In Mexico krijgen feministes de volle laag op sociale media. De beledigingen en bedreigingen zijn zo erg dat ze hun accounts moeten sluiten.
Eréndira Derbez en Israel Espinosa publiceerden een artikel over de misogyne reactie van rapper Bocafloja tegen een medewerkster tijdens een optreden. Het artikel ontketende een hele polemiek over machismo en racisme in de Latijns-Amerikaanse hiphopwereld. Op sociale media werd Eréndira Derbez hard aangepakt door de fans van de rapper. Opvallend is dat de agressieve berichten alleen tegen haar en niet tegen haar mannelijke collega waren gericht.
Blanke vrouw
“Het ging om beledigingen waarin mijn standpunten werden verworpen omdat ze van een vrouw kwamen”, zegt ze. “Ze gebruikten het argument dat ik er niets van begreep omdat ik een blanke vrouw was. Ze gebruikten het racismediscours om machismo te rechtvaardigen.”
Enkele dagen na de publicatie verdween ze van de sociale media. Ze was het moe voortdurend gebruikers te moeten blokkeren die beledigingen en gewelddadige berichten toestuurden.
Co-auteur Israel Espinosa denkt dat de reacties zo hard waren omdat Espinosa zich openlijk als feministe had gemanifesteerd. “Het wordt gewelddadiger wanneer een vrouw een politiek standpunt inneemt.”
Doodsbedreigingen
Iets gelijkaardigs maakte de lesbische feministe Luisa Velazquez mee. In 2011 ging ze op Twitter onder de naam Menstruadora (“menstruerende vrouw”). Zodra ze haar eerste berichten postte, kreeg ze een golf van vijandige reacties over zich heen.
De bedreigingen tegen haar en haar collega’s van het collectief Lesboterroristas namen in mei 2015 fors toe. “In de commentaren zeiden ze dat ze me zouden verkrachten, doden en ophangen, of eerst doden en dan verkrachten en ophangen, of eerst ophangen en dan verkrachten en doden”, vertelt ze.
Normaal
Toen mensen die haar kenden ermee dreigden haar adres openbaar te maken als ze haar activisme niet stopte, besloot ze haar accounts op sociale media te verwijderen. “Een verzwakking van het vrije debat en de vrije verspreiding van informatie over vrouwenrechten”, reageerde Artículo 19, een organisatie die voor de vrijheid van meningsuiting strijdt.
“We vinden dit normaal”, zegt Velazquez. “Het is een van die vormen van geweld die we tolereren en dat zou niet mogen.”
Niet belangrijk voor feministes
In 2006 startte de Vereniging voor de Vooruitgang van Communicatie (APC) de campagne ‘Dominemos la Tecnología!’ (“Laten we de technologie domineren”) om het verband tussen onlinetechnologie en geweld tegen vrouwen zichtbaar te maken.
“Toen we onlinegeweld begonnen te onderzoeken, zei men in feministische kringen: het is niet zo belangrijk, het gaat maar om enkele extreme gevallen, het heeft niets te maken met het echte geweld, met de vrouwenmoorden, als feministes hebben we belangrijker werk te doen”, zegt Erika Smith, APC-lid in Mexico.
“Wij zeiden daarop: het maakt allemaal deel uit van dezelfde structuur, naarmate internet meer plaats in ons leven gaat innemen, zal dit groeien en belangrijker worden, we moeten daar aandacht aan besteden.”
In 2012 begon de APC gevallen van onlinegeweld tegen vrouwen te documenteren. De organisatie wilde zo aantonen dat het om een systematisch en ernstig probleem ging.
Vrouwen van 18 tot 30 jaar blijken het vaakst het doelwit te zijn van onlinegeweld. In vier van de tien gevallen komt het van iemand die ze kennen. “Het geweld op internet weerspiegelt helemaal het geweld dat we kennen. Het maakt deel uit van een structuur, het komt uiteraard van mensen die dicht bij ons staan”, zegt Smith.
Klachten niet geregistreerd
In de helft van de gedocumenteerde gevallen had de vrouw klacht ingediend. Maar zes van de tien klachten werd niet formeel geregistreerd omdat ze niet als geweld of misdrijf werden gezien. “De vrouwen doen een beroep op de traditionele justitiekanalen, maar die laten hen ongelooflijk hard in de steek”, zegt Smith.
De APC registreerde de antwoorden die vrouwen vaak krijgen wanneer ze bij justitie aankloppen: “Het is geen echt geweld. Kom terug wanneer ze je verkrachten. Kom terug wanneer ze je echt iets doen. Hoe kun je dit ernstig nemen? Het is alleen maar een bedreiging op Twitter. Twitter, wat is dat? Ik begrijp je niet.”
Vrouwenmoord
Misschien de belangrijkste conclusie uit het APC-onderzoek is dat in 11 procent van de meer dan duizend gedocumenteerde gevallen in de periode 2012-2014 het onlinegeweld escaleerde tot fysiek geweld.
“Statistisch is dit misschien niet zo hoog, maar in Latijns-Amerika betekent fysiek geweld vrouwenmoord”, zegt Smith.
Vrouwen die het slachtoffer worden van onlinegeweld, lopen emotionele schade op, zegt Smith. “In bijna alle gevallen lijden ze aan depressie, angst en onrust.” Dat maakt het hen moeilijk nog ten volle deel te nemen aan het openbare leven, zowel binnen als buiten cyberspace.
Auteur: Celia Guerrero (IPS)
