‘Ik wilde niet weer een token zijn waarmee een witte organisatie diversiteitspunten kan scoren’

Ter gelegenheid van de 50^ste editie van de Nationale Vrouwendag, stelde Knack Weekend een lijst op van ’50 om te volgen’: 50 Belgische vrouwen die het magazine graag in de spotlights wil zetten omdat ze belangrijk werk verrichten en meer aandacht verdienen. Ik kreeg een mail met het nieuws dat ik daarbij was, ‘proficiat!’

Ik wilde niet weer een ’token’ zijn waarmee een witte organisatie diversiteitspunten kan scoren

Ik was dankbaar, maar aarzelde. Ik heb het namelijk niet zo voor lijstjes. Lijstjes zijn per definitie statisch, ze zijn, hoe doordacht ook, altijd een tikje willekeurig, en lijstjes sluiten in maar ook altijd uit. Ze zijn een beetje als een ‘still’, een foto die wordt genomen van een klein stukje dat deel uitmaakt van een veel ruimer, bewegend landschap. Denk ook gewoon aan je boodschappenlijstje, hoe vaak je net dat ene belangrijke ingrediënt vergat, en je morgen dus toch weer naar de winkel moet.

Maar de voornaamste reden voor mijn voorzichtigheid ligt elders: ik wilde niet weer een ’token’ zijn, iemand – in dit geval een vrouw van kleur – waarmee een witte organisatie haar diversiteits-checklist trots kan afvinken. Die token persoon van kleur staat in de eerste plaats ten dienste van het zelfbeeld en de reputatie van de organisatie: ‘Kijk eens, we dragen diversiteit hoog in het vaandel, we hebben ook aan kleur gedacht’. Het is een marketingstrategie en weerspiegelt geen oprechte interesse naar de bijdrage of het perspectief van de persoon, laat staan een geloof dat dat perspectief er ook echt toe doet.

Hoewel ik in eerste instantie sceptisch en voorzichtig was, voelde ik me opgelucht toen de reeks enkele dagen geleden verscheen. Ik bleek vergezeld door comédienne Serine Ayari en illustratrices Evangeline Agape en Zahra Eljadid – zus van de minstens even begaafde en collega-dichter Hind Eljadid – door communicatiestrateeg Jihad Van Puymbroeck en documentairemaakster Fatima-Zohra Ait El Maâti, onderneemsters Rihab Hajjaji en Khadija Rejdy en fotografe Yaqine Hamzaoui, door schrijfsters Aya Sabi, Anissa Boujdaini en Zarissa Windzak – maar ook door CEO Siham Rahmuni, blogster Lema Afzal, sportcoach Souhaila Akarkach, artieste Sarah Bekambo, door politicologe Nadia Nsayi en doctoraal onderzoekers Dounia Bourabain en Aminata Ndow.

Aminata heeft het in haar interview over het belang van de marge. Ik moet denken aan hoe Gloria Wekker in een lezing vorige week – mede georganiseerd door N.DekoFLW, dat richt zich op het dekoloniseren van de Faculteit Letteren & Wijsbegeerte aan de UGent – vertelde over hoe mensen van kleur vaak ‘space invadors’ zijn, de enigen in verder witte ruimtes. Wat een feest om dat eens niet te zijn. Om ons in alle breedte weerspiegeld te zien, van literatuur tot antropologie, van dans tot vastgoed.

Aan alle toekomstige lijstjesmakers: zo kan het dus ook. Check.