Kijken we neer op kleine mannen? ‘Lange mannen stralen meer gezag uit’

Napoleon, Tom Cruise en Danny DeVito: kleine mannen met grote carrières. Het zijn echter uitzonderingen. Kleine mannen hebben het niet gemakkelijk in onze maatschappij. Hoe komt dat en wat is de invloed daarvan op hun zelfbeeld?

David versus Goliath. Het is het verhaal waarbij de kleine dappere man de grote boze man verslaat. Het verhaal is herhaaldelijk beschreven in de geschiedenis, net omdat het zo’n uitzondering is. Meestal trekken kleine mannen aan het kortste eind.

Verschillende onderzoeken leren ons dat het belang van lengte een evolutionaire oorsprong heeft. Grote mannen konden verder zien, beter vechten en vallen meer op in de menigte. Ze hebben betere genen en zijn beter bestand tegen ziektes. Groot zijn is gelijk aan macht en dwingt respect af. Kleine mannen op hun beurt krijgen minder sociaal aanzien en worden minder vaak als charismatisch bestempeld. Aan een persoon waar je letterlijk op neerkijkt, wijs je gewoon minder sociale sterkte en eerder negatieve karaktereigenschappen toe.

De invloed van lengte op het zelfvertrouwen komt dus vooral voort uit hoe anderen jou zien. Uit onderzoek blijkt dat het zelfvertrouwen dat je op je vijftiende hebt, uiteindelijk voor een groot deel bepaalt hoe je je in de toekomst zal gedragen. In de middelbare school is klein zijn meestal een serieuze opgave. Grote mensen worden minder negatieve kenmerken toegewezen en krijgen meer toegang tot sociale activiteiten, waardoor hun zelfvertrouwen groeit.

Kleine mensen worden sneller gestigmatiseerd en krijgen soms te maken met plaag- of pestgedrag. Dit heeft een serieuze invloed op het zelfvertrouwen en maakt de kloof tussen grote en kleine mannen nog groter. Siegfried Dewitte, onderzoeker aan de KU Leuven, bevestigt de invloed van lengte op het zelfvertrouwen.

‘Er is inderdaad een verband tussen lengte en zelfvertrouwen. Dit verband is gebaseerd op werkelijke sociale reacties. Lengte wordt historisch immers niet enkel bepaald door genetische factoren, maar ook door de beschikbare voeding tijdens het opgroeien en door de weerbaarheid van het lichaam tegen ziektekiemen. Een groot lichaam wordt gezien als een gezonder lichaam. Lengte hangt trouwens ook samen met fysieke sterkte, wat voor mannen nog altijd belangrijk blijft,’ aldus Dewitte

Napoleon

Niet iedereen kan het minderwaardigheidscomplex, dat vaak met klein zijn geassocieerd wordt, even goed kanaliseren. Dat was ook het geval bij Napoleon. De Franse keizer was niet van de grootste en compenseerde dit door extreem ambitieus gedrag te vertonen. Later werd dit fenomeen het Napoleoncomplex gedoopt.

‘Compenseren op zich is niet zo eenvoudig, want je moet tegen die vooroordelen vechten. De enkele keren dat het lukt, zal het dan ook vaak om enorme succesverhalen gaan. Het kleine jongetje dat zo hard roept dat hij toch de baas wordt in de groep lijkt de regel in vraag te stellen, maar dan vergeet men de overige 99 procent van de kleine jongetjes die perfect in de regel passen,’ zegt de onderzoeker.

Kris, die 1 meter 66 groot is, erkent dat hij af en toe last heeft van compensatiegedrag. ‘Op school studeerde ik LO&Sport en kreeg ik vaak de opmerking van: ‘jij bent te klein, wat kom jij hier doen?’ Ik deed dan bij alles veel harder mijn best om te tonen dat ik het ook allemaal kan. Ik kan ook wel opvliegend zijn. Als er vroeger op feestjes met mij gelachen werd of iemand zei ‘kleine’, dan klopte ik erop.’

Big boss

Uit onderzoek blijkt dat individuen die groter zijn door anderen respectvoller behandeld worden. Dit zorgt ervoor dat ze meer zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen en betere sociale vaardigheden krijgen. Daardoor worden ze als succesvoller beschouwd. Lengte heeft dus een invloed op het zelfbeeld en het sociaal aanzien. Deze factoren beïnvloeden de prestaties van een persoon en hoe die door anderen geëvalueerd worden.

‘Lange mannen stralen meer gezag uit, wat hen helpt om een leidinggevende functie te bemachtigen. Het uitvoeren van die veeleisende job vereist dan weer een fit lichaam, en ook fitheid associëren we met lengte. Zo speelt de lichaamslengte op verschillende manieren een rol in je carrière,’ aldus Dewitte.

Er bestaat ook zoiets als de ‘lengtepremie‘. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat mannen per centimeter die ze groter zijn dan hun collega, 300 euro meer verdienen op jaarbasis. Iemand die 1 meter 85 is, verdient dus 3.000 euro meer per jaar dan zijn collega van 1 meter 75. Als je kijkt naar de mannelijke CEO’s van bedrijven op de Fortunes 500 lijst (een lijst van de grootste Amerikaanse bedrijven) zie je dat 58 procent van de CEO’s groter zijn dan 1 meter 88, een groep die maar 3.9 procent van de Amerikaanse bevolking betreft. ‘Ik ben nu toe aan mijn derde job en mijn bazen zijn altijd groter dan ik geweest. Of het nu komt door hun lengte weet ik niet, maar het klopt wel dat ze allemaal zeer charismatisch waren,’ zegt Hamza die 1 meter 68 meet.

Out of your league

Ook op de datingmarkt moeten kleine mannen hun grotere concurrenten laten voorgaan. Dewitte wijst op het begrip van partnerwaarde. ‘Fysieke kenmerken spelen een grote rol bij de competitie tussen mannen en bij de partnerwaarde die mannen hebben bij vrouwen. Omdat grote mannen evolutionair gezien over het algemeen sterker zijn, kunnen ze vrouwen objectief beter beschermen. We zien groot zijn als een eerlijk signaal van een degelijk lichaam. Hoe groter je bent, hoe meer je partnerwaarde stijgt. Het is begrijpelijk dat vrouwen zich minder sterk aangetrokken voelen door kleine mannen, of toch door mannen die kleiner zijn dan zichzelf,’ aldus Dewitte.

Een man die groter is dan de vrouw blijft nu eenmaal de relatiestandaard in onze maatschappij. Freya, een vrouw van 1 meter 80, heeft ook liever een man die groter is. ‘Als groter meisje krijg je vaak de indruk dat mensen je overheersend vinden. Maar bij je lief wil je toch die geborgenheid voelen. Dus voel ik mij ook beter bij jongens die groter zijn dan ik, die mij een gevoel van bescherming geven en waarbij ik niet als de overheersend overkom,’ zegt Freya.

Er bestaan inderdaad minder koppels waarbij de vrouw groter is dan de man. Ook op Tinder wordt het stereotiep bevestigd. Veel gebruikers zetten in hun biografie hoe groot ze zijn en sommigen zetten er zelfs bij hoe groot ze wensen dat hun perfecte match is. Deze huidige relatiestandaard heeft bij sommigen een serieuze invloed op het zelfbeeld.

‘Het feit dat ik zo klein ben is voor sommige vrouwen een afknapper. Dat kruipt in je hoofd. Als ik op een feestje iemand zie die groter is dan ik, dan ga ik haar niet aanspreken. Ik wil dat risico niet nemen en mezelf de vernedering besparen. Grotere meisjes zijn gewoon out of my league,’ aldus Kris.

Hongersnood

Er zijn natuurlijk ook voordelen verbonden aan een kleine gestalte. ‘Evolutionair gezien is het grote voordeel van klein zijn dat je minder energie nodig hebt om je lichaam in stand te houden. In periodes van schaarste, die er in het leven van onze voorouders vaak waren, bood klein zijn een grotere garantie om hongersnoden te doorstaan (Dat is vandaag niet meer aan de orde, al weet je dat natuurlijk nooit).

Een klein gestalte is ook een teken van onderdanigheid, wat nuttig kan zijn om taken met een hoge verantwoordelijkheid, of fysieke confrontaties te vermijden. Grotere, dominante mannen zien je namelijk niet als een concurrent,’ aldus Dewitte. Daaraan toegevoegd zorgt het Napoleoncomplex ook voor succesverhalen. Mensen die ergens tegen moeten vechten en er uiteindelijk toch in slagen te bereiken wat ze voor ogen hadden, bewijzen zo het tegendeel. Op de datingmarkt is dat hetzelfde verhaal. ‘Koppels waarbij de man kleiner is, suggereren dan ook dat de man eigenschappen heeft die het gebrek aan lengte kunnen compenseren,’ zegt Dewitte.

Hamza heeft er eigenlijk nooit bij stil gestaan dat hij klein is. Nu hij erover nadenkt, ziet hij er vooral voordelen in. ‘Ik ben altijd vinniger geweest dan grotere mensen. Als we vroeger in de buurt kattenkwaad uithaalden, dan werd ik nooit betrapt. Ik was altijd vlugger weg dan de rest en ik viel totaal niet op. Het was altijd de grootste van de groep die gepakt werd.’ Hamza vindt het belachelijk dat we zoveel belang aan lengte hechten en dat we meer moeten focussen op persoonlijkheid dan op fysieke kenmerken.

De namen van de getuigen zijn om privacyredenen fictief.