Duizenden Keniaanse kinderen verdienen hun geld met prostitutie in vissersplaatsen en op toeristenstranden. Taboes en culturele gewoonten maken het moeilijk deze uitbuiting te bestrijden, zeggen hulpverleners.
Het is zaterdagochtend en Hafsa* zit op in de brandende zon op een traditionele mat die lokaal bekend staat als mkeka. Ze woont vlakbij het strand Gasi aan de Keniaanse kust. De vijftienjarige Hafsa, gekleed in een traditionele Swahili-jurk, gecomplementeerd met een om haar hoofd gewikkelde mtandio, zegt dat ze al een week last heeft van griep en hoofdpijn. Ze hoopt dat de zon haar koorts en rillingen vermindert. Naar de dokter kan ze niet, want haar ouders zijn te arm om te betalen voor een doktersbezoek.
Hafsa is een van de vele meisjes die hun lichaam verkopen voor vis en wat geld op het strand van Gasi, in county Kwale. Als oudste van de drie kinderen in het gezin is zij de broodwinner. Omdat ze vlakbij het strand woont, is ze een gemakkelijke prooi voor de vissers.
“Ik ga elke dag naar het strand. In een maand verdien ik daar ongeveer 5000 shilling (45 euro) mee. Daar heb ik geen problemen mee.”
Hafsa vertelt dat ze twee jaar geleden met het werk begonnen is. “Ik heb de basisschool afgemaakt”, zegt ze. “Mijn ouders zijn niet gezond en daarom is er thuis geen eten. Ik ben gedwongen om de straat op te gaan en iets mee naar huis te nemen.” Hafsa heeft elke dag één klant. “Als hij instemt met mijn eisen, krijg ik 200 shilling (ongeveer 1,80 euro) en een halve kilo vis”, vertelt ze, terwijl ze oogcontact vermijdt.
Vissers
Door het aanbieden van seksuele diensten aan vissers, zorgt ze voor voedsel op tafel thuis. “Ik ga elke dag naar het strand. In een maand verdien ik daar ongeveer 5000 shilling (45 euro) mee. Daar heb ik geen problemen mee.”
De meeste klanten van Hafsa zijn vissers uit buurland Tanzania, die eens per jaar naar Gasi reizen tijdens de noordoostelijke moesson. Ze blijven dan drie maanden, van december tot maart, om te vissen en hun vangst te verkopen.
Na het moessonseizoen, als de buitenlandse vissers terugkeren naar huis, zijn haar klanten veelal de motorfietstaxi’s, de zogenoemde bodaboda. “Als ik ergens heen wil, stap ik achterop. Zodra we bijna bij de eindbestemming zijn aangekomen, betaal ik met seks en krijg ik 100 shilling. Als ik terug wil, doe ik hetzelfde”, legt ze uit.
Dronken
Iddi Abdulrahman Juma, vicevoorzitter van de Eenheid Strandmanagement in Gasi, wijst ouders en verzorgers aan als de verantwoordelijken voor de uitbuiting van kinderen op het strand. Zij sturen de kinderen erheen om vis te halen, zegt hij. “Het is gevaarlijk voor kinderen om vis te halen. Sommige kinderen zijn al zwanger en andere zijn besmet met dodelijke ziekten.” Commerciële seksuele uitbuiting begint soms al bij twaalfjarigen, zegt Juma.
Op twintig kilometer afstand van Gasi, in de regio Karanja, veegt de veertienjarige Asumpta* een hut schoon. Ze zegt dat het een mangwe is, een plaats waar palmwijn verkocht wordt. Net als Hafsa heeft ook Asumpta seks voor geld, om thuis eten op tafel te krijgen. Vaak zijn haar klanten dronken. Haar moeder dwingt haar om palmwijn te verkopen.
“De meeste van mijn klanten zijn palmwijndrinkers. Ik heb meestal één of twee klanten per dag. Sommige klanten willen condooms gebruiken, andere niet.” Als ze weigert palmwijn te verkopen, slaat haar moeder haar, zegt ze, en krijgt ze geen eten.
Taboes
Uit een onderzoek uit 2009 door het netwerk End Child Prostitution in Kenya, een overkoepelende organisatie van diverse burgerorganisaties, bleek dat tussen de 10.000 en 15.000 meisjes in de kustgebieden actief zijn in kindersekstoerisme.
In county Kwale loopt een programma van de niet-gouvernementele organisatie Strengthening Community Partnership and Empowerment (Scope) en de Nederlandse organisatie Terre des Hommes, gericht op het bestrijden van seksuele uitbuiting van kinderen. Emanuel Kahaso, coördinator bij Scope, zegt dat het om een ernstig probleem gaat in county Kwale, dat bij toeristen bekend staat om zijn schone zandstranden.
“In 2006 rapporteerde Unicef dat er meer dan 50.000 kinderen in Kenia actief waren in de prostitutie. Dertigduizend daarvan zouden aan de kust werken. Wij hebben ontdekt dat ook meer dan 15.000 kinderen aan de Keniaanse zuidkust sekswerk doen in het toerisme. Als gevolg van tradities en taboes, praten ouders niet openlijk met hun kinderen over seksuele gezondheid. En sommige daders die betrapt zijn, worden niet vervolgd vanwege deze taboes.”
Analfabetisme
Op plaatsen waar drugs verkocht worden en bij nachtclubs en discotheken worden kinderen het vaakst verleid tot prostitutie, zegt Kahaso. Het probleem wordt volgens hem verergerd door de cultuur en gewoonten van diverse bevolkingsgroepen. Die stimuleren verschillende vormen van seksuele uitbuiting van kinderen. Er bestaat veel analfabetisme, de economie draait slecht en wettelijke bescherming van kinderen wordt nauwelijks nageleefd.
Saumu Ramwendo, gezondheidswerker voor Scope in het Msambweni Ziekenhuis, zegt dat tot nu toe 360 kinderen bereikt zijn die slachtoffer werden van seksuele uitbuiting, en nog eens 500 die risico lopen.
* Enkele namen in dit artikel zijn om privacy-redenen gefingeerd
(Diana Wanyonyi/IPS)
