Daarom staken deze vrouwen: ‘Ik doe het voor mijn dochter én mijn zoon’

Op acht maart wordt voor het eerst een nationale Vrouwenstaking georganiseerd in België. Deze negen vrouwen leggen uit waarom zij op Internationale Vrouwendag het werk neerleggen.

IMAN*

Aangezien ik werkzoekende ben, kan ik technisch gezien niet staken. Daarom laat ik acht maart het huishouden voor wat het is. De reden waarom ik staak is heel simpel: ik wil échte gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Er wordt nog te vaak gezegd dat er al gelijkheid is, terwijl dat in de praktijk gewoon niet klopt. Vrouwen verdienen minder dan mannen en vrouwen nemen het leeuwendeel van de huishoudelijke taken op zich. Al het werk dat vrouwen thuis verrichten, doen ze gratis. Zo ontstaat er dus een loonkloof. Het extra werk dat vrouwen doen, zoals het proper houden van het huis en zorgen voor de kinderen, is heel nuttig, maar wordt niet naar waarde geschat. Door te staken op acht maart maken we dat duidelijk. Zolang vrouwen alle extra taken voor lief nemen, wordt er niet geïnvesteerd in maatschappelijke oplossingen die kunnen bijdragen aan meer gelijkheid.

Typisch vrouwelijke jobs, zoals verpleegstger en kleuterjuf, worden vaak minder goed betaald. Alsof we van nature al zo zorgzaam zijn, dat we er financieel niet beloond voor moeten worden. Er zijn nog enorm veel stereotypes over hoe vrouwen zijn – lief, onderdanig, zorgzaam – en hoe mannen zijn – leidinggevend, sterk, intelligent. Daarom lijkt het voor veel mensen normaal dat onze maatschappij is opgebouwd rond de vrouw die thuis méér doet en de man die carrière maakt, terwijl dat helemaal niet normaal is. Ik vind dat hier dringend iets aan moet veranderen.

Als vrouw in België heb je meer kans om in de armoede te belanden dan een man. Zelfs in een ontwikkeld land als het onze zie je een frappante ongelijkheid. Een 30-urenwerkweek is volgens mij de manier waarop die ongelijkheid kan worden opgelost. Vrouwen worden voltijds betaald en hebben tijd voor huishoudelijke taken, maar ook mannen kunnen op die manier evenveel bijdragen aan het huishouden en meer tijd vrijmaken voor hun kinderen. De productiviteit stijgt elk jaar, maar de werktijd vermindert amper of zelfs niet. Dat is creëert ongelijkheid.

En dan spreken we nog niet over het geweld tegen vrouwen. Zeker na #MeToo valt het me op hoeveel vrouwen nog steeds te maken krijgen met geweld en seksuele intimidatie. Het is dus hypocriet om te zeggen dat alles oké is. We moeten blijven strijden voor een betere positie van de vrouw in onze maatschappij.

VEERLE*

Ik staak om twee redenen. Door mijn job merk ik dat er echt nog nood is aan Vrouwendag. Ik werk met vrouwen in Schaarbeek en hoor dus heel veel verhalen waaruit ik kan concluderen dat er een fundamenteel maatschappelijk probleem is. Vrouwen worden nog te gemakkelijk in nadelige posities geduwd. Mijn persoonlijke drijfveer om te staken is de onderbelichting van geweld op vrouwen. Te vaak wordt er structureel niet correct gereageerd wanneer vrouwen hiermee te kampen krijgen en dat moet veranderen.

Ik trek naar Brussel op Vrouwendag en loop samen met enkele vrouwen uit Schaarbeek mee in de vrouwenmars. Mijn omgeving reageert grotendeels positief op mijn engagement, maar er zijn toch ook mannen die zich in het nauw gedreven voelen wanneer het woord feminisme valt. Blijkbaar denken sommige mannen nog steeds dat feministen mannenhaters zijn. Dat klopt uiteraard niet. Daarom vind ik het belangrijk om erop te blijven hameren dat dit geen anti-mannenverhaal is, in de hoop dat dat vooroordeel stilaan zal verdwijnen.

ROSANNE MATHOT

Hoe zou de wereld verder draaien als alle vrouwen collectief zouden staken? Als alle vrouwen op de hele aarde helemaal niets meer deden? Dit is een vraag die al geruime tijd in mijn hoofd rondspookt. Ik ben 42 jaar oud en ik heb altijd al van een vrouwenstaking gedroomd. Waarom? Omdat vrouwen meer dan de helft van de mensheid vormen, maar dat veel mannen dat blijkbaar niet begrijpen. Persoonlijk heeft mijn ex-echtgenoot me zo dikwijls mijn opinies verweten, dat het leek alsof dat feministe zijn iets kwaadaardig of duivels was.

Het drong tot me door dat het voor veel mannen normaal is dat vrouwen eigenlijk heel wat meer werken dan zij. Toen ik mijn elfjarige zoon vertelde dat ik op acht maart zou staken, samen met heel wat vrouwen in België, zei hij: ‘Maar dat kan gewoon niet! Wie gaat me naar school brengen? Wie gaat mijn kleren wassen? Wie gaat mij helpen met mijn huiswerk? Wie gaat koken? En wie gaat de huur betalen? Mama, dat kan gewoon niet. Zonder vrouwen gaan we allemaal dood!’

Ik denk dat veel mensen gewoon vergeten zijn dat Belgische vrouwen ongeveer veertig jaar geleden nog geen bankrekening konden openen als hun mannen daar niet mee akkoord gingen. En het stemrecht voor vrouwen is ook nog niet zo oud. Vandaag werken we meer dan veel mannen. We combineren werk, het huishouden en de zorg voor de kinderen. Toch worden we systematisch minder betaald. Dat kan niet langer op die manier verdergaan. En daarom staak ik op acht maart.

VERA CLAES

Als nationaal secretaris van de vrouwenbeweging Zij-Kant ben ik al lang bezig met vrouwenrechten en Vrouwendag. Al twintig jaar proberen we van acht maart een officiële feestdag te maken, maar dat wetsvoorstel ligt nog steeds te wachten in het parlement.

Dit jaar gaan we op Vrouwendag staken. Ik ga bewust twintig procent staken, om de loonkloof aan te kaarten. De loonkloof tussen vrouwen en mannen bedraagt al vijf jaar twintig procent in België. Tot twintig voor vier ga ik werken, erna vervoeg ik mijn collega’s naar de mars in Brussel. Visibiliteit is heel belangrijk.

In de Belgische politiek werd er altijd sterk geloofd in de vooruitgangsfilosofie, waarbij gedacht werd dat het wel goed zou komen. Maar dat evenwicht komt niet vanzelf. Bij de laatste legislatuur zijn vrouwen er zelfs op achteruit gegaan. We moeten dus actief werk maken van meer vrouwen in politieke functies. Ik hoor veel te vaak: “We moeten de juiste mensen op de juiste plaatsen krijgen, ongeacht hun geslacht.” Dat excuus wordt heel vaak gebruikt als het gaat over de ondervertegenwoordiging van vrouwen. Alsof er niet genoeg capabele vrouwen zijn om de helft van de functies te bekleden.

Blijkbaar zijn er nog steeds conservatieve krachten in werking die ervoor zorgen dat mannen en vrouwen niet als gelijkwaardig worden gezien. Nochtans zijn de verschillen tussen vrouwen onderling veel groter dan verschillen tussen vrouwen en mannen.

In mijn persoonlijke omgeving krijg ik gelukkig veel steun. Thuis zijn de taken ook netjes verdeeld. Ik heb wat dat betreft niet te klagen. Hoe meer feministische mannen de Vrouwenstaking – en bij uitbreiding gendergelijkheid – steunen, hoe beter. En ze bestaan, daar ben ik van overtuigd. Het is absoluut geen anti-mannenverhaal. Op wereldniveau is de ongelijkheid nog zo ontzettend groot, dus ik hoop dat meer en meer mannen zichzelf uitgesproken feminist noemen en mee strijden. Daar plukken ze zelf trouwens evenzeer de vruchten van.

CELIA GROOTHEDDE

Als schrijver voer ik liever actie vanachter m’n computerscherm, maar het ‘Collecti.e.f 8 maars’ heeft me overtuigd om dit keer actief te staken. Ieder jaar met Vrouwendag wordt je mailbox gebombardeerd met: “Gelukkige Vrouwendag, vandaag tien procent korting voor jou”. Alsof het Moederdag is, terwijl deze dag gaat over de rechten van de vrouw, vaak ook het gebrek daaraan. Er is nog behoorlijk veel werk aan de winkel en een staking om genderongelijkheid aan te kaarten is een gepaste reactie.

Ik staak voor mijn dochter én mijn zoon. Voor mijn dochter is dat evident, maar ik ben ervan overtuigd dat mijn zoon ook baat heeft bij meer gelijkheid. Voor mijn dochter hoop ik dat de armoedekloof bij oudere vrouwen en single moeders wordt gedicht, dat ze mag houden van wie ze wil en dat ze niet meer standaard de zorglading op zich zal moeten nemen.

Ik zit ook in met reproductieve gezondheid. Onze abortusrechten staan onder druk en goede en toegankelijke anticonceptie is helemaal niet evident. Veel goede anticonceptie is duur. De pil veroorzaakt vaak stemmingsstoornissen en beïnvloedt het libido. Zou een man een anticonceptiemiddel aanvaarden dat zijn erecties wegnam? Ook in zwangerschap en geboorte staan we met vrouwenrechten nog lang niet ver genoeg. Vrouwenrechten zijn niet verworven, maar in aanbouw. Dat geldt nog meer voor vrouwen van kleur, in (kans)armoede, met een handicap of vrouwen die niet hetero zijn.

En ik staak dus ook voor mijn zoontje. Hij is vijf en ik begin al te merken dat genderongelijkheid een rol gaat spelen. Mannen mogen de norm zijn en de dominante rol spelen, maar die norm is wel heel smal en beperkt. Mijn dochter mag boksen en dat wordt tof gevonden, maar wat als mijn zoon wil dansen? Als die zich als prinses wil verkleden of gewoon een roze brooddoos heeft? Meisjes mogen jongensdingen doen, maar jongens geen meisjesdingen. En dat is schadelijk voor zowel vrouwen als mannen. Mensen zitten er over het algemeen niet op te wachten om dingen te doen die heel ver buiten de norm liggen, maar laat iedereen toch gewoon zichzelf zijn, hun eigen keuzes maken in vrijheid.

Als een vader voor zijn kinderen zorgt, hoor je vaak dat hij “oppast”. Alsof hij de babysit is. Dat is beledigend tegenover mannen. Babysitten doe je op de kinderen van iemand anders, niet op je eigen kinderen. Are you kidding me? Dat heet gewoon ‘ouderschap’.

Meisjes worden richting STEM gestuurd, maar jongens niet richting de even onderbemande zorgsector. De lelijke My Little Pony-babypop van mijn zoontje zegt “ik hou van je mama” (lacht). Mijn zoontje is nochtans de beste kleutervader voor zijn knuffel die je je kan dromen. Als zoiets één keer voorvalt, is dat uiteraard geen probleem. Maar jongens en meisjes worden constant in genderhokjes geduwd. Een jongen met een depressie, zal veel eerder het label ADHD krijgen. En zelfs mijn zoontje krijgt al “flinke jongens wenen niet” te horen. Hij verdient evengoed dat ik staak voor meer gelijkheid.

JENNA*

Wat me opvalt tijdens discussies over gendergelijkheid is dat deze vaak vervallen in natuur versus cultuur, dus wat we aangeleerd krijgen versus wat er aangeboren is. Als transgender heb ik hierover een bijzonder perspectief. Ik ben een meisje, maar alles is mij aangeleerd als jongen. Wat we onze kinderen voorhouden, beïnvloedt hen enorm en als volwassene gaan ze dit als evident beschouwen. Veel vooroordelen over vrouwen zijn gestoeld op de aanname dat heel wat vrouwelijke eigenschappen aangeboren zijn. “Dit is nu eenmaal hoe vrouwen van nature zijn”, klinkt dan als dooddoener. Zo ontstaan vooroordelen en houden we ze in stand. Daar wil ik tegen reageren.

Ik hoor op mijn werk soms vrouwen die naar huis vertrekken tegen elkaar zeggen dat ze naar hun tweede job gaan. Heb je al ooit een man dat horen zeggen? Die extra werklading nemen vrouwen erbij omdat dat van hen verwacht wordt, omdat het de norm is. Mensen spreken me ook anders aan nu ik door het leven ga als vrouw. Ik word nu geacht voorzichtiger te zijn en minder luid voor m’n mening op te komen. Dat heeft niets te maken met hoe ik geboren ben, maar alles met wat er in de maatschappij verwacht wordt van een vrouw.

Vrouwenrechten zijn er de voorbije jaren sterk op vooruitgegaan, maar dat zorgt er ook voor dat mensen denken dat vrouwen al volledig vrij zijn en de gelijkheid tussen vrouwen en mannen bereikt is. Dat is helemaal niet zo, maar het is altijd moeilijk om stappen te blijven zetten als er al veel bereikt is. Mensen voelen zich in deze fase gemakkelijk aangevallen. Hoe verder in de strijd, hoe groter de inspanningen die je moet doen. Net daarom wil ik actievoeren op Vrouwendag en staken, zodat we kunnen tonen dat er nog stappen nodig zijn. Ik denk dat we als maatschappij nog niet helemaal tot in de diepte begrijpen wat gelijkheid is. We blijven structureel terugvallen op de conservatieve automatismen, zoals de vrouw die de zorgtaken en het huishouden op zich neemt.

Op acht maart stel ik daarom een out of office in waarin ik uitleg waarom het nog steeds belangrijk ik om op Vrouwendag actie te ondernemen. Ik sta volledig achter het manifest van Collecti.e.f 8 maars. Zij leggen klaar en duidelijk uit waarom een Vrouwenstaking nodig is.

NATHALIE LE BLANC

Ik ga staken omdat ik vind dat Vrouwendag nog steeds nodig is. Het is namelijk geen feest, en niet de dag om je vrouw een dankbaar bloemetje te geven voor al haar werk. Het is een dag om stil te staan bij de weg die we als maatschappij nog af te leggen hebben. Ik ben positief en optimistisch en het klopt dat we het beter hebben dan onze grootmoeders, maar het is duidelijk dat de strijd nog niet gestreden is.

Ik ben opgevoed door feministes, mijn moeder en grootmoeder. Niet in woorden, maar in daden. Mijn grootmoeder was gescheiden en in de jaren zestig was dat nog een daad van rebellie. Mijn moeder heeft me geleerd dat ik voor mezelf moest zorgen en niet afhankelijk mocht zijn. De vorige generaties vrouwen hebben gestreden voor de rechten die we nu hebben, maar klassieke denkpatronen over de seksen zijn hardnekkig. We zien ze nog in de slaapkamer, op onze bankrekening en zelfs op de spoedafdeling van een ziekenhuis.

In de vele wetboeken die we hebben, zijn mannen en vrouwen ondertussen gelijkwaardig, maar de manier waarop we als maatschappij naar mannen en vrouwen kijken is dat nog bijlange niet. De Britse historica Mary Beard legt in haar manifest Vrouwen en Macht de vinger op de wonde: op papier lijkt alles oké, maar in onze hoofden zit het nog niet goed.

Toen ik hoorde over de Vrouwenstaking, dacht ik meteen aan wat Rutger Bregman schrijft in zijn boekje Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers. Er zit iets fundamenteel scheef in onze maatschappij. We zouden de mensen die vuilnis ophalen of zorg dragen voor onze ouderen meer moeten betalen. Als zij twee weken het werk neerleggen, is de impact op onze maatschappij immens. Als bankiers twee weken niet werken, heeft dat eigenlijk weinig effect op het dagelijkse leven. Zo is dat ook met vrouwen. Ze doen heel veel onzichtbaar werk, zowel thuis als op kantoor. Door te staken, wordt dat werk plots zichtbaar. Want geef toe, de wereld zou stilvallen wanneer vrouwen alle taken die ze op zich nemen niet uitvoeren. Daarom vind ik een staking een goed middel om te tonen dat er nog ongelijkheid is. Al is één dag misschien niet genoeg om bij iedereen de ogen te openen.

Natuurlijk zijn stakingen vervelend, maar we vergeten wel eens dat ze een uitstekend drukkingsmiddel zijn voor grote groepen die iets willen aanklagen. Kijk naar wat we er al aan te danken hebben. Onze sociale wetgeving, stemrecht, een minimumloon, recht op betaalde vakantie, een acht-urenwerkdag,… Feminist is vandaag een beetje een scheldwoord. Te gek voor woorden toch, want wie is er nu niet voor gelijkheid en gelijke kansen? Dus ja, uiteraard ben ik feministe, want ik heb een baarmoeder en een brein. Mijn motto voor vrijdag steel ik gewoon van een van mijn favoriete artiesten, Janelle Monae: “We come in peace, but we mean business.”

GINETTE*

Ik kom uit Argentinië en woon sinds acht jaar in Europa. Actievoeren voor vrouwenrechten zit in mijn identiteit, deels door de problematiek in mijn moederland. Ik was me er erg bewust van dat het anders en moeilijker was om op te groeien als meisje.

Ik vind het heel belangrijk dat deze Vrouwenstaking er is voor alle vrouwen en dat de organisatie van het Collecti.e.f 8 maars erg horizontaal gestructureerd is. Iedereen krijgt een stem. Het is een beweging die onafhankelijk en vanuit vrouwen met verschillende achtergronden gegroeid is. Ik ben blij dat de Vrouwenstaking een initiatief is dat vanuit intersectioneel feministisch denken is ontstaan, waardoor het vrouwen van verschillende leefwerelden aanspreekt.

Ik ga acht maart niet werken, maar mijn collega’s wel. Ik heb het gevoel dat veel vrouwen bang zijn voor de negatieve consequenties van staken voor vrouwenrechten. We moeten ook niet vergeten dat veel bazen ook nog steeds mannen zijn en zij het gevoel kunnen hebben dat dit een actie tegen hen is. Maar ik ben optimistisch en geloof in een betere toekomst voor vrouwen omdat we blijven vechten voor gelijksheidswaarden en rechtvaardigheid. We vinden alternatieven om het dominante systeem te veranderen.

KARIMA*

We zien dat vrouwen nog steeds minder rechten hebben dan mannen, maar wel meer werk verrichten. Zeker wanneer er kinderen in het spel zijn. In gezinnen wordt er nog te vaak vanuit gegaan dat de vrouw de zorg wel op zich zal nemen, ook al werkt ze daarnaast evenveel als haar man. Dat vind ik oneerlijk.

Thuis waren we vroeger met acht zussen en twee broers. In de Berberse cultuur is de jongen in het gezin belangrijker dan het meisje. Jongens krijgen meer kansen en zijn meer waard dan de meisjes. Dat merkte ik al van jongs af aan. Als kind wilde ik daarom liever een jongen zijn. Ik ben uitgehuwelijkt geweest en er werd mij ingepeperd dat ik als vrouw moest luisteren. Wat haar man wil, moet zij uitvoeren. Je wordt al van heel jonge leeftijd beïnvloed door je cultuur en maatschappij.

Nochtans is ons geloof niet vrouwonvriendelijk. Ik ben moslima en in de islam is de vrouw helemaal niet minder waard dan de man. Om later het paradijs binnen te treden, moet je goed zijn voor je moeder. Als je de Koran bestudeert, merk je dat de vrouw een hoge positie heeft in de islam. Het zijn de mannen die de wetten hebben neergeschreven die de vrouw in een onderdanige positie hebben geduwd. We hebben lang in een mannenwereld geleefd, waarin ze vrouwenrechten hebben uitgewist. Ik groeide zo op en voelde aan dat dit onrechtvaardig was.

Ik vind dat ik mijn stem moet laten horen tegen dit onrecht en streven naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen.