Druk druk druk: steeds meer interesse voor zeefdrukateliers

Op 6 en 7 mei zetten ateliers voor oude druktechnieken hun deuren open. Knack Weekend ging mee ‘rakelen’ bij Gezeever in Antwerpen. Zeefdrukkers zijn printtovenaars en het ambacht maakt een comeback.

Zeefdrukken, het woord alleen al spreekt tot de verbeelding. Het heeft iets nostalgisch. Het doet denken aan kleuren, en verven, en mengen. De techniek is zo oud als de straatstenen (ergens uit de tiende eeuw) en vandaag is ze terug van weggeweest. Els Baeten (42) en Jasper Van Grunsven (37) runnen een open zeefdrukwerkplaats in Antwerpen, een van de vele die er de laatste jaren zijn bijgekomen. Iedereen kan hier lid worden en zeefdrukken zoveel ze willen. Maar het zijn vooral de workshops die Els en Jasper geven, die waanzinnig populair zijn. Te vergelijken met populaire concerttickets. “In een mum van tijd uitverkocht”, zegt Els. “Als wij een workshop online zetten, zijn de beschikbare plaatsen meteen weg. En dan krijgen we mails van mensen die teleurgesteld zijn dat ze te laat waren.”

Bij Gezeever, hun open atelier, kun je ook inschrijven voor zogenaamde ‘print jams’: “Iedereen ontwerpt en print samen, dat is het idee achter zo’n avond.” Jasper toont een fantastisch tafelkleed dat uit zo’n ‘print jam’ rolde. Op 6 en 7 mei kun je hun werkruimte gaan bezoeken, tijdens Druk druk druk, een weekend waarin ateliers voor oude druktechnieken hun deuren openzetten. Gezeever vind je in Antwerpen, in de ‘Zeefhoek van Berchem’, zoals het omschreven staat op de schort van Els.

MET DE MIXER

Zeefdruk, letterpress, lino, etsen … ambachtelijke druktechnieken zijn helemaal terug. We zitten de hele dag achter de computer en snakken ernaar om weer meer onze handen te gebruiken, is volgens Els een van de verklaringen voor het succes. Zelf startten ze hun zeefdruk- experimenten enkele jaren geleden om dezelfde reden. “Wij zijn beiden grafisch vormgever en wilden niet alleen met de laptop ontwerpen.”

Ze gingen in de leer bij Rotterdammer Mike Leach, een oude rot in het vak die de techniek al meer dan veertig jaar beheerst en kochten vervolgens oude machines van failliet gegane zeefdrukkerijen op. Zoals Els en Jasper de stiel leerden van Mike, geven ze nu zelf hun kennis door. Zeefdrukkers zijn kleurenfluisteraars. “Zeefdrukken is niet eenvoudig, de basis kun je wel in enkele lessen leren, en je eigen ontwerp drukken heeft iets speciaals. Iedereen gaat altijd buiten met een goed gevoel.” Er komt wat denkwerk en experimenteren bij kijken om de juiste schakeringen op papier te krijgen. Ze moeten mixen (letterlijk met de mixer) en mengen (met een vinger op papier) en er kruipt veel tijd in het hele proces. Ergens onderweg duiken ook nog een haardroger en droogkast op. De techniek is oldskool en slow, en dat draagt bij tot de charme.

Er hangt iets magisch over zeefdruktafels. Alsof ze kunnen toveren met kleur. De tinten zijn intenser en liggen als het ware in een laagje op het papier. Vraag aan ontwerpers waarom ze zeefdrukken verkiezen boven digitaal printen en het antwoord is altijd ‘kleur’.

gezeever.be, meer over Druk druk druk (6 en 7 mei) op drukdrukdruk.org.

Stap 2: drogen in een droogkast.

Stap 3: Belichten met een uv-lamp. Het licht zal de emulsielaag uitharden waardoor de inkt enkel door de zeef gaat waar de afbeelding staat.

Stap 4: wegspoelen van de emulsie in het uitspuithok.

Stap 5: drogen met de haardroger.

Stap 6: klaar voor de magie. Het raam wordt vastgezet op een zeefdruktafel.

Stap 7: experimenteren met kleuren, met de mixer.

Stap 8: elke laag kleur wordt apart gedrukt. Het papier moet dus op exact de juiste plek liggen of het ontwerp is om zeep.

Stap 9: halleluja. Het hoogtepunt: de verf met de rakel door het raam drukken en klaar.