Mei Plasticvrij voorbij: wat hebben we geleerd?

‘Geen rietje alstublieft!’ Dat durven we dezer dagen al eens uit te spreken op café, bij het bestellen van een cola. Maar verder vonden velen Mei Plasticvrij toch vooral ‘veel te moeilijk’ om écht aan mee te doen. Is het onbegonnen werk, om de reusachtige afvalberg te verminderen? We vragen het aan zes plasticvrije volhouders.

‘Een aantal dingen deed ik al: ik ga nooit picknicken met plastic bestek en als ik een groot feest geef, zal ik glazen huren in plaats van wegwerpbekers te gebruiken. Toch wist ik dat het nog beter kon. Mijn man, die de boodschappen doet in ons huishouden, gaat sinds deze maand naar de supermarkt met een linnen draagzak en een vouwkrat en stopt onze groenten en fruit niet meer in plastic zakjes. We schakelden ook over op kropsla, in plaats van gemengde sla die in plastic zit. Toch vind ik het ontzettend moeilijk om volledig plasticvrij te leven. Mijn man en ik hebben overdag weinig tijd om met glazen bokalen te gaan winkelen in speciaalzaken. Meestal vallen we net voor sluitingstijd een supermarkt binnen. Alle kazen, vis en vlees zijn daar helaas voorverpakt. Over dat soort aankopen schaam ik mij sinds deze maand. Ik zou met plezier wat meer betalen als supermarkten meer verpakkingsloze voeding zouden aanbieden.

Ik ervaar gelukkig ook positieve veranderingen. Komt mijn gin-tonic met een rietje, dan durf ik daar vandaag iets van te zeggen en in de dierenwinkel heeft de winkeldame op mijn vraag biologisch afbreekbare hondenpoepzakjes ingekocht. Ik merk ook dat dit initiatief mij aanzet tot andere milieubewuste acties. Zo gaf ik onlangs mijn auto op. Nu nog achterhalen of ik mijn Knack-abonnement ook zonder verpakking kan ontvangen.’

‘Ik ben sinds een jaar bezig met hoe je bewuster kunt omgaan met de dingen. Ik ben zelf lange tijd out geweest en heb ondervonden dat wat ik heb meegemaakt geen individuele zaak is. Er is vandaag sprake van een global burn-out. We zijn niet alleen de aarde aan het uitputten, maar ook onszelf. Een initiatief als Mei Plasticvrij zet mensen aan om daarover na te denken. Ook mijn gezin wilde graag meedoen. Omdat er in de pers en op sociale media veel over gesproken is, wordt het meer dan ‘weer een idee van mama’. (lacht)

Kraantjeswater drinken, glazen flessen kopen, een mand meenemen naar de markt; we deden als gezin al inspanningen om zo weinig mogelijk plastic te verbruiken, maar deze maand zijn we nog verder gegaan. Zo heb ik al mijn plastic potten vervangen door glazen bokalen die ik in de kringwinkel vond en die ik gebruik voor voeding in navulverpakkingen. Verzorgingsproducten zijn dan weer moeilijker te vinden. Bijna alles zit in een plastic fles. Herbruikbare wattenschijfjes staan ook op mijn lijst, maar die zijn intussen overal uitverkocht.

Dit is geen druppel op een hete plaat. Alles wat je doet, helpt. Als consument heb jij de touwtjes in handen. Zolang we plastic troep blijven kopen, wordt het geproduceerd. Toch kan ik me ook machteloos voelen. Een biokomkommer is bijvoorbeeld vaak verpakt in een plastic wikkel. Daar zeg ik nu iets van aan de kassa, of ik stuur een mailtje.’

‘Mijn advies? Begin klein. Maak er een gewoonte van en voeg dan pas iets nieuws toe. Je moet niet te veel tegelijk willen doen. Beschouw het maar als de plasticvrije versie van Start to Run.’

‘Het afgelopen jaar had ik de gewoonte om alle groenten en fruit van hun plastic verpakking te ontdoen voor ik ze in de koelkast stak; ik vind het veel mooier om groenten in hun pure vorm in de ijskast te zien liggen. Door dat ritueel ben ik gaan beseffen hoeveel verpakkingen ik wekelijks wegsmeet. Sinds deze maand probeer ik losse groenten en fruit te kopen, al blijf ik dat een van de moeilijkste uitdagingen vinden van deze actie. Ik shop vooral in een kleine supermarkt om de hoek, wat superhandig is als je je inkopen niet goed plant en nog snel iets nodig hebt. Het nadeel is alleen dat veel producten er voorverpakt zijn. Ik probeer wel om eenmaal per week boodschappen te doen in de grotere supermarkt, met meer onverpakte opties.

Gelukkig gaan andere maatregelen mij wel gemakkelijk af. Zo heb ik altijd een linnen draagzak bij, neem ik een eigen drinkbus mee naar het werk en ben ik lege zeepflesjes opnieuw beginnen vullen met zeep uit een grotere fles, in plaats van ze weg te gooien. Ik kocht een bamboe tandenborstel, zeg nee tegen rietjes en koop voornamelijk tweedehandskledij en -meubels. Ook gooide ik vroeger mijn fruit- en groenteafval in de vuilbak, terwijl ik nu de gemeenschappelijke gft-bak in mijn appartementsgebouw gebruik. Natuurlijk kan ik nóg meer doen: ik gebruik nog altijd plastic scheermesjes, haarborstels, balpennen en heb een koffieapparaat met plastic koffiepads. Ik voel me al schuldig als ik nog maar naar het toestel kijk.’

‘Ik ben opgegroeid in een gezin dat altijd rekening hield met het milieu. Toen ik drie maanden geleden alleen ging wonen, wilde ik zelf ook zo min mogelijk afval produceren. Mei Plasticvrij was een extra duwtje in de rug om volledig plasticvrij te proberen leven. Niet al mijn vrienden waren overtuigd dat het me zou lukken, maar ik zag het als een uitdaging. Plasticvrij leven mag dan niets voor hen zijn, ze vinden mijn kleurrijke toiletpapier van Who Gives a Crap wel leuk. Dat bestel ik online omdat het biologisch afbreekbaar en plasticvrij verpakt is, dus moet ik inplannen wanneer ik honderd nieuwe rollen nodig heb. Ook ging ik begin mei voor het eerst naar een zero waste winkel, waar ik houten tandenborstels en borden ontdekte. Nu speel ik met het idee om zelf houten spullen te maken en een groentetuin aan te leggen. Ik ga al naar de buurderij, waar buurtbewoners zelfgekweekte vruchten en groenten ruilen met elkaar. Bier drink ik uit het flesje of mijn eigen beker. Maar er zijn geen plasticvrije vervangers voor alle producten. Als hobbyfotograaf bestel ik vaak lenzen of andere benodigdheden voor mijn camera. Zonder de bubbelplastic of het piepschuim zijn die producten niet meer verzekerd. Daardoor heb ik wel nog een vuilzak, maar na vijf weken is die nog lang niet halfvol.’

‘Tijdens de eerste warme lentedagen ging het op het nieuws over de uitpuilende vuilnisbakken op de Gentse Graslei en de Korenmarkt. Toen ik jongeren hoorde vertellen dat ze hun flessen en blikjes liever naast de dichtstbijzijnde, overvolle vuilbak parkeren dan ze mee naar huis te nemen, was ik geschokt. Ik wil mijn dochter opvoeden met het idee dat ze verantwoordelijk is voor het afval dat ze produceert. Sorteren en recycleren deden we al, maar na deze maand ben ik toch bewuster gaan consumeren. Ik zal altijd een herbruikbare drinkbus en bestek op zak hebben. Voortaan gebruik ik ook alleen katoenen zakjes voor mijn groenten en fruit. Ik probeer ook te koken naargelang de producten die ik onverpakt in de supermarkt kan vinden.

Als jonge mama vind ik het wel een hele uitdaging. Voor de campagne had ik geen idee hoeveel plastic er wordt gebruikt in babyproducten, en ook niet hoeveel van die dingen je dagelijks weggooit. De crèche van Maie gebruikt enkel herbruikbare luiers, maar voor thuis vind ik het toch net te arbeidsintensief. Daarom koos ik een middenweg: ik verschoon haar zoveel mogelijk met wasbare, katoenen doekjes in plaats van wegwerpdoekjes.

Ik was verrast door het aantal sceptici in mijn omgeving. Ze leken het allemaal heel veel moeite voor niks te vinden. Dat vond ik jammer. Maar ik kan je verzekeren: altijd een drinkbus, eigen bestek of wat herbruikbare winkeltassen op zak hebben is een kleine moeite, maar met een grote impact. Het is net als je tanden poetsen. Je doet dat en klaar. Elke dag opnieuw.’

‘Ik ben vaak onderweg, waardoor ik dagelijks plastic flesjes, coffee-to-go en maaltijden afhaal. Alles netjes apart verpakt. Een maand plasticvrij heeft me geleerd altijd mijn eigen drinkbus, koffiekop en herbruikbare verpakking op zak te hebben. Of de tijd te nemen om ter plaatse te drinken of te eten. Ik heb mijn tampons ingeruild voor een herbruikbare menstruatiecup: superpraktisch, hygiënisch en veilig. Ook heb ik vaker verpakkingsloze winkels bezocht. Wist je trouwens dat je op meer plaatsen kunt bulkshoppen? Je hoeft het maar te vragen, al kijken handelaars er soms raar van op. Zoals toen ik bij de viswinkel een potje bij had voor de kokkels die ik bestelde!

Het moeilijkste vond ik: beseffen dat mijn idealisme beperkingen heeft. Als burger kun je moeite doen om je gedrag aan te passen, maar ook van bovenaf moet er hulp komen. In de school waar ik lesgeef, worden dagelijks met gemak veertig plastic bekertjes weggegooid. Alleen al in de lerarenkamer. Reken dat maar eens uit op jaarbasis… Bedrijven, instellingen maar ook de overheid moet stappen durven te zetten. Zoals in Frankrijk, waar niet gerecycleerd plastic simpelweg verboden is. Waar wacht België nog op?’