelden goed in: hoe ouder we worden, hoe meer we nadenken voor we doen en vooral argumenten vinden om dingen níét te doen. Geef mij dan maar de spontaniteit van kinderen. Als je onbevangen blijft, is elke dag een nieuw begin.”