Mijn intuïtie roept: zo beslis je wanneer te vertrouwen op je buikgevoel

Wanneer mag je wel of niet op je buikgevoel afgaan? Dr. John Bargh, professor psychologie aan Yale, helpt ons de juiste keuzes maken.

Beeld je in dat je op skivakantie bent. Er hangen donkere wolken, er vallen al wat sneeuwvlokjes, de piste ligt er slecht bij en het is druk. Je hebt er een slecht gevoel bij, maar bezwijkt onder de groepsdruk en schuift dan toch aan bij de skilift. Een botsing met een andere skiër later, is je knie twee keer zijn normale omvang en je skivakantie voorbij.

Soms lijkt het alsof er een stem in ons oor fluistert wat we moeten doen. Die stem is onze intuïtie. Soms is het ene goed idee om die te volgen, soms brengt die ons op het verkeerde pad. Dr. John Bargh is professor psychologie aan Yale, en gespecialiseerd in het onderbewustzijn, formuleert in zijn nieuwe boek een aantal regels, die bepalen wanneer we wel of niet op onze intuïtie kunnen vertrouwen.

Treinstress

Stel, je staat op maandagochtend op het perron. De trein nadert en opeens belandt er een kinderwagen met baby op de sporen. De kans is groot dat je intuïtie snel aangeeft dat je iets moet doen, waarbij je als de bliksem de baby van het perron haalt. Stel je nu diezelfde situatie voor, met eenzelfde kinderwagen, maar zonder baby. Je bent waarschijnlijk minder snel geneigd je leven te wagen voor wat stof en ijzer op wielen.

In beide situaties is er niet veel tijd, want de trein nadert. De laatste situatie is niet levensbedreigend, je hebt dus voldoende tijd om naast je intuïtie ook even kritisch te reflecteren, zodat je beseft dat een kinderwagen zonder baby jouw leven niet waard is. Bovendien is het nuttig om te overwegen of je geen te groot risico neemt, opdat je er maar een klein voordeel uit zou halen. Een kinderwagen die op het spel staat of een baby die op de sporen ligt: de keuze is snel gemaakt…

Conclusie: Als je de tijd hebt, vul je best je buikgevoel aan met wat kritische reflectie. Als er niet genoeg tijd is, neem dan geen te grote risico’s, zeker niet als je er maar een klein voordeel uit kunt halen.

Huisje, tuintje of auto

Een auto of een huis kopen, zijn twee verschillende dingen. De kilometerstand, het jaartal, het merk, het design en de motor zijn factoren waarmee je rekening houdt bij het kopen van een auto. Opvallend is dat die stuk voor stuk meetbaar zijn. Als je een huis koopt, ga je ook wel na wat de EPC-waarde is, hoeveel geld de verbouwingen je zullen kosten en of er elektriciteit en water aanwezig zijn. Maar het zal toch vooral je intuïtie zijn die aangeeft of je op die specifieke plek kan aarden. Die kan je niet meten en dus ook niet afwegen. Vertrouw in dat geval toch maar grotendeels op je buikgevoel.

Conclusie: Moet je een complexe beslissing nemen waar verschillende factoren een rol in spelen, maar waarvoor je geen objectieve meetinstrumenten of betrouwbare data hebt, neem dan je buikgevoel serieus.

Het doel heiligt de middelen

Doelen veranderen je buikgevoel. En bijvoorbeeld ook wie je leuk vindt. Stel: je bent op zoek naar een fitnessmaatje. Of je wil in een specifieke sector carrière maken. Dan is de kans groot dat je intuïtie je richting mensen stuurt die je specifieke noden kunnen invullen. En dus denk je bij een fitnessfreak of ambitieuze collega: met die persoon ga ik het goed kunnen vinden. Denk dan toch nog maar eens twee, of drie keer na. Want misschien zie je leuke mensen over het hoofd omdat ze nu even niet in je plaatje passen. Mensen die misschien beter bij jouw persoonlijkheid passen, toch op lange termijn.

Conclusie: Let op met wat je wenst, want je huidige doelen en noden beïnvloeden je buikgevoel.

Wij versus zij

Millenialang waren we jager-verzamelaars, gebrand op overleven. Dat hield ook in dat we sceptisch waren tegenover andere groepen, want die zorgden mogelijks voor gevaar. Uit die tijd houden een wij-zij-reflex over. Maar tijden veranderen. We leven niet meer in kleine gemeenschappen op de savanne, maar reizen de wereld rond en wonen in diverse steden.

Conclusie: Als je initiële reactie op een persoon van een ander ras of etnische groep negatief is, vertrouw je dat gevoel beter niet.

Eerste indruk

Toch hoort bij een eerste ontmoeting een kleine dosis buikgevoel. Stel dat je alleen op yogavakantie vertrekt. Je wandelt de kamer binnen en je buikgevoel zal aangeven wie je interessant of aantrekkelijk vindt, en dus met wie je een praatje wil maken. Wacht toch heel even af tot je die persoon ook in actie hebt gezien. Wie weet babbelt hij de klok rond, verstoort hij je innerlijke zen-moment en of schept ze de hele tijd op over haar drukke leven, waaraan ze dit weekend wou ontsnappen. Dan blijkt ze al snel niet bij jouw rustige persoonlijkheid te passen.

We reageren ook instinctief op een foto van een persoon. Je hebt het al vaak meegemaakt: iemand tegenkomen en ervan overtuigd zijn dat die persoon aangenaam, joviaal, grappig en lief is, terwijl het tegenovergestelde waar blijkt te zijn. Die karaktereigenschappen leidde je af uit het gezicht, dat geen barometer voor de achterliggende persoonlijkheid is.

Conclusie: Waardeoordelen op basis van het uiterlijk -bijvoorbeeld alleen iemands gezicht of een foto- zonder die persoon in actie of interactie te zien, vertrouw je beter niet. Je kan afgaan op je buikgevoel als je iemand nieuw ontmoet, maar alleen als je die persoon in actie hebt gezien.

Cupido

Datingapps zoals Tinder, maar ook Parship.be, spelen in op het visuele. Naar rechts swipen is ja, naar links swipen is nee. Om naar links te swipen, hoef je niet eerst een hele lijst met karaktereigenschappen op te stellen, die je vervolgens naast elkaar legt en afweegt. Je maakt gewoon een intuïtieve keuze, gebaseerd op uiterlijk. En natuurlijk is dat een belangrijke factor in een relatie, maar het is niet de enige.

Conclusie: Fysieke aantrekking is prima als een van de redenen voor romantische interesse, maar laat het niet de enige of belangrijkste factor zijn.