Erwan Bouroullec (49) groeide op in Bretagne en woont in Parijs en Bourgogne. Hij vormde ruim 25 jaar een invloedrijk designduo met zijn broer Ronan, tot ze in 2023 elk hun eigen weg gingen. Zijn jongste ontwerp, de polyvalente Mynt-stoel van Vitra, is volgens hem de bekroning van zijn leven als ontwerper.
Progressie
‘Veel mensen zijn hun geloof in vooruitgang kwijt. Bij ons thuis in Bretagne was dat sterk aanwezig. Mijn vader kwam net als mijn moeder uit een arme boerenfamilie, maar mocht van mijn grootmoeder toch rechten gaan studeren, net omdat ze een beter leven voor hem wilde. Zo zijn mijn ouders ook omgegaan met mijn studie beeldende kunsten. Kunst en cultuur waren thuis niet meteen belangrijk, maar ze hebben me geen strobreed in de weg gelegd.’
Vrije geest
‘Voor een ontwerper is naïviteit een kracht. Als tiener luisterde ik veel naar indiebands als Pixies en Radiohead. Hun muzikanten waren geen professionals, maar deden alles zelf, van de productie en de opname tot de albumhoezen en de organisatie van concerten. Zo zijn Ronan en ik ook begonnen: onwetend en zorgeloos, wat sommige fabrikanten aansprak. Toen we in 2000 het kantoormeubelsysteem Joyn maakten voor Vitra, zat toenmalig voorzitter Rolf Fehlbaum er niet mee dat we geen ervaring hadden met kantooromgevingen – zolang we maar iets deden waar we zelf in geloofden.’
Humiliteit
‘Ik voel me meer verwant met Marco Polo dan met Christoffel Columbus. Die laatste was de man van het grote idee: de Atlantische Oceaan oversteken en Indië bereiken. Polo daarentegen was meer een observator die zijn kennis al doende opdeed. Zelf hou ik niet van het idee van de ontwerper die totaal zelfstandig werkt en een of andere big bang creëert. Mijn plezier, dat is samenwerken met mensen in een bedrijf, met ingenieurs en marketeers, en dat in alle nederigheid die dat veronderstelt.’
Ego in de weg
‘Creativiteit is als vuur. Er komt waanzinnig veel energie bij los, maar je kunt je er ook aan verbranden. Dat is ook mij en Ronan overkomen. Op een bepaald moment waren we zo overtuigd van het belang van onze eigen ideeën dat onze ego’s de overhand namen en we geen respect meer hadden voor elkaar. Onze verstandhouding werd zo explosief en onleefbaar dat ik geen keuze meer had – onze samenwerking móést ophouden.’
Als ego’s de overhand nemen, stopt de samenwerking.
Vrijheid
‘Design geeft het sociale leven vorm. Biedt iemand je een kop koffie aan, dan is dat een uitnodiging om te gaan zitten en samen een moment te delen. Zo stuurt alles wat ons omringt ons gedrag. Het enige probleem is dat design dat soms te veel doet: dat het ons voorschrijft hoe we ons moeten gedragen en beperkend wordt. Ik wil het omgekeerde doen. Terwijl je op een Aeron-bureaustoel van Herman Miller alleen productief kunt zijn, laat mijn Mynt-stoel voor Vitra je vrij: je kunt er net zo goed op ontspannen als werken.’
De keerzijde van vooruitgang
‘De industrialisatie is een mes dat aan twee kanten snijdt. Ze bracht ons enorme vooruitgang: producten zijn kwalitatiever, beter afgestemd op onze noden en duurzamer. Tegelijk is ze zorgwekkend voor onze beschaving omdat we amper nog een beroep hoeven te doen op ons natuurlijke vermogen tot empathie. Lang geleden bestelden we onze spullen bij kleer- en meubelmakers. Er was een interactie die welwillendheid vergde van beide partijen. Had de kleermaker niet de gewenste stof, dan paste je je aan of onderhandelde je over een alternatief. Vandaag aanvaarden we dat de beschikbaarheid en smaak van wijn variëren naargelang het weer, maar elders gaat dat soort begrip van de context verloren.’
Eigen natuur
‘De aap in ons heeft sensaties nodig. Ons lichaam zit ook zo in elkaar: het is een soort AI die prikkels in sensaties omzet. Alleen komen we daar in de stad niet meer toe. De grond is er altijd hard, de materialen zijn uniform en we zitten in gebouwen die amper toelaten dat we weersveranderingen opmerken. Daarom ben ik graag terug op het platteland in Bourgogne. Omdat ik er in contact kom met wind, regen, modder en ijs.’
De essentie
‘Permanent bijleren is een van de fijnste dingen in het leven. Jonge designers ontwerpen vaak met het oog op een industriële productie in serie. Alleen leiden hun ontwerpen daar zelden toe, omdat productiemethoden niet universeel zijn – elk bedrijf heeft zijn eigen manier van werken. Proef dus van de omgeving waarin je je bevindt, ga na wat je middelen zijn en handel van daaruit: wat hebben mensen nodig en hoe kun je dat realiseren? De essentie van design, dat is iemand die iets maakt voor een ander.’
