Iraans, vrouwelijk en half verlamd: Zahra Nemati bewijst wat doorzetten is

Wees maar eens een vrouw met sportieve ambities in Iran. Akkoord, het land heeft nationale vrouwenteams in sporttakken als voetbal, taekwondo, schaken en atletiek, maar de vele restricties die Hassan Rohani en zijn voorgangers vrouwelijke atleten oplegde maakt competitie wel bijzonder moeilijk. In 2007 benadrukte de ondervoorzitter van het Iraans Olympisch Comité Abdolreza Savar dat het belangrijk is dat mannelijke en vrouwelijke atleten “de regels van de Islam” volgen tijdens wedstrijden – zowel in het binnen- als in het buitenland.

Geen mannelijke coach

Vrouwelijke atleten mogen geen mannelijke coach of trainer hebben, en mannelijke scheidsrechters mogen hen niet aanraken (door bijvoorbeeld hun arm te grijpen om die in de lucht te steken wanneer ze een winnaar aanduiden). Iraanse vrouwen mogen geen nauw aansluitende sportoutfits in lycra dragen omdat deze stof hun (vrouwelijke) vormen te veel in de verf zet, en lange mouwen en broekspijpen zijn verplicht. Iraanse sportvrouwen mògen deelnemen aan sporten waarvoor ze hun hijab moeten afnemen, maar enkel wanneer er geen mannen in het publiek of in de sportieve omkadering (scheidsrechters, lijnrechters, verzorgers,…) aanwezig zijn.* Een tikkeltje lastig op de Olympische Spelen dus. Van de 64-koppige Iraanse delegatie in Rio zijn er 9 van het vrouwelijke geslacht, al een heuse verbetering sinds de Spelen in Peking, waar slechts 3 van de 53 Olympische atleten een vrouw was.

Eén van die vrouwen die morgen haar landskleuren moet verdedigen in Brazilië is boogschutter Zahra Nemati. Deze zwarte gordel in Taekwando was goed op weg om haar dobok te versieren met de Olympische ringen tijdens de Spelen van 2008, maar een zwaar auto-ongeval maakte daar in 2006 abrupt een einde aan. Nemati’s onderlichaam raakte verlamd en ze belandde in een rolstoel.

Een pianist die zijn armen verliest’

Toch betekende dat niet het einde van haar sportieve ambities. Ze zocht een sport waarvoor ze haar onderlichaam zo min mogelijk moest gebruiken, kwam bij boogschieten uit en nam al na zes maanden trainen deel aan het nationale kampioenschap, waar ze het opnam tegen mensen die wél nog gebruik konden maken van hun volledige lichaam. Nemati werd derde. Hoewel Nemati haar verlamming nog steeds omschrijft als ‘een pianist die zijn armen verliest’ vond ze de kracht om overeind te krabbelen en haar sportieve carrière na te jagen.

In 2012 nam ze in Londen deel aan de Paralympische Spelen, waar ze de gouden medialle om de hals mocht hangen, als eerste Iraanse vrouw ooit op een Olympisch event.

In 2015 wist ze zich te plaatsen voor zowel de Olympische als de Paralympische Spelen die deze zomer in Rio plaatsvinden, een eer die haar de rol van vlaggendrager opleverde tijdens de openingsceremonie. Enkel landgenoten Lida Fariman (1996), Homa Hosseini (2008) en Marjan Kalhor (2010 – Winterspelen) gingen haar voor.

Morgen zal Nemati het in de 1/32^e finales opnemen tegen de Russische Inna Stepanova. “Ik heb geen hoge verwachtingen”, laat de Iraanse optekenen in de Teheran Times. “Ik weet dat het ontzettend moeilijk zal zijn om als enige gehandicapte een medaille te halen tegen abled-bodies. Maar ik weet ook wat voor impact mijn aanwezigheid op deze Spelen kan hebben over atleten met een handicap wereldwijd, en dat is voor mij op zich al een overwinning.” (KS)

* ^{Vrouwelijke toeschouwers zijn evenmin toegelaten bij mannelijke volleybal- of voetbalwedstrijden.}