Liefde op latere leeftijd: ‘Ik kan me niet voorstellen dat ik in mijn eentje 95 jaar geworden zou zijn’

Helpt een fijne relatie om goed oud te worden? We vroegen het aan Theo (95) en Christiane (86), die elkaar twintig jaar geleden ontmoetten. Zij was weduwe, hij weduwnaar en intussen weten ze het zeker: de nieuwe liefde doet hen serieus opleven.

“Samen gaan wandelen is voor koppels op leeftijd een hele prestatie. Het is omgaan met verschillen tussen beide, elke keer opnieuw”, schrijft Vlaanderens bekendste relatietherapeut Alfons Vansteenwegen in zijn boek Liefde op leeftijd. “De een heeft het moeilijk met zijn knie, de ander met evenwicht houden. Een paar dat samen wandelt, doet vaak onbewust iets met de verschillen tussen hen. Wat gebeurt er als een van hen even stopt om te kijken naar een platgereden hazelworm langs de weg? Wacht de een op de ander of moet de ander nadien zijn pas versnellen om het verschil te overbruggen?”

Theo en Christiane uit Knokke-Heist gaan voluit voor een derde optie. Zij wandelen hand in hand, altijd. Zo gaan ze in hetzelfde tempo vooruit en staan ze samen stil. Dat doen ze zo sinds ze elkaar leerden kennen, twintig jaar geleden. Theo was toen 75 jaar en net weduwnaar. Christiane was 66 en had meer dan twintig jaar eerder haar man verloren. Geen van beiden dacht ooit nog verliefd te worden. Theo: “Ik was vijf jaar mantelzorger geweest voor mijn vrouw, die op het einde van haar leven deels verlamd was en in een rolstoel zat. Na haar dood raadde een vriend me aan om lid te worden van seniorenclub Neos. Na een van hun vele interessante lezingen ging ik mijn mantel halen in de vestiaire. Daar stond ook Christiane, die ik nog nooit gezien had. ‘Zullen we anders samen een eindje naar huis wandelen?’, vroeg ik haar. Ik verwachtte dat ze me vriendelijk zou afwijzen, maar ze ging akkoord.”

Christiane: “Ik vond hem een knappe man.” (lacht) Theo: “Twee blokken verder vroeg ik of ik haar nog iets mocht aanbieden om te drinken. Weer verwachtte ik dat ze zou zeggen dat ze nu echt dringend naar huis moest. Maar ze zei: ‘Graag.’”

Christiane: “In de uren nadien hebben we elkaar, op een terrasje, ons leven verteld. Theo was er niet zo best aan toe, zijn vrouw was nog niet lang overleden. Ik was al twintig jaar alleen. Mijn man is gestorven na een operatie aan zijn binnenoor, hij werd niet meer wakker uit de narcose.”

Theo: “Dat moet een schok geweest zijn, ze hadden samen twee dochters. Wat mij meteen raakte, was dat Christiane vrijwilligerswerk bleek te doen als palliatieve zorgverlener. Daar was ze mee begonnen na de dood van haar man. Het toonde meteen veel over haar karakter. Ik zou niet samen kunnen zijn met een frivole, oppervlakkige vrouw.”

Christiane: “En ik viel meteen voor zijn zachtaardigheid. Theo boezemde vertrouwen in.”

Na die terrasavond maakten Theo en Christiane een afspraak voor de week nadien. Toen Christiane de volgende dag thuiskwam van een namiddagactiviteit, deed ze de deur op slot en haar peignoir aan. “Ik had toch geen plannen meer. Maar plots ging de telefoon. Het was Theo. Of we nu niet konden afspreken?”

Theo: “Ik kon het blijkbaar geen week uithouden.”

Christiane: “Daar had ik niet op gerekend. Ik heb me weer aangekleed en we zijn in Duinbergen een glas gaan drinken.”

Theo: “De week erop zijn we bij een Chinees gaan eten en de week daarna ben jij naar mij thuis gekomen. Wat had ik toen ook alweer klaargemaakt?”

Christiane: “Een kip.”

Theo: “Een kip. Met friet of zo? Of met sla?”

Christiane: “Met friet. Het was heel lekker.”

Heerlijke nieuwe wereld

“Als je een hoogbejaard stel in de stad ziet lopen, ben je geneigd er met enige vertedering naar te kijken”, schrijft Alfons Vansteenwegen verder. “Ze lijken zo goed bij elkaar te passen.” Dat geldt ook voor Theo en Christiane, die een jaar na hun ontmoeting gingen samenwonen in zijn appartement in Knokke-Heist, vlak bij het strand. Terwijl de wereld van de meeste ouderen verkleint, braken zij die van elkaar de voorbije twintig jaar weer open. Christiane: “Ik was soms triest omdat ik al zo lang alleen was. Ik kreeg er complexen van als ik andere oudere koppels samen over de dijk zag lopen. Ik wilde nog wel graag iemand ontmoeten, maar nooit had ik gedacht nog een man als Theo tegen te komen. Hij overtrof al mijn verwachtingen. Uiteraard was het ook wennen. Ik was al jaren gewend om alles op mijn manier te doen. Maar Theo gaf mijn leven weer een doel.”

Theo: “We hebben allebei weer een geweldige start gemaakt in het leven dankzij de ander. Ik kan me niet voorstellen dat ik in mijn eentje 95 jaar geworden zou zijn. Onze relatie houdt mij jong, levendig. Moreel en fysiek. Jonge mensen die eenzaam zijn, dat is ellendig. Maar oude mensen die alleen zijn, dat is zeer ellendig. Ik ben zo gelukkig met Christiane dat ik haar altijd wil vasthouden, ook als we gewoon in de zetel zitten. Fysiek contact is heel belangrijk in een koppel, dat verandert niet als je oud bent.”

Christiane: “We hebben allebei last van onze rug, maar zijn verder fysiek nog heel goed. We gaan elke dag wandelen, of maken een mooie fietstocht richting Nederland. In je eentje doe je zulke dingen niet dagelijks. Te koud, geen zin. Maar nu is er altijd iemand van ons tweeën die de ander aanspoort: ‘Komaan, naar buiten!’ Ook al is het soms dik tegen onze goesting.”

Liever samen

Dat hun levensstijl zo goed overeenkomt, zegt Christiane nog. “Theo zou niet graag een vrouw hebben die veel weg is met vriendinnen. Hij wil alles liever samen doen. Waar ga ik zoal naartoe zonder hem? Nergens. Alleen naar de kapper en naar vrijwilligerswerk.”

Wat een bijzonder gevoel moet het zijn, weten dat je in de laatste relatie van je leven zit. Die waarvan je weet: deze eindigt niet omdat een van ons twee weggaat, of omdat we er samen een punt achter zetten, maar omdat iemand sterft. Theo: “Jonge mensen zijn niet bezig met het einde van hun leven. Maar ik heb hooguit nog vijf jaar te gaan. Die wil ik zo rustig, sereen en zorgeloos mogelijk doorbrengen. Daarom probeer ik Christiane zo weinig mogelijk te ergeren in kleine, dagelijkse dingen. Geen ruzie maken, moeilijkheden relativeren. Het zou jammer zijn om de laatste tijd die mij nog rest niet op een rustige manier te kunnen beleven. Er zijn soms dingen die je in een relatie spontaan doet, zoals de ramen wassen, maar die de ander toch ergeren, bijvoorbeeld omdat je te veel strepen maakt. De gevoeligheden van de ander leren kennen en bereid zijn je gedrag daaraan aan te passen, is volgens mij het geheim van een goede, duurzame relatie. Sinds enige tijd komt er bij ons dus een glazenwasser aan huis. (lacht) Christiane doet zulke toegevingen ook voor mij.”

Christiane: “Ik ben altijd een flapuit geweest. Ik vlieg snel uit als iets mij niet aanstaat, maar door Theo ben ik daar meer op gaan letten.”

Theo: “Ik denk dat jonge koppels vaak niet het geduld hebben om zulke situaties te analyseren. Of ze zijn bang om te veel vrijheid te verliezen. Maar daar gaat het niet om. Iedereen heeft manieren van doen, niet goed of slecht, die je kunt aanpassen uit liefde voor de ander.”

Wat hij van Christiane leerde, zegt Theo, is het belang van samenhorigheid in een relatie. Medeleven hebben voor elkaar, empathie, mildheid. “In mijn jongere leven was ik een harde werker, vrij streng als vader van vier zonen. Nu ben ik zachter.”

En wat zij in hem apprecieert, is zijn kalmte. “Hij blijft altijd zo rustig, terwijl ik meteen nerveus word. Eén ding weet ik zeker: als ik hem verlies, wil ik zelf ook rap sterven. Weer die lijdensweg meemaken als je partner overlijdt, dat wil ik niet meer.”

Woensdag vrijwilligersdag

Tot op hoge leeftijd iets moois van je leven maken, is een uitdaging. Zelf vinden Theo en Christiane dat ze met elkaar ‘het groot lot wonnen’. Maar om goed oud te worden, hebben ze soms meer nodig dan elkaar. Allebei willen ze het gevoel hebben dat ze nog nodig zijn voor anderen. Daarom doen ze vrijwilligerswerk. Christiane: “Als palliatieve zorgverlener ben ik intussen gestopt. Emotioneel was dat zwaar, ik nam te veel zorgen mee naar huis. Nu ga ik elke woensdag op bezoek bij patiënten die in het ziekenhuis verblijven om een praatje te maken en hen moed in te spreken. Verpleegsters hebben daar niet altijd tijd voor.”

Theo: “En ik ga elke woensdag naar het ziekenhuis om 25 patiënten, een voor een, te begeleiden van hun kamer naar de revalidatieruimte waar ze kine volgen.”

Christiane: “Als vrijwilliger in het ziekenhuis is dat fysiek een zware post. Vroeger ging Theo ook nog wandelen met een dame die in een rolstoel zat.”

Theo: “Ik was gewend om dat met mijn vrouw te doen. Toen zij stierf, wilde ik als vrijwilliger graag iemand anders rondrijden. Dat werd dan die dame, maar toen ik Christiane leerde kennen, was die vrouw een beetje misnoegd. Ik denk dat ze stiekem verliefd was geworden op mij. Van de ene op de andere dag vielen die rolstoelwandelingen weg.”

Christiane: “Het was niet echt een vriendelijke dame, ik heb haar eens gezien.”

Theo: “Uiteraard was ze niet vriendelijk tegen jou.” (lacht)

Welgeteld één vrij moment hadden Theo en Christiane de voorbije week voor dit gesprek, want ze moesten ook nog naar de film, naar een voordracht, gaan fietsen, naar een diner, een theaterstuk, hun appartement poetsen en naar een koor gaan luisteren in de kerk. Theo: “In Knokke heb je veel manieren om bezig te zijn, van sport tot cultuur. Christiane en ik gaan veel op stap. Uren op een terras zitten koekeloeren naar voorbijgangers vinden we nogal nutteloos. Vroeger gingen we ook op reis, maar dat is nu voorbij. Naar een vreemd ziekenhuis moeten als er iets zou gebeuren, geeft te veel stress op onze leeftijd.”

Christiane: “Onze tijd krimpt alsmaar. We proberen zoveel mogelijk te doen wat we graag doen. Dat moeten geen grote dingen meer zijn. Onlangs konden we meezingen met een koor. Theo zat naast mij en hem horen zingen, gaf mij een intens gevoel van samenhorigheid.”

Theo:”‘Het enige dat we misschien te weinig doen, is samen uitbundig lachen. Sommige mensen lachen voortdurend, al is dat vaak ook maar een mechanische lach.”

Christiane: “Wij zijn twee droge bijeen, zeker? Wat wij wel heel goed kunnen, is het huishouden runnen zonder af te spreken wie wat doet. We beginnen er gewoon aan en ineens is alles gedaan. Maar Theo, nu is het hoog tijd voor onze dagelijkse wandeling, hoor.”