Pieter Deknudt (41) is de man achter Reveil, de organisatie die zich inzet voor een warmere rouwcultuur. Vandaag organiseert Reveil o.a. troostconcerten over heel Vlaanderen, en sinds dit jaar ook in diverse Europese landen. Maar het begon allemaal met een klein concertje aan het graf van een goede vriend.
‘Ik was een jaar of negen toen ik samen met mijn papa in de piratenboot ging in Bellewaerde. Ik was zo fier, mijn broers durfden niet, ik wel. Maar toen ging die boot net iets te hoog of te snel naar mijn zin en plots sloeg mijn gevoel om, van euforie naar blinde paniek. Ik begon te wenen: “Ik wil eraf, ik wil eraf.” Mijn vader bleef kalm. “Pieterke vent, doe alsof je op een schommel zit. Je moet meeduwen.”
Twintig jaar later kwam die herinnering terug en besefte ik wat voor lifechanging advies mijn vader mij daarmee – onbewust – gegeven had. Onvermijdelijk gebeuren er af en toe dingen waarover je geen controle hebt. Je zit vast in een situatie waaruit je zo snel mogelijk weg wilt. Die piratenboot! (lacht)
Werken met pijn
Voor de moeilijke dingen in het leven geldt dat je ze kunt ondergaan, of er actief mee aan de slag kunt gaan. Zeker als het over rouwen gaat is dat zo hard van toepassing. Als je de pijn en het verdriet wegduwt, komen ze onvermijdelijk ooit met volle kracht terug. Vergelijk het met een bal die je onder water probeert te duwen. Vroeg of laat stuitert die omhoog, recht in je gezicht.
Toen ik 28 was, overleed onverwacht Robbie, een goeie maat en muziekcollega. Zijn dood had een enorme impact op mijn vriendenkring, en ruimer, op heel Deerlijk. Ik voelde dat veel vrienden nood hadden aan handvatten om met dat verdriet om te gaan. Het is vandaag een onpopulaire mening, maar vroeger zorgde de kerk voor die handvatten. Ze creëerde een netwerk dat op moeilijke momenten als een vangnet fungeerde.
Rouw kan je zo veel leren, zo veel geven.
Veel mensen zijn dat gevoel van verbinding kwijt. Iedereen staat er een beetje alleen voor met zijn verdriet. Die verbinding heb ik toen willen creëren voor mijn omgeving. Het was een les die – opnieuw – mijn vader me leerde: als er iets is in de wereld waar je niet blij mee bent, klaag er dan niet over. Ofwel laat je het passeren en denk je: niet mijn strijd, ofwel doe je er iets aan.
Muziek op het kerkhof
Ik wist toen nog niets over rouwen, over de wetenschap erachter of het belang van een warme troostcultuur, maar ik wist wel wat mijn buikgevoel me ingaf, en dat was dat we nood hadden aan een herinneringsmoment. Zo groeide het plan om op 1 november met mijn band Zinger het lied Grace, dat ik voor Robbie schreef, te spelen op de begraafplaats van Deerlijk. Iedereen verklaarde me voor gek: muziek op het kerkhof, dat kun je toch niet maken! Maar ik heb doorgezet, zij het met een klein hartje.
En die avond was magisch, vanaf het eerste gitaarakkoord. Ik ben een rationele gast, maar ik heb daar iets heel bijzonders gevoeld, en dat gold voor iedereen die daar aanwezig was. Rouwen is een teamsport: je kunt het niet alleen. Als je ziet hoe snel Reveil gegroeid is – na een paar jaar organiseerden we al meer dan honderd troostconcerten op 1 november – is het duidelijk hoeveel nood er is aan die verbinding.
We moeten meer praten over de dood, zeggen rouwdeskundigen. Ik vind dat niet per se waar. Iedereen mag op zijn manier rouwen, als je het maar dóét, en niet passief ondergaat. Als het verdriet op je deur klopt, moet je opendoen en zeggen: wat heb je nodig van mij? Neem Lotte Kopecky. Na de dood van haar broer wint ze een dikke medaille en draagt die op aan hem. Iemand anders gaat vrijwilligerswerk doen of smijt zich op zijn kunst. Rouw kan je zo veel leren, zo veel geven. Maar laat je niet gewoon meevoeren. Duw méé.’
Het slotmoment, dit jaar in troosthoofdstad Wevelgem, wordt live uitgezonden op VRT MAX op 1 november tussen 17 en 18 uur. De derde editie van het jaarlijkse magazine Reveil ligt nu in de krantenwinkel.
Lees ook: Kerstgemis: hoe feest je wanneer je ook nog rouwt?
