‘Het is tijd voor een emotionele revolutie rond abortus’

Silke Brants is stafmedewerker bij Fara, een vzw die helpt bij zwangerschapskeuzes. Op deze 110e Vrouwendag is ze ook een van de 110 stemmen die antwoorden op de vraag waarom een dag als deze nog nodig is. ‘Baas in eigen buik is een tweesnijdend zwaard.’

‘Waarom is Internationale Vrouwendag nog altijd nodig?’

Als medewerker van Fara, een vzw die helpt bij zwangerschapskeuzes, lijkt het logisch dat ik deze vraag zou beantwoorden vanuit het internationaal omstreden recht op abortus. Ik zou een pleidooi kunnen voeren voor een vrije toegang tot veilige abortussen voor alle vrouwen die dit wensen.

Waakzaamheid blijft absoluut geboden, maar toch kies ik hier expliciet voor een andere invalshoek. Als dertiger ben ik namelijk opgegroeid in een maatschappij waarin de optie om een abortus te laten uitvoeren, een evidentie is. De strijd is door de vorige generaties gestreden. En misschien net omdat de barricades mij in zekere zin vreemd zijn, zie ik een meer prangende nood op het gebied van zwangerschapskeuzes: het recht op een emotioneel proces.

In de dagelijkse praktijk van Fara, waar we vrouwen en koppels ontmoeten die worstelen met de beslissing om een zwangerschap al dan niet voort te zetten – omdat de zwangerschap ongepland was of omdat er prenataal een diagnose is vastgesteld bij het kindje – zie ik nog al te vaak hoe ‘baas in eigen buik’ kan omslaan in ‘verantwoordelijkheid, schuld, schaamte, verdriet, verwarring… in eigen buik’. Een tweesnijdend zwaard: waar ik alleen baas ben, draag ik ook de beslissing én de gevolgen alleen.

‘Het is tijd voor een emotionele revolutie rond abortus’

Zelfs wanneer een partner met alle mogelijke goede intenties zegt: ‘ik steun je, wat je ook doet’, voelt een vrouw zich soms erg eenzaam. En zelfs al nemen ze de beslissing samen na zorgvuldige afweging: zij neemt de medicatie in, zij ondergaat de ingreep. Die verantwoordelijkheid is vaak moeilijk om dragen.

Dat een abortus, psychosociaal of medisch, ook nadien gevolgen kan hebben in iemands leven, mag eigenlijk niet gezegd. Voer voor de anti-abortuslobby, nodeloos problematiseren van wat zovelen graag zouden willen zien als een ‘normale’ medische ingreep. Maar hoe vaak horen we de verzuchting: ‘Ik had zo graag gehad dat iemand me had gezegd wat de beslissing om een zwangerschap stop te zetten mogelijks met je kan doen’.

Zwangerschap en zwangerschapsafbreking zijn thema’s die raken aan het intrinsiek vrouw zijn. Een zwangerschap ervaren, voelen hoe je lichaam zich voorbereidt op een kind, hoe je hoofd in strijd gaat met je buik, hoe je hart in de war kan geraken door de fysieke veranderingen,… Er wordt een nieuw ‘weten’ wakker dat niet iedereen zomaar weer uitzet. Het raakt ook aan existentiële thema’s: Wil/mag/kan ik moeder worden? Mag/moet/kan ik beslissen om een zwangerschap stop te zetten? Wat voor mens wil ik zijn, hoe wil ik in het leven staan? Niet vreemd dus dat sommige vrouwen moeilijke gevoelens ervaren na een abortus. Dat ze het als een ijkpunt zien in hun leven: er is een voor en een na. Dat sommigen misschien wel een verlies of rouwervaring doormaken, dat sommige vrouwen buigen onder schuld- en schaamtegevoelens. Want mag je wel verdrietig zijn om iets waar je zelf voor koos?

Misschien kan deze Vrouwendag de kans bieden om, na de strijd voor abortus, ook een emotionele revolutie te ontketenen – om het met de woorden van Tessa Louise Pope te zeggen. Om ons alle mogelijke positieve en negatieve gevoelens na een abortus (opnieuw) toe te eigenen. Misschien kan deze Vrouwendag ons inspireren om onze abortusverhalen te delen, om zonder oordeel te luisteren naar elkaar, om te vragen: hoe heb jij je bij je abortus gevoeld? Hoe geef jij er betekenis aan? Hoe gaat het nu met je? Om te zoeken naar verbinding, (h)erkenning en heling waar nodig. En wie weet, als wij vrouwen het voortouw nemen, volgt de rest van de maatschappij misschien vanzelf.

Silke Brants

Stafmedewerker Fara

www.fara.be